pontosnews.gr
Πέμπτη, 4 Μαρτίου, 2021
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Θεοφάνια στον Πόντο: Ο αγιασμός, ο σταυρός, το μνημοκέρε

Έθιμα που τηρούνται ακόμα και σήμερα στα ποντιοχώρια

6/01/2018 - 8:05πμ
Θεοφάνια στον Πόντο: Ο αγιασμός, ο σταυρός, το μνημοκέρε - Cover Image

Θεοφάνια στην Τραπεζούντα, περ. 1916 (φωτ.: neokriniotika.blogspot.gr)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Γύρω από τη γιορτή των Θεοφανίων δημιουργήθηκαν στον Πόντο μια σειρά έθιμα και συνήθειες, πολλές από τις οποίες διατηρούνται και σήμερα στα χωριά που κατοικούνται από Ποντίους. Κυρίαρχο θέμα της είναι ο αγιασμός των υδάτων. Με μαστραπάδες, με κουκουμόπα, με ποτήρια ή άλλα σκεύη έτρεχαν οι χριστιανοί στην εκκλησία για να προμηθευτούν αγιασμό. Αγιασμό έπαιρναν, βέβαια, και την παραμονή της γιορτής, όταν γινόταν στην εκκλησία η τελετή του Μεγάλου Αγιασμού.

Τον αγιασμό των Φώτων τον χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο σε κάθε ώρα ανάγκης.

Στον ομματόπονον, στο αχπάραγμαν (στο τρόμαγμα δηλαδή, οπότε έδιναν στον τρομαγμένο να πιει λίγο για να συνέλθει), στη θεραπεία των μαϊσσομένων (αυτών που βρίσκονταν υπό την επήρεια μαγισσών), στις λεχώνες, στους αρρώστους κτλ. Τον έδιναν, ακόμη, στους ετοιμοθάνατους αντί θείας κοινωνίας. Τον φύλαγαν στο εικονοστάσι, και το εκπληκτικό είναι ότι το αγιασμένο νερό δεν πάθαινε τίποτε.

Την παραμονή της γιορτής ή ανήμερα ράντιζαν χωράφια, οπωρώνες, λιβάδια, κήπους, καθώς και στάβλους, αχυρώνες, αποθήκες, ζώα, σπίτια, εργαλεία, ακόμη και τα τρόφιμα, για να ευλογηθούν. Σε ορισμένες περιοχές (π.χ. στα Σούρμενα) έριχναν αγιασμό και στο πλυμίν με το οποίο τάιζαν τα ζώα. Στην Αργυρούπολη και τα χωριά της πίστευαν ότι ραντίζοντας τα φαγώσιμα «θα πληθαίν’ ατα ο Θεόν» (θα τα πολλαπλασιάσει ο Θεός). Επίσης, έπιναν αγιασμό νηστικοί, πριν πάρουν το αντίδωρο.

Η κατάδυση του σταυρού, ιδίως στα μέρη όπου υπήρχε θάλασσα, έπαιρνε έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα. Μεγάλοι και σκληροί αγώνες γίνονταν μεταξύ των κολυμβητών για το ποιος θα τον ανασύρει. Ο νικητής ήταν ο άξιος της ημέρας. Είχε το δικαίωμα να περιφέρει το σταυρό στα σπίτια, για να τον προσκυνήσουν οι χριστιανοί. Στην Τραπεζούντα το σταυρό περιέφεραν στα σπίτια οι τελειόφοιτοι του Φροντιστηρίου χωρισμένοι σε εννιά ομάδες, όσες ακριβώς ήταν και οι ενορίες της πόλης. Ο ένας κρατούσε το σταυρό, ο άλλος ασημένιο ραντιστήρι και οι άλλοι δίσκο στον οποίο άφηναν τον οβολό τους οι χριστιανοί. Όσα χρήματα συγκέντρωναν, τα μοίραζαν, έπειτα, στα ευαγή ιδρύματα της πόλης.

Ανήμερα των Φώτων, επίσης, γινόταν ο φωτισμός των σπιτιών. Οι εφημέριοι περιέρχονταν τα σπίτια και τα καταστήματα για να τα «φωτίσουν», ακολουθούμενοι από παιδιά που μάζευαν τις προσφορές των ενοίκων.

Ένα άλλο έθιμο ήταν το σταύρωμαν. Το βράδυ της παραμονής των Φώτων έβαζαν κούτσουρα στο τζάκι που τα «σταύρωναν» με φύλλα ροδαφινιάς (δαφνοκερασιάς). Επιπλέον, έριχναν στο τζάκι κρασί «σταυροειδώς» (Τσίτη Σουρμένων). Στην Ίμερα σταύρωναν το τζάκι με το χέρι (έκαναν το σημείο του σταυρού). Στην Κουνάκα έβαζαν τα ξύλα σταυρωτά στο τζάκι. Σε άλλα χωριά σταύρωναν τις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών με κερί.

Το κερί που κρατούσαν στην εκκλησία το διατηρούσαν αναμμένο ώσπου να γυρίσουν στο σπίτι, οπότε το έσβηναν μέσα στον αγιασμό. Το κερί αυτό το φύλαγαν στο εικονοστάσι και μ’ αυτό άναβαν την καντήλα ή «χάντζευαν τα ροΐα» (καψάλιζαν τα μαστάρια) της αγελάδας, για να κατεβάσουν γάλα.

Άλλο έθιμο ήταν να θυμούνται τους νεκρούς κάθε σπιτιού την παραμονή. Άναβαν λοιπόν στα σπίτια τόσα κεριά όσοι και οι αποθαμένοι τους, καθώς και ένα επιπλέον κερί για τον ξένο νεκρό, εκείνον που δεν είχε κανένα να τον θυμηθεί. Το κερί αυτό απαιτούσαν οι νεκροί, σύμφωνα με το γνωστό στιχούργημα:

Τα Φώτα θέλω το κερί μ’ και των ψυχών κοκκία
και τη Μεγάλ’ Παρασκευήν έναν μαντίλιν δάκρα.

Σε πολλά μέρη του Πόντου ομάδες νέων και εφήβων γυρνούσαν τα σπίτια την παραμονή, συνήθως έχοντας επικεφαλής τους τον έφορο του σχολείου, κι «εθήμιζαν» (έλεγαν τα κάλαντα, φήμιζαν). Οι θημιστάντ’ εκτός από τα κάλαντα έψελναν και θρησκευτικούς ύμνους. Τα κάλαντα που συνήθιζαν ήταν τα βυζαντινά (με αλφαβητική ακροστιχίδα):

Από της ερήμου ο Πρόδρομος ήλθε να βαπτίσει τον Κύριον.
Βέβαιον βασιλέα εβάπτισε, εις τον Ιορδάνην τον ποταμόν.
Γηγενείς σκιρτάτε και χαίρεσθε, τάξεις των αγγέλων ευφραίνεσθε…

Παναγιώτης Τανιμανίδης

  • Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια του ποντιακού ελληνισμού, εκδ. Μαλλιάρης-Παιδεία, Θεσσαλονίκη.
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Πόντιοι και Πόντιες από τη Σαμψούντα (φωτ.: αρχείο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου με ποντιακά δίστιχα: Το παράπονο, ο έρωτας, ο χωρισμός

14/02/2021 - 12:27μμ
Χαψία σε αγορά της Τραπεζούντας (φωτ.: Anadolu)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Φεβρουάριος και Μάρτιος οι μήνες των χαψίων στον Πόντο

8/02/2021 - 8:11μμ
(Πηγή: YouTube)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

«Εκάεν και το Τσάμπασιν» ερμηνεύει η Μερβέ Τανρίκουλου από την Τραπεζούντα (video)

7/02/2021 - 9:09πμ
(Εικ.: ΧΚ)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο χουτζήμπασης των ποντιακών γάμων

19/12/2020 - 11:36πμ
(Φωτ.: facebook / Χρήστος Αηδονίδης. Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Τονάκ’ς και ο Τσάντζας

18/12/2020 - 9:10πμ
(Φωτ.: pixabay.com)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική: Το σκόρδο στον Πόντο

14/12/2020 - 2:56μμ
Καρτ ποστάλ από το Καρς, του 1917 (συλλογή Κωνσταντίνου Παυλίδη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Αε-Σπυρίδων και τα ημέρας

12/12/2020 - 5:19μμ
(Φωτ.: pixabay.com)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Τα κοσμήματα και τα δώρα του αρραβώνα στον Πόντο

9/12/2020 - 9:32πμ
(Φωτ.: commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική στον Πόντο: Τι ήταν και πώς θεραπεύονταν τα ανεμικά

26/11/2020 - 9:26πμ
Τα τρίτα, ένα ποντιακό έθιμο με ρίζες στην Αρχαιότητα - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Τα τρίτα, ένα ποντιακό έθιμο με ρίζες στην Αρχαιότητα

22/08/2020 - 12:13μμ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ο πρωθυπουργός συνομιλεί με ιατρικό προσωπικό κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Κέντρο Υγείας Πατησίων που λειτουργεί και ως εμβολιαστικό κέντρο (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Γρ. Τύπου Πρωθυπουργού / Δημήτρης Παπαμήτσος)

Μήνυμα του Κυριάκου Μητσοτάκη για το 1.000.000 εμβολιασμούς αλλά και την… Τσικνοπέμπτη (video)

2 ώρες πριν
Η ζωή της απέκτησε άλλο νόημα στο Κονγκό, εκεί όπου χτυπούσε η καρδιά της ελληνικής Ιεραποστολής (φωτ: YouTube)

Θεανώ Αντωνιάδου Μουσδελεκίδου: Ένας χρόνος χωρίς τη «μητέρα Θεανώ» με το θαυμαστό ιεραποστολικό έργο στο Κονγκό (video)

2 ώρες πριν
(Φωτ.: chelseafc.com)

Ντέρμπι στην Premier League, κρίνεται η πρόκριση στο Κύπελλο Ελλάδας

4 ώρες πριν
(Φωτ.: Δικαστήρια Λαμίας / Konstantinos Ourris)

Σήμερα εξετάζεται το αίτημα Κουφοντίνα για αναβολή-διακοπή εκτέλεσης της ποινής του

4 ώρες πριν
Σοβαρές ζημιές σε εκκλησία στο χωριό Μεσοχώρι του δήμου Ελασσόνας, προκλήθηκαν από τον ισχυρό σεισμό που ταρακούνησε την περιοχή της Θεσσαλίας (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Αποστόλης Ντόμαλης)

Σεισμός στην Ελασσόνα – Εκτεταμένοι έλεγχοι σε κτήρια στις πληγείσες περιοχές

5 ώρες πριν
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και ο Πρόεδρος της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι επιθεωρούν τιμητικό άγημα Ευζώνων (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Ορέστης Παναγιώτου)

Συμπτώσεις ανησυχίας ή ανησυχητικές συμπτώσεις;

5 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2021 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2021 pontosnews.gr
Made by minoanDesign