Η οροσειρά Παρυάδρης στην οποία υπάρχουν τα πιο ξακουστά παρχάρια του Εύξεινου Πόντου, ένα φυσικό «διαχωριστικό» της περιοχής από την υπόλοιπη Μικρά Ασία –μαζί με τις οροσειρές του Σκυδίση και του Αντιταύρου–, είναι το φυσικό «ορόσημο» που δανείζει το όνομά του σε μια νέα προσπάθεια για τη διάσωση των χαρακτηριστικών της ποντιακής παράδοσης, και γενικότερα του ποντιακού πολιτισμού.
Η Ιδεολογική Κίνηση «Παρυάδρης» έδωσε ήδη το στίγμα της σε ημερίδα που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη, ένα έναυσμα για συζήτηση με προβληματισμό σχετικά με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά των Ποντίων.
Άλλωστε, σε ευρύτερο επίπεδο, το ζήτημα της αυθεντικότητας αποτελεί εδώ και χρόνια πεδίο ερευνητικού ενδιαφέροντος, παγκοσμίως.
«Πόντος: Από το παρελθόν στο παρόν – Ρίζες και παραδόσεις» ήταν το θέμα της ημερίδας πέρσι τον Απρίλιο στη Θεσσαλονίκη, ίδιο είναι το θέμα της ημερίδας που θα γίνει την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα. Αυτή τη φορά, όμως, θα γίνει και η επίσημη παρουσίαση της κίνησης.
Το pontosnews.gr μίλησε με τρία από τα μέλη της συντονιστικής επιτροπής, τους Στέλιο Ιωαννίδη, Όμηρο Παχατουρίδη και Θεόδωρο Πιλαλίδη, που απαντούν στο ποια ανάγκη οδήγησε στη δημιουργία της κίνησης, ποιο κενό έρχεται να καλύψει και ποιοι είναι οι στόχοι της ομάδας.
Πώς προέκυψε η ιδέα (ή η ανάγκη, αν θέλετε) να δημιουργηθεί η Κίνηση για την ποντιακή παράδοση; Περί τίνος πρόκειται και ποιο κενό έρχεται να καλύψει;
Θεωρούμε πως και οι δύο ερωτήσεις έχουν την ίδια αφετηρία, η οποία συνοπτικά είναι η ανάγκη της τοποθέτησης της ποντιακής παράδοσης στο πραγματικό της πλαίσιο. Σε γενικές γραμμές οι συνιστώσες της παράδοσής μας έχουν καταλήξει στις ημέρες μας να παρουσιάζονται αποκομμένες από το σωστό τους πλαίσιο, που είναι ο ποντιακός πολιτισμός.
Ξεκινώντας από το χορό, τη μουσική και τις ενδυμασίες, αλλά και από τη διάλεκτο, τα ήθη και τα έθιμα κτλ., αυτοί που προσπαθούν να εκμεταλλευθούν –είτε από άγνοια είτε υστερόβουλα– την απουσία της πρώτης γενιάς, αλλά και την εποχή μας που χαρακτηρίζεται από έντονα φαινόμενα παγκοσμιοποίησης, παρουσιάζουν το «μύθο» ή καλύτερα το «παραμύθι» του ο καθένας με αποτέλεσμα τη σχεδόν απόλυτη σύγχυση.
Εδώ ο «Παρυάδρης» ευελπιστεί να παρέμβει καταλυτικά και να αφήσει μια παρακαταθήκη αδιαμφισβήτητη όσον αφορά τα θέματα αυτά, για το μέλλον του ποντιακού ελληνισμού – να δράσει, δηλαδή, ως θεματοφύλακας. Ας μην ξεχνάμε ότι οι δικοί μας της πρώτης γενιάς είχαν καταγράψει (ευτυχώς για μας) σχεδόν όλες τις πτυχές του πολιτισμού μας, τις οποίες και πρέπει εκ νέου να αναδείξουμε με σύγχρονες μορφές παρουσίασης, δεδομένων των συνθηκών της κοινωνίας μας.
Γιατί η λέξη «Κίνηση» στον τίτλο; Πώς θα λειτουργήσετε, πώς καταφέρνετε να συντονιστείτε; Ποιος είναι το τομέας «ευθύνης» του καθενός;
Δεν υπήρξε και ούτε πρόκειται να υπάρξει καμιά ενέργεια δημιουργίας σωματείου, ομοσπονδίας ή άλλης οργανωμένης μορφής, δεν είναι κάτι τέτοιο στις προθέσεις μας.
Η Κίνηση «Παρυάδρης» αποτελεί ιδεολογική πλατφόρμα προάσπισης της ποντιακής ταυτότητας και ανάδειξης του ποντιακού πολιτισμού. Δεν ανήκει σε κανέναν χώρο, αλλά δέχεται μέλη από όλους τους χώρους με την προϋπόθεση ότι υπηρετούν ή θέλουν να υπηρετήσουν τους σκοπούς της, από όπου και αν προέρχονται, όπου και αν ανήκουν.
Η λειτουργία είναι ομαδική και απλώς υπάρχει μια συντονιστική επιτροπή με μέλη ανά την Ελλάδα, τα οποία σε τακτά χρονικά διαστήματα διαβουλεύονται σε τρεις κατευθύνσεις: «ερευνητική» και μελετητική εργασία πάνω σε πρωτογενές υλικό, διάδοση της ιδεολογίας που προαναφέραμε.
Παράλληλα, με ιδιαίτερη προσοχή ακούμε προτάσεις από όλα τα μέλη της –που είναι ισότιμα, επαναλαμβάνουμε– και σχεδιάζουμε τις απαραίτητες ενέργειες (π.χ. διοργάνωση ημερίδων, έκδοση μελετών στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο).
Όλοι λειτουργούμε, και πρέπει να λειτουργούμε, παράλληλα και σε όλα τα επίπεδα.
Ποιοι είναι οι στόχοι σας; Έχετε κάποιο χρονοδιάγραμμα για το πότε θα είστε έτοιμοι να παρουσιάσετε το αποτέλεσμα της δουλειάς σας στο ευρύτερο κοινό; Σας έχουν ήδη ζητήσει να κάνετε παρουσιάσεις σαν ομάδα;
Ο ποντιακός πολιτισμός είναι ο ίδιος ο Πόντος, επί της ουσίας. Η φύση, ο τρόπος ζωής, το ύφος και το ήθος, τα γεγονότα που έλαβαν χώρα και η συνέχειά τους στον ελλαδικό χώρο. Αν καταφέρουμε έστω τα σημαντικότερα στοιχεία όλων αυτών να ωφελήσουν τους σημερινούς Πόντιους, αλλά και τους υπόλοιπους συνέλληνες, συμβάλλοντας ενδεχομένως και στη βελτίωση της ζωή τους, θα είμαστε περιχαρείς.
Όλα αυτά, βέβαια, στη σωστή βάση.
Όσο αφορά τις δραστηριότητές μας, ήδη έχει γίνει, όπως γνωρίζετε πολύ καλά, η «παρθενική» εμφάνιση της Κίνησής μας με την πολύ φιλόξενη υποδοχή της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης και με την υποστήριξη της ΠΟΕ. Τότε αποσπάσαμε ευμενή σχόλια από επιστήμονες και προσωπικότητες των Γραμμάτων, τόσο για το περιεχόμενο της ημερίδας όσο και για τη συνολική πρωτοβουλία. Τέλος, ένα φιλόδοξο πρόγραμμα είναι υπό επεξεργασία για το εγγύς μέλλον.
Έχετε σκεφτεί το ενδεχόμενο να συναντήσετε αντιδράσεις για την πρωτοβουλία σας;
Δεν νομίζουμε ότι θα υπάρξουν, από τη στιγμή που δεν ασχολούμαστε με διοικητικές δραστηριότητες κτλ. Φυσικά, αν κάποιοι με υστεροβουλία διαπραγματεύονται τον ποντιακό πολιτισμό και τις πτυχές του, τότε θα είμαστε υποχρεωμένοι να υποστηρίξουμε ένθερμα την ιδεολογική μας Κίνηση, με όλα τα μέσα, ώστε να επιτύχουμε τους προαναφερθέντες σκοπούς.
Πώς θα εξηγούσατε τη διαφορά ανάμεσα στην παράδοση και στις παραλλαγές; Τις παραλλαγές τις απορρίπτετε εξ ορισμού;
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι κάποιοι, άτομα ή οργανώσεις, προσπαθούν να αποδείξουν ότι ο Πόντος αποτελούνταν από πληθώρα διαφορετικών χαρακτηριστικών εν μέσω μιας ανύπαρκτης πολυπολιτισμικότητας.
Το γεγονός αυτό καθαυτό είναι άτοπο δεδομένης της οικειοθελούς «απομόνωσης» των ιστορικά αυθεντικών ποντιακών πληθυσμών. Με τον όρο «απομόνωση» εννοούμε την ελάχιστη μίξη των πληθυσμών αυτών με αλλογενείς. Άρα, συνοψίζοντας και βραχεολογώντας, έχουμε να κάνουμε με έναν πληθυσμό που διατήρησε εν μέσω ακραίων εχθρικών κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών συνθηκών την πολιτισμική του συνοχή.
Φυσικά υπήρχαν ιδιώματα και τοπικά γνωρίσματα, τα οποία όμως όταν κάποιος τα μελετήσει στην ολότητά τους –και όχι τεμαχίζοντας τον πολιτισμό– καταδεικνύουν και αποδεικνύουν το ενιαίο του ποντιακού πολιτισμού. Άλλωστε (και ο νοών νοείτω) η λέξη «παραλλαγή» από μόνη της προϋποθέτει την ύπαρξη αρχέτυπου, είτε χορός λέγεται αυτός, είτε μουσικός δρόμος, είτε ακόμα διάλεκτος.
