Με τις παλάμες των χεριών του γεμάτες ιδρώτα από το άγχος και το βλέμμα καρφωμένο στο πάτωμα από τη ντροπή, ένας πιτσιρικάς δέκα ετών, στο μακρινό 1980, άρχισε να γρατζουνάει τις χορδές της κεμεντζέ. Ήταν η πρώτη φορά που έπαιζε μπροστά σε κόσμο το μουσικό όργανο που μάθαινε από τα επτά του χρόνια, και τα περίπου τριακόσια ζευγάρια μάτια που ήταν προσηλωμένα επάνω του, στο χορό του Ποντιακού Συλλόγου της Στουτγάρδης στη Γερμανία, αποτελούσαν αβάσταχτο φορτίο. Ο μικρός ήταν όμως καλά διαβασμένος στα κομμάτια που επρόκειτο να παίξει, και με την καθοδήγηση του λυράρη πατέρα του, ο οποίος καθόταν δίπλα του στο πάλκο, κατάφερε από τις πρώτες νότες ακόμα να συγκεντρώσει το χειροκρότημα αλλά και τη συγκίνηση του κόσμου.
Γρήγορα το άγχος ξεχάστηκε, τα δάχτυλα λύθηκαν, και ο μικρός τότε Μπάμπης Κεμανετζίδης ξεσήκωσε τους Πόντιους της Στουτγάρδης.
Στα 35 χρόνια που μεσολάβησαν από τότε, ο Κεμανετζίδης κυκλοφόρησε συνολικά 80 δίσκους και CD με ποντιακά τραγούδια και συνέθεσε περίπου χίλια κομμάτια, τα οποία οι Πόντιοι απανταχού της γης αγάπησαν και χόρεψαν, μ’ αυτά συγκινήθηκαν και εξέφρασαν τον καημό τους για την αλησμόνητη πατρίδα!
Οι μεγάλοι καλλιτέχνες και ο παιδικός «έρωτας» με την κεμεντζέ
Από την όμορφη παραλιακή πόλη των Κοτυώρων έλκει την καταγωγή του ο Μπάμπης Κεμανετζίδης. Ο παππούς του από την πλευρά του πατέρα του ήταν γνωστός λυράρης της περιοχής, και συχνά διασκέδαζε τον κόσμο με την κεμεντζέ του στα πανηγύρια.
Ο ξεριζωμός βρήκε την οικογένεια του παππού του –Γερασεμανίδης ήταν το επώνυμό του– στο Ατά-Παζάρ’, λίγο έξω από τη Νικομήδεια, όπου βρισκόταν το μεροκάματο στα χωράφια. Με την καταστροφή κάηκαν τα έγγραφα, και η οικογένεια, με τον ερχομό της στην Ελλάδα, πήρε το όνομα Κεμανετζίδης· επίθετο που παραπέμπει εμφανώς στη δεξιοτεχνία του παππού του στον κεμανέ.
Ο Μπάμπης ήρθε στη ζωή το 1970 στο χωριό Δάφνη της Σκύδρας, όπου γεννήθηκαν και γνωρίστηκαν οι γονείς του μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν ελάχιστων μηνών όταν ο πατέρας του και η μητέρα του έφυγαν μετανάστες στη Γερμανία. Ο μικρός πέρασε τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής του στο χωριό, δίπλα στους παππούδες του, και το 1976 πήγε μαζί με τον λίγο μεγαλύτερο αδελφό του στους γονείς του, στη Στουτγάρδη της Γερμανίας.
Ο πατέρας του Κεμανετζίδη ήταν από τους ελάχιστους Έλληνες που έπαιζαν καλά λύρα στη Γερμανία, κι έτσι έγινε γρήγορα γνωστός. Συχνά καλούσε στη Γερμανία γνωστούς Πόντιους τραγουδιστές τους οποίους συνόδευε στις εμφανίσεις τους με τη λύρα του, με αποτέλεσμα ο Μπάμπης να μεγαλώσει σε ένα σπίτι όπου τα μουχαπέτια ήταν πολύ συχνά. Ο Μπάμπης θυμάται χαρακτηριστικά ότι στο σπίτι του φιλοξενήθηκαν, έφαγαν και τραγούδησαν, μεταξύ άλλων, ο Γεωργούλης Κουγιουμτζίδης, ο Γιάννης Τσανάκαλης, ο Γιώργος Εμμανουηλίδης, ο Θόδωρος Παυλίδης και η Σοφία Παπαδοπούλου.
Μπάμπης Κεμανετζίδης, Μπάμπης Ιορδανίδης
Ήταν πια 18 χρονών όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, πρώτα στο χωριό του και μετά στη Θεσσαλονίκη. Εκεί τον βρήκε ο τραγουδιστής Κώστας Καραπαναγιωτίδης και τον πήγε στο γνωστό ποντιακό κέντρο «Λεμόνα», όπου συνόδευε στα τραγούδια τον συνομήλικό του τραγουδιστή Μπάμπη Ιορδανίδη, με τον οποίο δημιούργησαν ένα πολύ καλό νεανικό δίδυμο. Ένα χρόνο μετά, το ντουέτο βρέθηκε στην Αθήνα, στο ποντιακό κέντρο «Τρυγόνα». Από τα 22 έως τα 26 του χρόνια ο Μπάμπης Κεμανετζίδης έπαιζε μαζί με τον Θόδωρο Παυλίδη στη Θεσσαλονίκη.
Τα λαϊκά, ο Χρύσανθος και ο Στέλιος Καζαντζίδης
Μαζί με τη λύρα ο Μπάμπης Κεμανετζίδης μάθαινε και κλαρίνο, γεγονός που τον βοήθησε στα 26 του χρόνια να κάνει στροφή στη λαϊκή σκηνή και να συνοδεύσει στην πίστα αλλά και στη δικογραφία πολύ γνωστούς λαϊκούς τραγουδιστές, όπως η Ρίτα Σακελλαρίου, ο Ζαφείρης Μελάς, η Άννα Βίσση, ο Νίκος Καρβέλας, ο Βασίλης Καρράς, ο Βασίλης Κουρκούλης, ο Δάντης, ο Γιάννης Πλούταρχος, η Νατάσα Θεοδωρίδου, ο Νίκος Βέρτης κ.ά. Μάλιστα, με τον Καρρά και τον Κουρκούλη βγήκε στην πίστα παίζοντας κεμεντζέ, κάτι που ήταν πρωτοποριακό για την εποχή. Δεν έπαψε ποτέ να ασχολείται με την ποντιακή μουσική, και σ’ αυτήν στράφηκε εξολοκλήρου το 2008, σε ηλικία
38 ετών.
Σταθμός στην καριέρα του Κεμανετζίδη ήταν η καλλιτεχνική συνάντησή του (σε ηλικία μόλις 22 ετών) με δύο ιερά τέρατα, τον Χρύσανθο και τον Στέλιο Καζαντζίδη, στο δίσκο Τ’ αηδόνια του Πόντου, στον οποίο έπαιξε λύρα και κλαρίνο.
«Ο Στέλιος Καζαντζίδης ήθελε να πάρει στο κλαρίνο τον Βασίλη Σαλέα, ωστόσο ο Χρύσανθος, τον οποίο γνώριζα, του είπε να πάρουν ένα ποντιόπουλο διότι η ιδιοσυγκρασία του θα ταίριαζε περισσότερο με το δίσκο. Όταν πήγαινα στην Αθήνα αισθανόμουν χαρά, συγκίνηση, δέος, δεν μπορούσα να φανταστώ αυτό που μου συμβαίνει. Ο Καζαντζίδης ήταν για μας τότε ο Όλυμπος και δεν ήξερα τι θα του πω, πώς θα πιάσω το χέρι του, αν θα μου μιλήσει κτλ.
»Κρατώντας στα χέρια μου τα μουσικά όργανα μπήκα στο στούντιο του Νικολόπουλου και είδα ένα τύπο με άσπρο σορτσάκι, ο οποίος ασχολιόταν με τα λουλούδια του κήπου. Τον ακούμπησα με τα όργανα και μόλις γύρισε μου έπεσαν από τα χέρια και σκεφτόμουν πόσο μεγάλη γκάφα έκανα. Αυτός χαμογέλασε, με αγκάλιασε και με πήγε στο στούντιο, όπου ήμασταν μόνοι μας για μία ώρα και μου μιλούσε για τη ζωή του. Δεν μπορούσα να πιστέψω αυτό που συνέβαινε», διηγείται τη συνάντησή του με τον Στέλιο Καζαντζίδη ο Μπάμπης Κεμανετζίδης, φουσκώνοντας από ενθουσιασμό, αν και πέρασαν 23 χρόνια από τότε.
Ο Μπάμπης θυμάται πολύ καθαρά και τις πρώτες στιγμές που βρέθηκε στο στούντιο μαζί του. «Θυμάμαι ότι ήταν φάλτσα η πρώτη νότα που έβγαλε ο Στέλιος Καζαντζίδης. Αμέσως, με ταπεινότητα, μας ζήτησε συγνώμη και τόνισε ότι έχει πολλά χρόνια να μπει σε στούντιο. Όλο το διάστημα της εγγραφής του δίσκου με τον Στέλιο ήρθαμε πολύ κοντά. Όταν περνούσα από τον Άγιο Κωνσταντίνο, πάντοτε πήγαινα σπίτι του και με φιλοξενούσε. Ήταν πολύ αληθινός και τον αγαπούσαν όλοι», λέει ο Μπάμπης Κεμανετζίδης.
Η δισκογραφία
Το 1990, ο Μπάμπης Κεμανετζίδης έκανε τον πρώτο του δίσκο με ποντιακά τραγούδια, όλα δικές του συνθέσεις. Το πρώτο τραγούδι που συνέθεσε ήταν το «Μοναχοπαίδ’», ενώ όλα τα κομμάτια τα τραγούδησε ο διόσκουρός του, Μπάμπης Ιορδανίδης.
Συνολικά κυκλοφόρησε 80 δίσκους και CD με δικές του συνθέσεις ποντιακής μουσικής, ενώ συμμετείχε σε άλλους 120 δίσκους και CD (ποντιακά και λαϊκά). Ήταν από τους πρώτους συνθέτες στη χώρα που έκανε βίντεο κλιπ με ποντιακά τραγούδια. Αυτό έγινε το 2011 με το τραγούδι «Ειρήνην είπεν ο Χριστόν», στο οποίο συμμετείχαν έξι γνωστοί τραγουδιστές της ποντιακής μουσικής σκηνής: ο Στάθης Νικολαΐδης, η Πέλα Νικολαΐδου, ο Γιώργος Ιωαννίδης, ο Μπάμπης Ιορδανίδης, ο Κώστας Θεοδοσιάδης και ο Γιάννης Τσιτιρίδης.
Ο Μπάμπης Κεμανετζίδης με την Πέλα Νικολαΐδη στη διάρκεια γυρίσματος
«Έχω κάνει μουσικές σπουδές, αλλά πάνω απ’ όλα χρειάζεται ταλέντο για να συνθέσεις ένα τραγούδι. Υπάρχουν μουσικοί με γνώσεις υψηλού επιπέδου, αλλά δεν έχουν την έμπνευση να συνθέσουν. Όταν πιάνω στο χέρι μου κάποιο όργανο, αρχίζω αμέσως τον αυτοσχεδιασμό. Αυτό το είχα από μικρός. Με βοήθησε πολύ και ο αδελφός μου ο Χρήστος, ο οποίος είναι αρμονίστας και έχει συμβάλει σημαντικά στο πάντρεμα του παραδοσιακού ποντιακού με τον σύγχρονο ήχο», λέει ο Μπάμπης Κεμανετζίδης.
Ο Πόντος και τα… κορίτσια του
Συγκινημένος δηλώνει ο Μπάμπης από το ταξίδι του στον Πόντο, μαζί με άλλους καλλιτέχνες της ποντιακής μουσικής σκηνής που απαρτίζουν τον Παλλαλιακό, την ποδοσφαιρική ομάδα των Πόντιων καλλιτεχνών.
Ο Μπάμπης Κεμανετζίδης μπροστάρης στην πορεία των παικτών του Παλλαλιακού προς την Παναγία Σουμελά
«Συγκινήθηκα με τα μέρη που έβλεπα και απόρησα πώς μπόρεσαν τότε να χτίσουν το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά μέσα στο βράχο. Θα ήθελα να αποκτήσουμε περισσότερες επαφές με τον Πόντο και τους ανθρώπους που ζουν εκεί. Να γνωρίσουμε περισσότερο τις ρίζες μας. Επίσης, θέλω να υπάρχει ενότητα στον ποντιακό χώρο και να σταματήσουν οι διενέξεις. Όλοι μας είμαστε Πόντιοι», λέει ο Μπάμπης.
Δύο κόρες, 15 και 12 ετών, έχει με την επίσης Πόντια σύζυγό του ο Μπάμπης Κεμανετζίδης. Η μεγάλη ασχολείται με το πιάνο και το τραγούδι ενώ και οι δύο χορεύουν ποντιακούς χορούς. Τα κορίτσια καταλαβαίνουν καλά τα ποντιακά, χάρη στους παππούδες και τις γιαγιάδες που μιλούσαν στο σπίτι.
Σήμερα στη Θεσσαλονίκη, όπου ζει ο Μπάμπης, δεν υπάρχουν ποντιακά κέντρα. Ασχολείται καλλιτεχνικά με περιοδείες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, χωρίς να έχει εγκαταλείψει τη σύνθεση στο δικό του στούντιο. Τη μουσική έκπληξη που ετοιμάζει –αν ευοδωθούν οι συζητήσεις– υποσχέθηκε να την αποκαλύψει στο pontos-news.gr εν καιρώ…
Ρωμανός Κοντογιαννίδης
