Χιλιάδες καρδιές χτύπησαν δυνατά. Χιλιάδες χέρια άγγιξαν το ένα το άλλο με σιγουριά και συγκίνηση. Χιλιάδες πόδια κινήθηκαν ρυθμικά αποδίδοντας μοναδικούς χορούς του Πόντου. Το 19ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος που πέρασε, απόψε, στην ιστορία, έστειλε μήνυμα ελπίδας για τη συνέχεια του ποντιακού ελληνισμού που δεν έχει σταματήσει να ανατρέπει ακόμα και τα πιο δυσοίωνα δεδομένα!
Αφιερωμένο σ’ έναν αληθινό αγωνιστή της δημοκρατίας, τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη, το Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών μπορεί να άρχισε με λίγη καθυστέρηση στο Κλειστό Γυμναστήριο Καρδίτσας «Γιάννης Μπουρούσης» –λόγω των μπλόκων που έχουν στήσει αγρότες και κτηνοτρόφοι σε όλη τη χώρα διεκδικώντας όλα όσα τους οφείλονται– ωστόσο δικαίωσε όλους όσοι περιμέναμε να δούμε τι ετοίμασαν οι επιλέγμενοι χορευτές των πέντε ΣΠΟΣ της ΠΟΕ: Ήταν όλοι απίστευτοι!
Τον κόσμο υποδέχθηκαν από το βήμα η φιλόλογος και συγγραφέας Αγγελική Παμπουκίδου που είχε επιφορτιστεί με την παρουσίαση του 19ου Πανελλαδικού Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος και μια ομάδα νέων μουσικών του Συνδέσμου Ποντιακών Σωματείων Κεντρικής Μακεδονίας & Θεσσαλίας.
Τα γεμάτα λυρισμό κείμενα γέννησαν εικόνες από τον Πόντο, άλλοτε ευχάριστες, άλλοτε δυσάρεστες.
Συνεχώς όμως θύμιζαν ότι σε εκείνον τον τόπο, τον τόπο μας, έζησαν Έλληνες χριστιανοί που τιμωρήθηκαν γι’ αυτό ακριβώς που ήταν.
Το πρώτο ζεστό θεσμικό καλωσόρισμα έγινε από τον προέδρο του Συνδέσμου Ποντιακών Σωματείων Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας Ευστάθιο Κατσίδη που ευχαρίστησε όλους όσοι κατάφεραν να φθάσουν στην Καρδίτσα, ταξιδεύοντας αρκέτες ώρες και μετ’ εμποδίων.
«Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για τη διάσωση της ποντιακής παράδοσης», είπε υπογραμμίζοντας ότι «δεν ξεχνάμε» και πως όλοι δεσμεύονται να συνδράμουν στον αγώνα για την διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας.
Ο πρόεδρος του ΣΠΟΣ Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας επισήμανε τον ρόλο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στον κοινό αυτό αγώνα και εξήρε την προσωπικότητά του.
Τον σύντομο χαιρετισμό ακολούθησε η πάντα εντυπωσιακή και γεμάτη χρώμα είσοδος των λαβάρων των 480 σωματείων της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος.
Μόλις τα λάβαρα πήραν θέση στο χώρο του Κλειστού Γυμναστηρίου, ο Ευστάθιος Κατσίδης κάλεσε στο βήμα τον πρωτοπρεσβύτερο Βασίλειο Κεραμιτζή, εκπρόσωπο του μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων Τιμόθεου.
Εάν δεν ξέρουμε από πού ερχόμαστε δεν μπορούμε να διαγράψουμε την πορεία εμπρός, είπε, προσθέτοντας πως εάν δεν ξέρουμε το παρελθόν δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στο μέλλον.
«Η αναφορά στη Γενοκτονία δεν είναι εμμονή σε ακραίο τρόπο έκφρασης αλλά υποχρέωση όλων μας», τόνισε ο πρωτοπρεσβύτερος, διατυπώνοντας την άποψη πως «η ιστορική αλήθεια θα πρέπει να είναι μεσα μας και όλοι να είμαστε φορείς της».
Στην Καρδίτσα, την πόλη που τα τελευταία χρόνια χτυπήθηκε από σοβαρές καταστροφές αλλά κατάφερε «να σταθεί στα πόδια της» καλωσόρισε χορευτές και θεατές ο δημάρχος Καρδίτσας Βασίλειος Τσιάκος.
«Η περιοχή μας δεν έχει πολλούς Ποντίους αλλά σας έχουμε στην καρδιά μας», είπε συγχαίροντας την Παμποντιακή για την αφιέρωση του Φεστιβάλ στον Μιχάλη Χαραλαμπίδη, έναν Έλληνα οραματιστή. Ο δήμαρχος Καρδίτσας, λίγο πριν λάβει την τιμητική πλακέτα από τον πρόεδρο της ΠΟΕ, δήλωσε εκ μέρους της πόλης «παρών» στο δίκαιο αίτημα για διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας.
«Σήμερα η Καρδίτσα δεν φιλοξενεί απλώς ένα φεστιβάλ, φιλοξενεί τη συλλογική ψυχή του ποντιακού ελληνισμού», είπε χαιρετίζοντας ο προέδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Νεολαίας της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, Γεώργιος Χατζηκυριακίδης.
«Το 19ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών είναι μια πράξη συνέχειας, μια υπόσχεση ότι δεν ξεχνάμε και δεν σιωπούμε. Η φετινή αφιέρωση στον Μιχάλη Χαραλαμπίδη δεν είναι τυπική, είναι βαθιά πολιτική, ιστορική και ηθική. Γιατί ο Χαραλαμπίδης δεν αρκέστηκε να μιλάει για τη Γενοκτονία των Ποντίων. Αγωνίστηκε ώστε η μνήμη να γίνει αναγνώριση και η αναγνώριση ταυτότητα. Ήταν εκείνος που συνέβαλε καθοριστικά στην καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης από το ελληνικό Κοινοβούλιο, υπενθυμίζοντάς μας ταυτόχρονα πως χωρίς δικαίωση η μνήμη μένει ανολοκλήρωτη» τόνισε, προσθέτοντας πως η νεολαία θα συνεχίσει να αγωνίζεται γιατί δεν κληρονόμησε μόνο τη μνήμη αλλά και το χρέος.
Μετά τον πρόεδρο της ΣΕΝ της ΠΟΕ, τον λόγο πήρε ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος Γιώργος Βαρυθυμιάδης, αφενός για να χαιρετίσει αλλά και να κηρύξει την έναρξη του 19ου Πανελλαδικού Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών.
«Σας καλωσορίζω στη φιλοξενη πόλη της Καρδίτας. Είμαστε χαρούμενοι που η φετινή διοργάνωση γίνεται για πρώτη φορά στην όμορφη Καρδίτσα, μια πόλη στην καρδιά του κάμπου και του πρωτογενούς τομέα, μια πόλη που δοκιμάστηκε, δεινοπάθησε, αλλά ποτέ δεν σταμάτησε να αγωνίζεται για ένα καλύτερο αύριο. Μια πόλη λίγο-πολύ ξεχασμένη από το κράτος αλλά όχι από εμάς του Ποντίους που γεμίσαμε το στάδιο. Οι Έλληνες Πόντιοι τιμούμε τους αγώνες των Ελλήνων αγροτών και από αυτό το βήμα τασσόμαστε ανεπιφύλακτα στο πλευρό τους», είπε ο Γ. Βαρυθυμιάδης στην αρχή του χαιρετισμού του.
Αναφερόμενος στον Μιχάλη Χαραλαμπίδη, τον χαρακτήρισε «μεγάλο Έλληνα, σπουδαίο Πόντιο» που υπήρξε διανοητής και στοχαστής με σημαντική επίδραση στη σημερινή πολιτική σκέψη. Ωστόσο «για εμάς υπήρξε πρωτίστως ο εμπνευστής, αγωνιστής και πρωτεργάτης της καθιέρωσης της 19ης Μαϊου ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Σε αυτόν οφείλουμε, κυρίως, το ομόφωνο ψήφισμα του ελληνικού Κοινοβουλίου της 24ης Φεβρουαρίου του 1994». Έκτοτε, πρόσθεσε, όλοι επικεντρωνόμαστε στον επόμενο μεγάλο στόχο τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας.
«Για εμάς, τους απόγονους όσων δεν γενοκτονήθηκαν, το κομμάτι της ιστορικής και ηθικής δικαίωσης των προγόνων μας αποτελεί ανοιχτή πληγή που απαιτεί επούλωση», σημείωσε μεταξύ άλλων ο Γιώργος Βαρυθυμιάδης με την επισήμανση ότι θα προχωρήσουμε μέχρι την τελική δικαίωση.
Τον χαιρετισμό του Γιώργου Βαρυθυμιάδη ακολούθησε ένα όμορφο και γεμάτο ευαισθησία παζλ ποντιακών τραγουδιών από την Αγγελική Παμπουκίδου και τον Λευτέρη Ραφαηλίδη.
Αμέσως μετά έκαναν εντυπωσιακή είσοδο στο χόρο οι χορευτές όλων των ΣΠΟΣ με ένα ζωηρό κοτσιχτόν ομάλ’ και ταυτοχρόνως αποχώρησαν τα λάβαρα των συλλόγων-μελών της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος.
Εκείνη στιγμή και εκτός προγράμματος ο Γιώργος Βαρυθυμιάδης ανέβηκε στο βήμα μ’ έναν διαφορετικό καλεσμένο τον πρόεδρο της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Καρδίτσας Κώστα Τζέλλα που από τα μπλόκα της Νίκαιας στη Λάρισα βρέθηκε στο 19ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών.
«Με ενθουσίασε αυτό που είδα σήμερα. Βλέπω ότι ο Πόντος είναι ζωντανός. Να σας πω δυο λόγια γιατί είμαστε στον δρόμο. Οι πρόγονοί σας γνωρίζουν από ξεριζωμό. Εμείς αυτοί τη στιγμή ζούμε τον ξεριζωμό του πρωτογενούς τομέα, ζούμε την ερημοποίηση της υπαίθρου. Για αυτό είμαστε στο δρόμο 15 μέρες και θα συνεχίσουμε τον αγώνα. Να μείνει η ύπαιθρος ζωντανή, να παράγουμε αγνά, ελληνικά προϊοντα για να μπορούμε όλοι μας να τα γευόμαστε, να είναι φθηνά. Είμαστε στο δρόμο γιατί βλέπουμε ότι μπροστά στο κέρδος δεν θυσιάζουν μόνο εμάς αλλά και το μέλλον των νέων ανθρώπων που θέλουν να ζήσουν εδώ.
»Σας καλούμε όλους να πλαισιώσετε όλα τα μπλόκα σε όλη την Ελλάδα γιατί νομίζουμε ότι ο αγώνας μας είναι αγώνας όλου του ελληνικού λαού. Θα συνεχίσουμε μέχρι τη λύση όλων των προβλημάτων μας» είπε ο Κώστας Τζέλλας, που πριν από λίγες μέρες είχε διαβεβαιώσει την Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος ότι θα επιτρέψουν στα λεωφορεία με τους χορευτές να περάσουν από τα μπλόκα για να φθάσουν στον προορισμό τους, την Καρδίτσα.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο ο Ευστάθιος Κατσίδης διάβασε την επιστολή που έστειλαν τα αδέρφια του Μιχάλη Χαραλαμπίδη Ελένη και Κωνσταντίνος που λόγω της προχωρημένης ηλικίας τους δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν.
«Ο Μιχάλης ήταν οραματιστής και πρωτοπόρα και ριζοσπαστική φωνή. Ένας μοναδικός Έλληνας. Έφερε εμφατικά στο προσκήνιο το Ποντιακό Ζήτημα, είχε το θάρρος να διατυπώνει ιδέες κόντρα στο ρεύμα και παρότι λοιδωρήθηκε και περιθωριοποιήθηκε εν τέλει δικαιώθηκε. Ο Μιχάλης δεν έφυγε, είναι μαζί μας με το σπουδαίο του έργο. Ας μας οδηγεί και να μας δείχνει πώς πρέπει να είναι ένας αληθινός Έλληνας» ανέφεραν μεταξύ άλλων τα αδέρφια του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στην επιστολή τους.
Την τιμητική πλακέτα για την προσφορά του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στο Ποντιακό Ζήτημα, την αναγνώριση και ορισμού της 19ης Μαΐου από την Βουλή των Ελλήνων, ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου παρέλαβε εκ μέρους της οικογένειας ο Β’ αντιπρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Αντώνης Καγκελίδης.
Οι ΣΠΟΣ επί το έργον
Και μετά άρχισε αυτό που όλοι περίμεναν, το κύριο μέρος του Φεστιβάλ. Αυτό για το οποίο περίπου 2.000 χορευτές μόχθησαν. Αυτό για το οποίο ανυπομονούν να απολαύσουν περίπου 2,5 εκατομμύρια Πόντιοι σε όλον τον πλανήτη. Οι χοροί της πατρίδας αδιαμφισβήτητοι πρωταγωνιστές!
Πρώτος στο Κλειστό Γυμναστήριο Καρδίτσας «Γιάννης Μπουρούσης» εμφανίστηκε o ΣΠΟΣ Νοτίου Ελλάδος & Νήσων (πρόεδρος Θοδωρής Μακρίδης) που παρουσίασε τους χορούς:
Ομάλι • Ομάλ’ • Σαρίκουζ • Τυρφών • Τρομαχτόν
Συντονιστής χοροδιδάσκαλος: Ηλίας Τσεραχίδης.
Βοηθοί συντονιστές: Ελένη Δανιηλίδου, Γεώργιος Κωνσταντής, Ντίνα Μεργιά, Γεώργιος Πουτακίδης.
Συντονιστής Σέρρα: Όμηρος Παχατουρίδης.
Μουσικοί:
• Τραγούδι: Σωκράτης Ξαντινίδης, Γεώργιος Κυριακίδης.
• Λύρα: Λάζαρος Γιαγκαζίδης, Αθανάσιος Καλαμπούκας, Αλέξανδρος Μιχαηλίδης.
• Νταούλι: Νικηφόρος Ιωαννίδης, Ορφέας Κοσμίδης, Γεώργιος Μουρατίδης.
• Αγγείο-φλογέρα: Γεώργιος Νικολαϊδης.
Με ένα δρώμενο κι ένα απόσπασμα για το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας από τη Γη του Πόντου του Τραπεζούντιου δημοσιογράφου και συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά, η Αγγελική Παμπουκίδου έδωσε τη σκυτάλη στον ΣΠΟΣ Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (πρόεδρος Χρυσοβαλάντης Παπαδόπουλος) που χόρεψε:
Φόνα • Τίκ’ διπλόν • Τρυγόνα • Έτερε • Τέκ’ καϊτέ
Συντονιστές χοροδιδάσκαλοι ήταν οι: Δέσποινα Αμπρικίδου, Μαρία Διαμαντίδου, Σίμος Κουλακίδης, Σαλώμη Μιχαηλίδου, Στυλιανός Νικολάου, Κυριακή Σαλωνίδου, Ματίνα Τσουλφίδου.
Έπαιξαν οι μουσικοί:
• Τραγούδι: Θεόδωρος Γεωργιάδης, Γεωργία Καλαϊτζίδου
• Λύρα- Ζουρνάς: Αρχιτεκτονίδης Αριστοτέλης
• Λύρα: Γιάννης Ωραιόπουλος
• Νταούλι: Γρηγόρης Κεσαπίδης
• Αγγείο: Στεφανίδης Παναγιώτης.
Η Παναγία Σουμελά, τα δάκρυά της και το κακό που αιματοκύλισε τον Πόντο ήταν το θέμα του δρώμενου «Αμάραντα» που διάβασε η παρουσιάστρια του Φεστιβάλ για να δώσει το σήμα στον ΣΠΟΣ Νομού Θεσσαλονίκης (πρόεδρος Παύλος Γαλεγαλίδης) να μπει στο «Γιάννης Μπουρούσης» και να παρουσιάσει τους χορούς:
Κοτσαγκέλ’ • Ούτσαϊ • Καλόν κορίτσ’ • Πατούλα • Λετσίνα
Συντονιστής χοροδιδάσκαλος: Παύλος Τσιλογλανίδης.
Βοηθοί συντονιστές: Λεωνίδας Καλαϊτζίδης, Κυριάκος Κυριακίδης, Δέσποινα Στεφανίδου, Παναγιώτης Χούμκοσλης.
Συντονιστής Σέρρα: Παύλος Τσιλογλανίδης.
Τους χορευτές του ΣΠΟΣ συνόδεψαν οι μουσικοί:
• Τραγούδι: Κωνσταντίνος Φουλίδης
• Λύρα: Κωνσταντίνος Σωπιάδης
• Νταούλι: Δημήτριος Ευθυμιάδης, Σταύρος Κεϊσίδης
• Ζουρνάς, κλαρίνο: Σταύρος Μηλιάδης
Σφαγές, βιασμοί, θάνατος… Προσφυγιά… Αυτό περιέγραψε το δρώμενο από το βιβλίο της Αγγελικής Παμπουκίδου Νεράιδες του Πόντου που ακολούθησε πριν εμφανιστεί ο ΣΠΟΣ Δυτικής Μακεδονίας & Ηπείρου (πρόεδρος Πολύκαρπος Σαββίδης) που χόρεψε:
Καβαζίτας • Σαρίκουζ Πάφρας • Αρχουλαμάς • Τερς • Κότσαρι
Συντονιστής χορού: Ελένη Σαββίδου
Βοηθοί συντονιστές: Ζωή Θωμοπούλου, Γρηγόριος Καπαγιαννίδης, Γεώργιος Κεσίδης, Μάνος Παπαδόπουλος, Γεώργιος Πατουλίδης, Φαίη Τάτση, Γεώργιος Χαλκίδης, Ανατολή Χαραλαμπίδου.
Συντονιστής μουσικής: Ιωάννης Βελισσάρης
Τους χορευτές συνόδεψαν οι μουσικοί:
• Μουσική Επιμέλεια – Ενορχήστρωση: Γιώργος Πουλαντσακλής
• Τραγούδι: Ανθή Καλαϊτζίδου, Θοδωρής Κοτσογλανίδης, Άκης Παντζούρης
• Λύρα: Ιωάννης Καλλιώνης, Χρήστος Κοσκερίδης, Ελευθέριος Νικολαΐδης, Χρήστος Χανταβαρίδης
• Νταούλι: Χρήστος Ασλανίδης, Ιωάννης Ζυρπιάδης, Μιχάλης Σαρημανώλης, Αλέξανδρος Φιλιππίδης
• Αγγείο: Μάριος Σιαπανίδης
• Φλογέρα: Σάββας Σαναϊδης
• Ζουρνά: Μιχάλης Τσανασίδης
• Λαούτο: Χάρης Πορφυρίδης
• Ούτι: Μίλτος Σπυριδόπουλος
• Κλαρίνο: Αθανάσιος Σιαδήμας.
Με δυναμισμό και αυτοπεποίθηση γέμισαν το στάδιο οι χορευτές του διοργανωτή ΣΠΟΣ Κεντρικής Μακεδονίας & Θεσσαλίας (πρόεδρος Ευστάθιος Κατσίδης) και παρουσίασαν τους χορούς:
Διπάτ’ • Τίκ’ μονόν • Εμπροπίσ’ • Κότσ’ • Σερανίτσα
Γενικός Συντονιστής: Νίκος Φωτιάδης.
Βοηθοί Συντονιστές: Αχιλλέας Λέρας, Δημήτρης Δημόπουλος, Έφη Τομπουλίδου, Ηρακλής Σουμελίδης, Ευάγγελος Λάχανης, Μπάμπης Κυρμανίδης, Γιάννης Κοτανίδης.
Συντονιστής Σέρρα: Παύλος Τσιλογλανίδης.
Έπαιξαν οι μουσικοί:
• Λύρα-Τραγούδι: Ελευθέριος Ραφαηλίδης
• Λύρα: Σάββας Εγγονίδης, Βασίλης Λιάπης
• Νταούλι-Τραγούδι: Χαράλαμπος Ραφαηλίδης,
• Νταούλι: Ραφαήλ Ιωσηφίδης
• Αγγείο-Φλογέρα: Γιώργος Ελευθεριάδης.
Μετά την ολοκλήρωση των χορευτικού προγραμμάτος των ΣΠΟΣ ακούσαμε το τραγούδι «Αγιά Σοφιά τ’ εμέτερον» (στίχοι-μουσική: Βασίλειος Παπαδόπουλος).
Στη συνέχεια στο βήμα ανέβηκε για να χαιρετίσει ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας, Μικρασιάτης στην καταγωγή, μεγαλωμένος στα Προσφυγικά της Πάτρας και παντρεμένος –όπως ο ίδιος είπε– με 100% Πόντια.
Ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος του είπε «ευχαριστώ» για όλα όσα έκανε για να πραγματοποιηθεί το φετινό Φεστιβάλ και του απένειμε τιμητική πλακέτα. Για τον ίδιο λόγο τιμήθηκε και ο πρώην πρόεδρος της ΠΟΕ Χρήστος-Δημήτριος Τοπαλίδης που έκανε ό,τι μπορούσε για να γίνει άρτια η διοργάνωση του.
Αμέσως μετά την παρουσίαση των ποντιακών χορών από τους κατά τόπους ΣΠΟΣ, ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος Γεώργιος Βαρυθυμιάδης απένειμε τιμητικές πλακέτες στους επικεφαλής των Συνδέσμων Θοδωρή Μακρίδη, Χρυσοβαλάντη Παπαδόπουλο, Παύλο Γαλεγαλίδη, Πολύκαρπο Σαββίδη και Ευστάθιο Κατσίδη.
Το επόμενο αφηγηματικό στοιχείο οδήγησε με την απαιτούμενη ένταση το κοινό στην κορύφωση όλων των Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της ΠΟΕ, την απόδοση του πυρρίχιου Σέρρα από επιλεγμένους χορευτές των πέντε ΣΠΟΣ. Επικεφαλής συντονιστής ήταν ο Παύλος Τσιλογλανίδης ενώ έπαιξαν οι μουσικοί Ελεύθεριος Ραφαηλίδης (λύρα) και Χαράλαμπος Ραφαηλίδης (νταούλι).
Διαφορετική νότα έδωσαν οι νεαροί αθλητές του Αθλητικού Παλαιστικού Συλλόγου Τρικάλων που μας θύμισαν τους αγώνες πάλης που γίνονταν στην πατρίδα αλλά ακόμα και σήμερα –αν και με παραλλαγές– σε πολλές περιοχές του σύγχρονου Πόντου και της πρώην ΕΣΣΔ όπου ζουν ομογενείς.
«Δεν θα ξεχάσουμε! Όχι όσο η γη μυρίζει ακόμη στάχτη και βασιλικό. Όχι όσο οι φωνές τους κυκλοφορούν ακόμα στο αίμα. Γίνονται οξυγόνο, αναπνέουν περηφάνια. Η ιστορία μπορεί να τους αγνόησε, μα εμείς τη γράφουμε ξανά με λέξεις που στάζουν τιμή, που λάμπουν αλήθεια. Γιατί κάθε ψυχή που χάθηκε άφησε πίσω έναν από εμάς. Εμείς τα εγγόνια και τα δισέγγονά τους είμαστε εδώ, μάρτυρες της συνέχειας, της τιμής. Εμείς και τα παιδιά μας είμαστε η Ρωμανία, ο ελληνισμός που ανθεί και φέρει κι’ άλλο» είπε στην αποφώνησή της η Αγγελική Παμπουκίδου εκπροσωπώντας ουσιαστικά τους απογόνους όλων εκείνων που δεν επέζησαν αλλά και εκείνων που τα καταφέραν αλλά βασανίστηκαν μέχρι να σταθούν στα πόδια τους.
Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου είναι ιστορικά τεκμηριωμένο γεγονός και από καιρό έχει έρθει η ώρα για τη διεθνή αναγνώρισή της, όπως και των γενοκτονιών όλων των χριστιανικών κοινοτήτων της Ανατολής. Ο αγώνας συνεχίζεται…
Συγχαρητήρια σε όλους!
Πόπη Παπαγεωργίου
