pontosnews.gr
Σάββατο, 18/10/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Το θάμαν τ’ Αε-Δημητρί’

Του Σάββα Πορφ. Παπαδόπουλου

26/10/2023 - 6:20μμ
Άποψη του Καρς (φωτ.: levantineheritage.com/kars)

Άποψη του Καρς (φωτ.: levantineheritage.com/kars)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Είνας Ορωμαίος είχεν είναν γειτονάν Τούρκον. Κι Ορωμαίον κάθαν Σάββαν έφτυνεν την καντήλαν εμπροστά ‘ς σην εικόναν τ’ Αε-Δημητρί. Κι ο Τούρκον είπεν ατον:

— Ατο ντο φώσ’ εν’ ατουκά το πϊάν’1 τρις την ώραν;

Ορωμαίον πα είπεν ατον:

— Ατός φυλάττ’ τ’ οσπίτι μ’.

Ο Τούρκον είπεν ατον ξάν:

— ‘Κί πας μετ’ εμέν, να παίρωμε έναν εικόναν, να φυλάττ’ και τ’ εμόν τ’ οσπίτ’;

Ορωμαίον επήεν μετ’ εείνον εντάμαν κ’ επήρεν την εικόναν τ’ Αε-Δημητρί’. Κ’ επήρεν κ’ έναν πάγκαν2 ελάδ’ και κάθαν ημέραν τη Τούρκονος η καντήλα επίανεν.

Έναν ημέραν ο Τούρκον επήρεν τ’ αργάτας και την φαμέλιαν ατ’ κ’ εχπάστεν να πάνε ‘ς σο χωράφ’. Ο Τούρκον την πόρταν ατ’ ‘κ’ εκλείδωσεν α. Η γαρή ατ’ λέει ατον:

— Νέπε, ασπάλ’,3 κλείδωσον καλά την πόρταν και χάιτε!

Εείνος λέει:

— Έχομε αδαπέσ’ άρθεπον πη φυλάττ’ τ’ οσπίτ’, ντ’ άναγκην έν’;

Ατώρα επήγαν ‘ς σο χωράφ’… Το βράδον οντές εκλώσταν κ’ έρθαν, η γαρή τερεί, να χαλία, απέσ’ να τ’ έναν και τ’ άλλο… Έρθαν πέντε νομάτ’ κλεφτάντ’ κι όλα επήραν ατα… Λέει η γαρή τον άντραν ατς:

— ‘Κ’ είπα σε εγώ κλείδα τα πόρτας; Είδες τ’ εποίκαν έμας; Όλα έκλεψαν ατα.

Είπεν άντρας ατς:

— Ξάι τάρτ’4 μη θήκ’ς α…5 Ατώρα τέρεν ντ’ ‘ά’ ίνεται…

Επήεν ‘ς σην εικόναν τ’ Αε-Δημητρί εμπροστά και λέει:

— ‘Σ εσέν ινάνεψα6 όλα κ’ εσύ εφέκες ατς κι όλα έρθαν επήραν ατα. Ατόσον και ‘κ’ είδες ατς;

Αε-Δημήτρης εσ’κώθεν, επήρεν την γάμψην7 άτ κ’ επήεν εύρεν τοι κλεφτάντας ‘ς σον ύπνον ατουν απάν’ εντώκεν εντώκεν, εποίκεν ατς πόστ’8 κι ατείν’ εφογώθαν, εσ’κώθαν έγκαν όλα τ’ επήραν ας σ’ οσπίτ’ τη Τούρκονος εμπροστά. Κ’ εείντς πα εποίκεν ατς λιθάρα, αμον αγάλματα…

Ο Τούρκον επαρακάλεσεν ατον άμον τ’ είδεν τ’ εποίκεν κ’ είπεν:

— Για αφς ατς, ας πάνε χάν’ταν…9

Ατσ’ πα Αε-Δημήτρης εφέκεν ατς κ’ έφυγαν επήγαν εχάθαν. Κι ο Τούρκον τον πουρνόν ‘ς σο χωράφ’ ‘κ’ επήεν. Επήεν εύρεν τον φίλον ατ’ κ’ είπεν ατον όλα πώς ένταν. Και είπεν ατον:

— Εγώ ‘ά πάγω βαπτίουμαι… Κ’ είπεν α πα κ’ εποίκεν α πα… Δημήτρης τη Γαράκεϊσ’.

Σάββας Πορφ. Παπαδόπουλος

[1. Ανάβει (ΙΛΠ) Ι 2. Τενεκές (ΙΛΠ) Ι 3. Κλείσε, ασφάλισε (ασπαλίζω, ΙΛΠ) Ι 4. Καημός (ΙΛΠ) Ι 5. Καθόλου μη στεναχωριέσαι (ξάι τάρτ’ μη θηκ’ς α) Ι 6. Πίστεψα (ινανεύω, ΙΛΠ) Ι 7. Μαστίγιο (ΙΛΠ) Ι 8. Τους έδειρε καλά (εποίκεν ατς πόστ’) Ι 9. Να χαθούν (χάμαι, ΙΛΠ)]

• Πηγή: «Παραδόσεις-θρύλοι της περιοχής Καρς», Αρχείον Πόντου, τόμ. 42 (1988-1989), σ. 121.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

(Φωτ.: gilgit2 / flickr.com / commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ποντιακή παράδοση: Στις 9 Οκτωβρίου «ξεραίνεται ο κούκον ’ς σο κλαδίν»

9/10/2025 - 8:32πμ
Ο Λάζος Τερζάς ως Βασίλειος Διγενής Ακρίτας σε παράσταση στο Θέατρο Βράχων, 6 Ιουλίου 1996 (φωτ.: Δήμος Βύρωνα)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Στον Πόντο, στις εσχατιές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, «γεννήθηκε» ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας

7/10/2025 - 10:59μμ
(Φωτ.: pixabay.com/Macyvi)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Τρυγομηνάς χιονίζ’ και κρύον νερόν ποτίζ’ – Ο Οκτώβριος στην ποντιακή λαογραφία

1/10/2025 - 8:35πμ
(Πηγή: mus.gen.tr)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Εντίλ εκούζ: Με νταούλια και… πονηριές οι αγώνες των βοδιών στον Πόντο

12/09/2025 - 8:47μμ
(Φωτ. αρχείου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το φθινόπωρο με τα… λόγια της ποντιακής διαλέκτου

6/09/2025 - 5:27μμ
Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού

1/09/2025 - 8:38πμ
Στο παρχάρι, αποχαιρετισμός των παραθεριστών από την Τραπεζούντα (φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών / δωρήτρια: Αθηνά Μακρίδου-Καλλιγά)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

31η Αυγούστου, η κλειδοχρονιά της ποντιακής παράδοσης

31/08/2025 - 8:36πμ
(Φωτ.: Richard Bartz / commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική στον Πόντο: Οι χίλιες και δύο χρήσεις των προϊόντων της μέλισσας – Από το μέλι μέχρι το κερί

30/08/2025 - 8:00μμ
Ακουαρέλα του Χρήστου Γ. Δημάρχου με θέμα τη γαμήλια πομπή
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ποντιακά έθιμα και τραγούδια του γάμου

24/08/2025 - 11:05πμ
Στις καλαμένιες καλαθούνες οι σοδειές (φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Οι Αύγουστοι των Ποντίων είχαν λεφτοκάρυα, καπνά και κοκκύμελα

10/08/2025 - 3:48μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια βρίσκονται στο πέρασμα της Ράφα, ανάμεσα σε Αίγυπτο και Λωρίδα της Γάζας (φωτ.: EPA/STRINGER)

Μπενιαμίν Νετανιάχου: Το πέρασμα της Ράφα θα παραμείνει κλειστό μέχρι νεωτέρας

55 λεπτά πριν
Εικόνα από το ΑΕΛ-ΟΣΦΠ της SUPERLEAGUE 2025-2026 (φωτ.: Γιώργος Ματθαίος / EUROKINISSI)

Super League: Ο Ολυμπιακός κέρδισε 2-0 την ΑΕΛ

2 ώρες πριν
Πολίτες διαδηλώνουν στη λεωφόρο Πενσυλβάνια στην Ουάσινγκτον DC (φωτ.:  EPA/LUKE JOHNSON)

Στους δρόμους οι Αμερικανοί: Διαδηλώνουν κατά του αυταρχισμού του Ντόναλντ Τραμπ

2 ώρες πριν
(Πηγή: facebook.com/profile.php?id/Νίκος Ασλανίδης)

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων στηρίζει τον Νίκο Ασλανίδη και στηλιτεύει την πρακτική των Τούρκων

3 ώρες πριν
Ο παίκτης της ΑΕΚ  Λούκας Λεκαβίτσιους (Α) μάχεται για την μπάλα με τον παίκτη της Καρδίτσας Νόα Χόρχλερ (2Α), κατά τη διάρκεια του αγώνα μπάσκετ ΑΕΚ - Καρδίτσα για την 3η αγωνιστική του πρωταθλήματος της Greek Basketball League, στο γήπεδο Sunel Arena στα Άνω Λιόσια (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Παναγιώτης Μοσχανδρέου)

Άνετη νίκη της ΑΕΚ επί της Καρδίτσας με 77-62

3 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Νάσος Σιμόπουλος)

Super League: Συνελήφθη πρόεδρος ποδοσφαιρικής ομάδας της Αττικής – Κατασχέθηκαν φωτοβολίδες, κοντάρια, μάσκες

4 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign