Χάος στην περιοχή και ο ρόλος της Ελλάδας

Οι καταστρεπτικοί σεισμοί στην Τουρκία δημιούργησαν ένα ακόμη τεράστιο ανθρωπιστικό ζήτημα στην ευρύτερη περιοχή που σφαδάζει από τους πολέμους, την αστάθεια και την αβεβαιότητα. Έπεσαν προσωπεία, αποκαλύφθηκε η ωμότητα του απρόσωπου τουρκικού κράτους, και παράλληλα εκδηλώθηκε ανθρώπινη αλληλεγγύη πέρα από εθνικές ή θρησκευτικές διαφορές.

Το μόνο αδρανές υλικό αποδεικνύεται το τουρκικό κράτος, το οποίο είναι ουσιαστικά εδώ και πολλά χρόνια μια μηχανή καταστροφής. Ανεξαρτήτως του ποιος το διοικεί.

Το απεχθές του πρόσωπο φάνηκε τις τελευταίες ημέρες, όταν βομβάρδισε τη βόρεια Συρία την ώρα που οι άνθρωποι μάζευαν τα συντρίμμια τους από το σεισμό.

Στην τραγωδία που προκάλεσε το καταστρεπτικό φυσικό φαινόμενο αποκαλύφθηκε και το υποκριτικό πρόσωπο του δυτικού ανθρωπισμού που πρόταξε τις πολιτικές σκοπιμότητες διαχωρίζοντας την Τουρκία από τη Συρία, αδιαφορώντας για το δράμα του λαού που ζει στο βόρειο τμήμα της χώρας.

Το αφήγημα του Ερντογάν –ο οποίος όσο περνά ο καιρός θα αποδεικνύεται ολοένα και περισσότερο βαρίδι για το λαό του– είναι ότι ο σεισμός αποτέλεσε βούληση του Αλλάχ – δεν αποκλείεται ένα μεγάλο μέρος των Τούρκων με χαμηλό επίπεδο παιδείας να επηρεαστούν από αυτό. Δύσκολα, όμως, θα αποτραπεί η καθοδική πορεία ως τις εκλογές τις οποίες, αν ο Τούρκος πρόεδρος διαπιστώσει ότι δεν θα εξελιχθούν θετικά, δεν αποκλείεται να τις μεταθέσει.

Η αποστολή της ελληνικής δύναμης διάσωσης πέρα από το γεγονός της συνεισφοράς σε μια ανθρωπιστική προσπάθεια που σε τόσο δύσκολες στιγμές υπερέχει των εθνικών στερεοτύπων ή των θρησκευτικών πεποιθήσεων, θα έχει θετικότατη επίδραση στην εικόνα της χώρας και του λαού της. Το αρνητικό στερεότυπο του κακού Έλληνα που με περισσή φροντίδα οικοδομούν στην τουρκική κοινωνία όλες οι κυβερνήσεις της γειτονικής χώρας υφίσταται ρωγμές, όχι ίσως του μεγέθους του σεισμικού ρήγματος αλλά ικανές να προβληματίσουν και να δημιουργήσουν ερωτήματα στην τουρκική κοινωνία. Είναι πράγματι εχθρός ο Γιουνάν;

Ο Ερντογάν και η κυβέρνησή του σήκωσαν τα χέρια ψηλά μπροστά στο μέγεθος μιας καταστροφής της οποίας οι διαστάσεις δεν έχουν ακόμη φανεί. Πληροφορίες και αναλύσεις φέρουν τα μεγάλα φράγματα Ατατούρκ της νοτιοανατολικής Τουρκίας να έχουν υποστεί ρωγμές, κάτι που αν επιβεβαιωθεί θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε ένα μεγάλο κομμάτι της χώρας.

Για πρώτη φορά το σενάριο να χάσει τις εκλογές ο Ερντογάν έχει λογική βάση. Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε με τους σεισμούς δεν αντιμετωπίζεται.

Η αμερικανική άρνηση για βοήθεια στο καθεστώς Άσαντ –παρά τις διαβεβαιώσεις της συριακής κυβέρνησης ότι θα διατεθεί ολόκληρη στους σεισμοπαθείς–, και η ευθυγράμμιση όλων των χωρών-ακολούθων δείχνει ότι η πολιτική σκοπιμότητα υπερισχύει οποιασδήποτε υποκριτικής αρχής.

Ενδιαφέρουσα εξέλιξη ήταν και η αποκάλυψη του βραβευμένου με Πούλιτζερ Αμερικανού δημοσιογράφου Σέιμουρ Χερς, ο οποίος υποστήριξε σε εκτενές και πειστικό ρεπορτάζ ότι τον αγωγό Nord Stream τον ανατίναξαν οι ΗΠΑ τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Ο Σέιμουρ επικαλείται πηγή με άμεση γνώση του επιχειρησιακού σχεδιασμού για να υποστηρίξει όσα αποκαλύπτει, αν και την είδηση –την οποία μετέδωσε το Reuters– την διέψευσαν τόσο ο Λευκός Οίκος όσο και η CIA. Ήταν αναμενόμενη η διάψευση διότι, όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ, μια από τις ανησυχίες της ομάδας που ανέλαβε να εκτελέσει την εντολή ήταν πως η σύνδεση των ΗΠΑ με την έκρηξη θα θεωρούνταν ως πολεμική ενέργεια κατά της Ρωσίας.

Η επιτελική τριάδα που ανέλαβε να συντονίσει την επιχειρησιακή ομάδα ήταν ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, ο σύμβουλος ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν και η αναμεμιγμένη σε όλες τις ανάλογες δουλειές Βικτόρια Νούλαντ, υφυπουργός Εξωτερικών.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η απόφαση για την καταστροφή του αγωγού ελήφθη πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, διότι ενοχλούσε τις ΗΠΑ η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης. Βεβαίως στις δημόσιες δηλώσεις η εξάρτηση αυτή συνδέεται με τον κίνδυνο που διέτρεχε η Ευρώπη από μια τόσο στενή σχέση με τη Ρωσία, όμως το σκεπτικό είναι βαθύτερο.

Η Αμερική ανησυχούσε ότι ο Πούτιν θα είχε μια πρόσθετη και τόσο αναγκαία κύρια πηγή εισοδήματος. Επιπλέον η Γερμανία και η υπόλοιπη δυτική Ευρώπη θα «εθίζονταν» στο φθηνό φυσικό αέριο και αυτό θα μείωνε την ευρωπαϊκή εξάρτηση από τις ΗΠΑ.

Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε χώρες όπως η Γερμανία να μην είναι πρόθυμες να προμηθεύσουν την Ουκρανία με χρήματα και όπλα που χρειάζεται για να νικήσει τη Ρωσία.

Και ενώ το σχέδιο για την ανατίναξη των αγωγών είχε καταστρωθεί, τα πεπειραμένα στελέχη των μυστικών υπηρεσιών εξεπλάγησαν από τις δημόσιες δηλώσεις τόσο του Μπάιντεν όσο και της Νούλαντ που άφηναν υπονοούμενα για την επιχείρηση.

Η τοποθέτηση των εκρηκτικών έγινε κατά τη διάρκεια της άσκησης Baltic Operations 22 (ή BALTOPS 22).

Εν κατακλείδι, η ρευστότητα στην ευρύτερη περιοχή επιδεινώνεται και οι εξελίξεις είναι πλέον περισσότερο αβέβαιες από ποτέ. Ως ειρηνική και ανθρωπιστική δύναμη η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι παρούσα ακόμη και σε περιοχές όπως η Συρία, της οποίας οι ανάγκες για ανθρωπιστική βοήθεια είναι τεράστιες.

Η Ελλάδα και ο ελληνισμός έχουν ιστορικές και πολιτιστικές παρακαταθήκες στον ευρύτερο μικρασιατικό και μεσανατολικό χώρο που δεν μπορούν να απεμπολήσουν.