Ευρωπαϊκές ψευδαισθήσεις

Οι ψευδαισθήσεις δεν είναι κακό πράγμα. Λειτουργούν πολλές φορές παρηγορητικά και καταπραϋντικά στον άνθρωπο. Τι γίνεται όμως όταν πρόκειται για ψευδαισθήσεις ολόκληρων κοινωνιών; Μήπως η προσγείωση στην πραγματικότητα είναι αναγκαία;

Από τότε που η Ελλάδα εντάχθηκε στην ΕΕ έχει δημιουργηθεί στην ελληνική κοινωνία μια ψευδαίσθηση προστασίας. Γι’ αυτό φρόντισαν και οι ηγεσίες της χώρας.

Άλλωστε, εκείνο το διάστημα το έλεγε συχνά ο Καραμανλής: Δεν ήταν τόσο το οικονομικό στοιχείο που επέβαλε την ένταξη. Ίσως, αν ελαμβάνετο υπόψη μόνο η οικονομία, η ένταξη έπρεπε να αποφευχθεί. Πρωτίστως ενδιέφερε την πολιτική ηγεσία η διασφάλιση της δημοκρατίας (κάτι που στις σημερινές γενιές ακούγεται παράξενο) και η προστασία από την τουρκική απειλή.

Η δημοκρατία δεν κινδύνευσε έκτοτε, αλλά αυτό δεν είναι σίγουρο ότι οφείλεται στην ένταξη στις ευρωπαϊκές δομές. Οι ελπίδες, όμως, για προστασία από την Τουρκία αποδείχθηκαν φρούδες. Το γιατί, μπορεί να το φέρει στη μνήμη του ο καθένας – αλλά η τελευταία σύνοδος των ηγετών της Ευρώπης και η συζήτηση για την Τουρκία πρέπει να οδηγήσει σε προσγείωση και την πολιτική ηγεσία και την ελληνική κοινωνία.

Εν ολίγοις, δεν μπορεί η ηγεσία της χώρας να αφήνει τη διασφάλιση της ακεραιότητάς της σε άλλες δυνάμεις. Καμιά από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν στάθηκε κοντά στον ελληνισμό, παρά μόνο μέχρι του σημείου που εξυπηρετούνταν τα συμφέροντά της.

Θα μου πείτε, γιατί θα πρέπει να μας υποστηρίξει κάποιος; Ακριβώς αυτό λέω κι εγώ. Επειδή δεν υπάρχει περίπτωση στην κρίσιμη στιγμή η χώρα και ο λαός της να έχουν την υποστήριξη δυνάμεων, καλόν είναι να φροντίσει η ίδια το δια ταύτα της τελευταίας στιγμής.

Την τελευταία στιγμή θα είμαστε μόνοι, αλλά μέχρι την τελευταία στιγμή οι συμμαχίες, οι συνεργασίες και οι καλές σχέσεις μεταξύ των χωρών παίζουν ρόλο.

Στο εξαιρετικό πόνημά του για την ελληνική επέκταση στη Μικρά Ασία, ο Κωνσταντίνος Σβολόπουλος γράφει:

Ήταν 6 Μαΐου 1919, μεσημέρι, όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος δέχτηκε ένα επείγον τηλεφωνικό μήνυμα από τον Λόυδ Τζωρτζ.
Ευθύς αμέσως, ώρα 14.45΄, έσπευσε στο Και ντ’ Οσραί, όπου ο Βρετανός πρωθυπουργός τον ρώτησε χωρίς περιστροφές:
«Έχετε διαθέσιμον στρατόν;»
«Έχομεν. Περί τίνος πρόκειται;»
«Απεφασίσαμεν σήμερον μετά του Προέδρου Ουίλσον και του κυρίου Κλεμανσώ ότι δέον να καταλάβετε την Σμύρνην».

Η συνέχεια είναι γνωστή, όπως γνωστό είναι και το ότι ο Βενιζέλος ήξερε ότι διακινδύνευε. Αλλά αυτή ήταν η νοοτροπία του Βενιζέλου. Αν μετρούσε τα πράγματα με τη λογική, η Ελλάδα θα είχε ακόμη και σήμερα σύνορα στη Μελούνα.

Αλλά το θέμα μας εδώ είναι άλλο. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, τα συμφέροντα και η πολιτική τους είναι γνωστά. Τηρουμένων των αναλογιών τίποτε δεν άλλαξε από τις ιστορικές περιόδους που ξεδίπλωσαν τις πολιτικές και ανέδειξαν τα συμφέροντά τους.

Όλες οι δυνάμεις πλην Βρετανίας βρίσκονταν χθες στο τραπέζι που συζήτησε για την Τουρκία. Η απόφαση μόνο τους αφελείς θα εξέπληξε.

Η διαχρονική αξία των Δυτικών δυνάμεων εστιάζεται στο χρήμα. Ούτε η ιστορία ούτε ο πολιτισμός ούτε τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν στοιχεία που θα υπερισχύσουν του χρήματος. Η οικονομία τους είναι στενά συνδεδεμένη με της Τουρκίας. Τρεις μόνο από αυτές τις χώρες που πρωταγωνίστησαν στον ευρωπαϊκό αυτοεξευτελισμό, παρακαλώντας τον Ερντογάν, είναι εκτεθειμένες περί τα 300 δισ. στην Τουρκία. Οι τράπεζες Γερμανίας, Ιταλίας και Ισπανίας είναι εκτεθειμένες κατά 150 δισ. περίπου. Οι άλλες οικονομικές σχέσεις τους ανέρχονται σε άλλα 150 δισ. Για ποιον λόγο να διακινδυνεύσουν αυτήν τη σχέση; Επειδή η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωζώνης; Ή γιατί στην Τουρκία καταπατώνται τα ανθρώπινα δικαιώματα; Αυτά τα τελευταία έχουν εφευρεθεί τις τελευταίες δεκαετίες ως εργαλείο άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Πάει πολύ να τα πάρουμε στα σοβαρά.

Για να επανέλθουμε στο διάλογο Λόυδ Τζώρτζ – Βενιζέλου, Αγγλία και Γαλλία ήθελαν να προλάβουν την Ιταλία που βρισκόταν βαθύτερα, στην Αττάλεια, να μην καταλάβει τις μικρασιατικές ακτές. Δεν ήθελαν να στείλουν δικά τους στρατεύματα, και σκέφθηκαν να κάνουν έναν proxy war, όπως θα λέγαμε σήμερα. Να στείλουν την Ελλάδα.

Όταν το σχέδιο δεν τους βγήκε, ή τους βγήκε όπως το ήθελαν, εγκατέλειψαν την Ελλάδα με το πρόσχημα του βασιλιά και της ήττας του Βενιζέλου στις εκλογές. Η αισχρή συμπεριφορά τους έχει γραφεί ανεξίτηλα στην ιστορία.

Η Γερμανία ήταν πάντα απέναντι στην Ελλάδα. Το ίδιο και η Ιταλία. Και δεν ήταν απέναντι λόγω συναισθημάτων. Ήταν απέναντι λόγω συμφερόντων. Απορώ γιατί στην Αθήνα πιστεύουν πως τα συμφέροντα αυτά άλλαξαν. Παραμένουν, τηρουμένων κάποιων αναλογιών, τα ίδια.

Η Ελλάδα θα αξιοποιήσει τις συμμαχίες και συνεργασίες της, αλλά στην κρίσιμη στιγμή της τελευταίας ώρας θα είναι μόνη.

Η εξωτερική και αμυντική πολιτική πρέπει να χαραχθεί με αυτόν το γνώμονα.

Η Γερμανία θα καταγγείλει τις επεκτατικές κινήσεις της Τουρκίας και οργανώσεις της χώρας θα αντιδράσουν γιατί η Τουρκία προκαλεί χώρα μέλος της Ένωσης με τα υπερσύγχρονα υποβρύχια που έλαβε από τη Γερμανία. Αλλά τα υποβρύχια θα τα πουλήσει το Βερολίνο στην Άγκυρα. Αυτή είναι η υπέρτατη αρχή. Το χρήμα.

Το ίδιο και με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πολλές οργανώσεις στη Γερμανία και στην υπόλοιπη Ευρώπη θα ανησυχήσουν και θα εκδηλώσουν την ευαισθησία τους για την καταπάτησή τους στην Τουρκία, αλλά δεν θα κάνουν τίποτε ουσιαστικό όταν οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες παρέχουν τα μέσα στην Τουρκία για την καταπάτησή τους.

Αυτή η ευρωπαϊκή υποκρισία είναι άκρως ενοχλητική. Και επικίνδυνη για τους αφελείς. Τα προβλήματα που δημιουργεί αντιμετωπίζονται μόνο με σοβαρή προετοιμασία για την κρίσιμη στιγμή.

Τα υπόλοιπα είναι συζητήσεις ίσης βαρύτητας με την αναζήτηση του φύλου των Αγγέλων.