Ήταν 30 Σεπτεμβρίου του 2010 όταν σίγησε για πάντα μια φωνή που σημάδεψε το ελληνικό λαϊκό τραγούδι για πάνω από τέσσερις δεκαετίες. Η Δούκισσα, η γυναίκα με το δυνατό όνομα και τη γεμάτη συναίσθημα φωνή, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 69 ετών, ύστερα από πολυετή μάχη με τον καρκίνο. –
Όμως η ιστορία της, τα τραγούδια της, οι αγάπες και τα πάθη της, παραμένουν ζωντανά.
Ξεκίνημα γεμάτο πάθος
Η Δούκισσα Φωταρά, όπως ήταν το πλήρες όνομά της, γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1941 στον Πειραιά, με καταγωγή από τη Σύμη.
Η παιδική της ηλικία δεν ήταν εύκολη. Ο πατέρας της εγκατέλειψε τη μητέρα της και παντρεύτηκε ξανά, αποκτώντας με τη δεύτερη γυναίκα του άλλη μια κόρη που επίσης βάφτισε Δούκισσα. Τα δύο κορίτσια δεν γνώριζαν η μία την ύπαρξη της άλλης, μέχρι που χρόνια μετά οι δύο γυναίκες γνωρίστηκαν και ήρθαν πολύ κοντά, σαν να μην είχε μεσολαβήσει καμία απόσταση ανάμεσά τους.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η μετέπειτα σταρ του λαϊκού πάλκου, πάντως, άρχισε να εργάζεται από πολύ νωρίς. Στα 12 της χρόνια, ξεκίνησε ως χορεύτρια σε λαϊκά μαγαζιά και λίγο αργότερα, χάρη στον πατριό της, τον γνωστό μπουζουξή Γιάννη Λαουτάρη, έκανε την πρώτη της δισκογραφική εμφάνιση.
Το τραγούδι «Με την κοπέλα π’ αγαπώ» του Στέλιου Χρυσίνη, σε δίσκο 78 στροφών, ήταν η αρχή μιας πορείας που θα άφηνε ανεξίτηλο το σημάδι της στο ελληνικό πεντάγραμμο.
Η χρυσή εποχή και οι μεγάλες συνεργασίες
Η Δούκισσα δεν άργησε να γίνει σημείο αναφοράς στο ελληνικό πεντάγραμμο. Η φωνή της, χαρακτηριστική και γεμάτη δύναμη, την καθιέρωσε γρήγορα στην καρδιά του κόσμου.
Συνεργάστηκε με τα πιο σπουδαία ονόματα της εποχής: Μανώλη Χιώτη, Γιώργο Ζαμπέτα, Τάκη Μουσαφίρη, Θόδωρο Δερβενιώτη, Γιάννη Μαρκόπουλο, Γιώργο Κοινούση, αλλά και με τον Τόλη Βοσκόπουλο.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Τα τραγούδια της έγιναν τεράστιες επιτυχίες. Ανάμεσά τους: «Δεν ήσουν κύριος», «Ατάκα και επί τόπου», «Αλήτη μου», «Απότομα», «Πού πας χωρίς αγάπη», «Άνθρωποι είμαστε», «Οι αναμνήσεις», «Θέλω τα όπα μου», «Το καφενείο», «Τα παλικάρια», και τόσα άλλα, με τους δίσκους της Ατάκα και επί τόπου» (1975) και Λαϊκά για τη Δούκισσα (1984) να γίνονται χρυσοί.
Η πορεία της δεν περιορίστηκε μόνο στο τραγούδι. Μεταξύ 1964 και 1980, συμμετείχε σε δεκάδες ελληνικές ταινίες, όπως Θα κάνω πέτρα την καρδιά μου, Τα αδέρφια μου, Συντρίμμια τα όνειρά μας, Πού πας χωρίς αγάπη, Ένας χίπις με φιλότιμο κ.ά., δίπλα σε ονόματα όπως Μάνος Κατράκης, Παντελής Ζερβός, Μαρία Φωκά, Κώστας Κακκαβάς και βέβαια Τόλης Βοσκόπουλος.
@doukissa.official 🔸Οι Αναμνήσεις. Σε στίχους Μίμης Θειόπουλος και σύνθεση Τόλης Βοσκόπουλος. Απόσπασμα από την δραματική ταινία που πρωταγωνιστούσε η Δούκισσα “Καταραμένη Ώρα (1968)”. Στο πλάι της, ο μεγάλος τραγουδιστής και μουσικός Τόλης Βοσκόπουλος. Follow για περισσότερα 🙏🏻🌹 #δούκισσα #δουκισσα #doukissa #greeksongs #τοληςβοσκοπουλος #tolisboskopoulos #tolisvoskopoulos ♬ Oi Anamniseis Doukissa – 𝔻𝕠𝕦𝕜𝕚𝕤𝕤𝕒
Παράλληλα, πέρασε και από την τηλεόραση, με εμφανίσεις σε εκπομπές όπως το «Νά η ευκαιρία» (1977), «Μπράβο» (1994) και «Τα τετράγωνα των αστέρων» (2003).
Ήταν άλλωστε καλλιτέχνις με πολλαπλά ταλέντα, που δεν δίσταζε να δοκιμαστεί.
Πίσω από κάθε της επιτυχία όμως, κρύβονταν και αλήθειες της ζωής, ερωτικές απογοητεύσεις, κουτσομπολιά και η ψυχή της ίδιας της Δούκισσας.
Δούκισσα-Ζαμπέτας: Μια ξεχωριστή μουσική συνάντηση
Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 μια από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές του λαϊκού τραγουδιού, η Δούκισσα, βρέθηκε στο πλευρό του Γιώργου Ζαμπέτα, σε μια συνεργασία που έμελλε να χαρίσει στο κοινό σημαντικά τραγούδια.
Η περίοδος 1965–1969 υπήρξε ιδιαίτερα γόνιμη, με τη συνεργασία τους να αποδίδει 14 τραγούδια, ανάμεσά τους και το διαχρονικό «Πού πας χωρίς αγάπη», σε στίχους του Κώστα Πρετεντέρη.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Αξιοσημείωτο είναι πως η Δούκισσα, εκτός από βασική ερμηνεύτρια, χάρισε και τη δεύτερη φωνή σε δύο τραγούδια δίπλα σε Δημήτρη Μητροπάνο και Τόλη Βοσκόπουλο, προσθέτοντας βάθος και ένταση στις ερμηνείες τους.
Ένας «χαμένος» δίσκος
Το 1983 η Δούκισσα ηχογράφησε ένα ολοκληρωμένο άλμπουμ με τίτλο Μεράκια και καημοί, σε ενορχήστρωση και μουσική διεύθυνση του Νάκη Πετρίδη. Παρότι ολοκληρώθηκε, ο δίσκος δεν κυκλοφόρησε ποτέ – για λόγους που παραμένουν άγνωστοι μέχρι σήμερα.
Μερικά από αυτά τα τραγούδια όμως βρήκαν τελικά το δρόμο τους προς το κοινό. Το 1995 δύο κομμάτια από τον «ακυκλοφόρητο» δίσκο συμπεριλήφθηκαν στον ψηφιακό δίσκο Η Δούκισσα τραγουδά Γιώργο Ζαμπέτα:
• το «Ήρθα κι απόψε στα σκαλοπάτια σου», σε στίχους Χαράλαμπου Βασιλειάδη και Νίκου Μουρκάκου, και
• και το «Μας πήγανε πλημμέλημα (Αν μας σπάσουν το μπουζούκι)», σε στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου.
Αργότερα, το 2002, τα παραπάνω τραγούδια –μαζί με το «Γράμμα» σε στίχους Γιώργου Μητσάκη– ηχογραφήθηκαν εκ νέου από τη Δούκισσα για το δίσκο Αυτά που ήθελα να πω, με ενορχήστρωση Γιάννη Σαρόγλου και το μπουζούκι του Μανώλη Καραντίνη.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, η Δούκισσα συμμετείχε στο άλμπουμ Χίλια περιστέρια του Ζαμπέτα. Το τραγούδι «Πρωταγωνιστής», σε στίχους της Τασίας Δούμα, ήταν η δική της συνεισφορά σε έναν δίσκο που συγκέντρωνε πολλούς ερμηνευτές της εποχής.
Το 1986 πρωταγωνίστησε και σε μια βιντεοταινία με τον ευφάνταστο τίτλο Ένα αστέρι γεννιέται με… καισαρική, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Αλέκου Σακελλάριου. Εκτός από τον υποκριτικό της ρόλο, ερμήνευσε πέντε τραγούδια με στίχους του ίδιου του Σακελλάριου.
Το καστ της ταινίας περιλάμβανε γνωστά ονόματα: Χρήστος Ζορμπάς, Χρήστος Βαλαβανίδης, Παύλος Χαϊκάλης, Δήμητρα Σερεμέτη, Φωτεινή Φιλοσόφου, Γιολάντα Μπαλαούρα, Γιάννης Βογιατζής και άλλοι.
Το 1990 η ταινία μεταδόθηκε από το MEGA Channel ως μίνι τηλεοπτική σειρά με τον τίτλο «Ένα αστέρι γεννιέται», διατηρώντας βασικά στοιχεία της αρχικής παραγωγής.
Η μουσική των τραγουδιών φέρει την υπογραφή των Γιώργου και Μιχάλη Ζαμπέτα, αν και δεν διευκρινίζεται ποιος έγραψε τι σε κάθε κομμάτι.
Τα τραγούδια που ερμήνευσε η Δούκισσα στην ταινία ήταν: «Μαύρη πέτρα» • «Κι όλο βρέχει» • «Λίγο, λίγο» • «Όταν έχω τα μάτια κλειστά» • «Γεια σου αγάπη»
Σήμερα, αυτά τα τραγούδια –μαζί με την ίδια την ταινία– είναι διαθέσιμα στο YouTube, για όσους θέλουν να γνωρίσουν μια διαφορετική πτυχή της Δούκισσας.
Ο έρωτας με τον Βοσκόπουλο – Ένα πάθος, μια πληγή
Ανάμεσα στις πιο πολυσυζητημένες σχέσεις της ήταν εκείνη με τον Τόλη Βοσκόπουλο. Υπήρξαν ζευγάρι σε μια εποχή που εκείνος, όπως έγραφαν τα τότε περιοδικά, ήταν ήδη παντρεμένος.
Η ίδια η Δούκισσα αποκάλυψε το 2009, λίγο πριν φύγει από τη ζωή, την αλήθεια: «Είχα σχέση με τον Τόλη Βοσκόπουλο όταν αυτός ήταν παντρεμένος. Μετά από μερικά χρόνια γνώρισα τη γυναίκα του και της ζήτησα συγνώμη».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η σχέση έληξε άδοξα, με τη Δούκισσα να φεύγει για το εξωτερικό, όμως η επιτυχία του τραγουδιού «Πού πας χωρίς αγάπη» του Ζαμπέτα την έφερε πίσω. Υπήρξε ένας έρωτας που δεν άντεξε, αλλά άφησε το στίγμα του, μέσα από τη μουσική.
Η μάχη με τον καρκίνο
Η Δούκισσα ήταν πάντα περήφανη. Όταν διαγνώστηκε με καρκίνο επέλεξε να το κρατήσει μακριά από τη δημοσιότητα. Πάλεψε σιωπηλά, μακριά από τα φώτα, με αξιοπρέπεια.
«Φοβάμαι το θάνατο. Θέλω να φύγω στον ύπνο μου», είχε πει σε μια σπάνια εξομολόγηση. Και έτσι έγινε. Στις 03:15 τα ξημερώματα της 30ής Σεπτεμβρίου 2010, η Δούκισσα άφησε την τελευταία της πνοή στον ύπνο της, όπως το είχε ευχηθεί.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Είχε προλάβει να δει το γάμο του πρωτότοκου γιου της, Κυριάκου, και τη βάφτιση του πρώτου της εγγονιού. Οι γιατροί τής είχαν δώσει αρχικά έξι μήνες ζωής. Ο Θεός της χάρισε δέκα. Δεν παραπονέθηκε ποτέ.
Παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε δύο γιους, τον Κυριάκο και τον Δημήτρη. Εκείνοι, κουβαλώντας τον δικό τους σταυρό, ήταν πάντα δίπλα της. Δεν της είπαν ποτέ πόσο προχωρημένη ήταν η ασθένειά της. Εκείνη όμως το ένιωθε. Ήταν πάντα μια γυναίκα που καταλάβαινε.
Το διεμφυλικό εγγόνι που θέλει να ακολουθήσει το δρόμο της μουσικής
Ανάμεσα στα πιο σύγχρονα «κομμάτια» της ζωής της Δούκισσας βρίσκεται η Angel, η εγγονή της. Μια νέα, διεμφυλική τραγουδίστρια που συστήθηκε στο κοινό μέσα από το The Voice.
Δείτε την στη οντισιόν της κατά τη διάρκεια του talent show:
Σε μια συγκινητική συνέντευξη, η 18χρονη Angel μίλησε για τις δυσκολίες που βίωσε στην αναζήτηση της ταυτότητάς της και τη στήριξη που είχε από τη μητέρα και την αδελφή της:
«Η μαμά μου έμπαινε πάντα μπροστά, είναι μια ασπίδα. Εύχομαι για όλα τα παιδιά να είναι έτσι οι μαμάδες τους», είπε στην εκπομπή Buongiorno της Φαίης Σκορδά πέρσι (2024).
Αναφέρθηκε στα τραύματα του σχολικού εκφοβισμού, στην ανάγκη να κάνει πραγματικότητα το όνειρό της να τραγουδήσει, όχι επειδή είναι η εγγονή της Δούκισσας, αλλά γιατί αγαπά πραγματικά τη μουσική. «Πάντα θα είμαι η εγγονή της Δούκισσας, αλλά δεν θέλω να με καθορίζει αυτό», είχε τονίσει στην ίδια συνέντευξη.
Η Δούκισσα, αν ζούσε, πιθανόν να είχε σταθεί δίπλα της. Άλλωστε, η ίδια υπήρξε πάντοτε με το μέρος των ευάλωτων, των παραγκωνισμένων.
Σήμερα, η φωνή της αντηχεί ακόμα. Στα παλιά ραδιόφωνα, στους δίσκους βινυλίου, στις νοσταλγικές βραδιές που κάποιος πατάει «play» στο YouTube και ακούει: «Πού πας χωρίς αγάπη…».
@doukissa.official 🔸Καθαρά Δευτέρα με τη Δούκισσα part 1 Το 2005, η εκπομπή “Στην Υγεία Μας” με τον Σπύρο Παπαδόπουλο, κάλεσε, μεταξύ άλλων μεγάλων καλλιτεχνών, την Δούκισσα σε αφιέρωμα για τον Τάκη Μουσαφίρη. •Ακούγονται τα τραγούδια: 🔹Αλήτη μου Στιχ/Συνθ: Τάκης Μουσαφίρης 🔹Μαγκιά σου Στιχ/Συνθ: Τάκης Μουσαφίρης 🔹Αν Ανοίξεις την Καρδούλα μου Στιχ/Συνθ: Τάκης Μουσαφίρης →Μπουζούκια: Δημήτρης Χιονάς, Σάκης Τσιβγούλης →Βιολί Δημήτρης Τσιβγούλης (υιός του Σάκη Τσιβγούλη) #δουκισσα #doukissa #greeksong #greeksinger #takismousafiris #στηνυγειαμας #στηνυγειαμαςβρεπαιδια #stinygeiamasrepaidia #stinugeiamasrepaidia #stinygeiamas ♬ Doukissa Mousafiris Pot Pouri – 𝔻𝕠𝕦𝕜𝕚𝕤𝕤𝕒
Η Δούκισσα υπήρξε μια γυναίκα της εποχής της, αλλά και μπροστά από την εποχή της. Έζησε με πάθος, αγάπησε με πόνο, τραγούδησε με ψυχή και έφυγε με αξιοπρέπεια.
Κάλλια Λαμπροπούλου
