Οι ιστορίες για τους βρικόλακες στον Πόντο ήταν τόσες πολλές που ακόμα και εκείνοι οι οποίοι δεν πίστευαν στην ύπαρξή τους, όχι μόνο τις άκουγαν με ενδιαφέρον αλλά έσπευδαν να τις διαδώσουν ο καθένας για τους δικούς του λόγους.
Μια τέτοια ιστορία, με πρωταγωνιστές τους χορτλάχ’ (ή χοτλάχ’), έχει διασώσει μέσω του έργου του και ο Άγγλος ελληνιστής Richard MacGillivray Dawkins (1871-1955), που τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα είχε αφιερώσει στην επιστημονική και συγγραφική δραστηριότητα των ελληνικών λαϊκών ιστοριών.
Την παραθέτουμε όπως ακριβώς δημοσιεύτηκε στην Ποντιακή Εστία του 1951, στο τεύχος 23.
≈
Απάν’ σ’ έναν ραχόπον εκάθουσαν τρει νομάν’ κλεφάντ’ και καλάτσευαν. Έτονε βράδ’ και τ’ άστρα εφαίνουσαν. Οι δύ’ ασ’ σ’ ατουνούς έλεγαν. «Εμείς εδέβασαμε πολλά χαρτία και εξέρομε πως ‘σ σον κόσμον χορτλάχ’ κ’ ευρίουνταν». Ένας πα έλεγεν «Εγώ ναι και καλλά εξέρω πως ότι ευρίουνταν χορτλάχ’ ‘σ σον κόσμον, και εξέρω και πολλούς ανθρώπς που είδαν ατς». Οι δύ’ ξαν έλεγαν ατον:
-«Άνθρωπε τη Θεού, πώς πιστεύ’ς αείκα πράματα! Πώς εθαρείς πως ευρίουνταν χορτλάχ’ και επορούνε αποθαμέν’ να ζωντανεύνε και να πειράζ’ νε τοι χριστιανούς;».
Σ’ ατό απάν εποίκαν πολλά λόγια. Όλον υστέρ’ είπαν.
«Ας βάλωμε κάβλ’ και ίντσαν νικά θα εν κύριος τ’ αλλουνού».
Εθέκαν κάβλ’, και ένας ασ’ εκεινούς τη δύ ‘ς επήγεν σο μεζάρ’ το τουρκικόν, και είπεν πως ότι θα χορεύ’ και θα φέρ’ επεκεί έναν κιφάλ’ αποθαμενί. Επήγεν εχτάλεψαν και εξέγκεν έναν κιφάλ’, εσέγκεν ατο απέσ’ σο μαντήλ’ και εχπάστεν.
Επεκεί ση στράταν εχαίρουτουν γιατί να νικούν ατείν’.
Άμαν αναχάπαρα τερεί πως ότι το κιφάλ’ με το μαντήλ’ εντάμαν ελαΐσκουτουν σο χέρ’ ν ατ. Ατός εφοέθεν, εθάρεσεν πως ότι χορτλάχ’ ς εν απέσ’. Άμαν κι θέλ’ να εντροπάσκεται και ση συντρόφτς ατ. Έτρεξεν όσον το επόρεσενγιά να πάη αγλήγορα σο ραχόπον.
Ση στράταν τερεί άλλο πολλά λαΐσκεται το κιφάλ’ απέσ’ σ’ σο μαντήλ’ σο χέρν ατ. Εγληγόρεσεν να πάη όσον το επορεί αγλήγορα. Ασ σον φόβον ατ’ τα μαλλί’ ατ εσκώθαν αποκάθεν κιάν.
Όλεν το κορμίν ατ ετρόμαζεν και τα δόντα ατ’, αν έλεπες ατον θα έλεες παίζνε αρμόνικαν. Εσούμωσεν ση συντρόφς ατ, και ‘πεκεί άλλο κ’ επόρεσεν να να πορπατή να το κιφάλ’ και το μαντήλ’ να κρατή, κ’ άμον ντο εσούμωσεν τσιπ ση συντρόφς ατ, έφεκεν το κιφάλ’ με το μαντήλ’ εντάμαν να ρούζ’ αφκά, κι ατός ερούξεν εκιάν άμον αποθαμένος. Έτρεξαν οι συντρόφ’ ατ να τερούνε ντο έπαθεν και ντο εν, ντο εφέκενκι’ ερούξεν. Όντες ανοίγνε το μαντήλ’ ελέπνε απέσ’ έναν κιφάλ’ αποθαμενί, και αναχάπαρα να εβγαίν’ αποπέσ’ ένας πεντικός. Εκείν’ εγροίξαν ντο εγέντον και ερχίνεσαν να γελούν.
Ο μαύρον ερίφτς. Απέσ’ σο κιφάλ’ έτον ίνας πεντικός, και ελάιζεν το κιφάλ’, και εκείνος εθάρρεσεν εν χορτλάχς.
Αές τ πάθανε εκείν’ ίντσαν πιστεύνε πως ότι σον κόσμον είναι χορτλάχ’.
R. M. Dawkins
• Πηγή: R. M. Dawkins, Ποντιακή Εστία, τεύχος 23 (1951), Θεσσαλονίκη, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών.
• Σημ.: Έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του πρωτότυπου.
