pontosnews.gr
Τρίτη, 16/09/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Μωμόγεροι: Η παλαιότερη μορφή ελληνικού λαϊκού θεάτρου

6/01/2016 - 10:05πμ
Μωμόγεροι: Η παλαιότερη μορφή ελληνικού λαϊκού θεάτρου - Cover Image
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

«ωμόγερος»: Από το αρχαίο Μώμος και το ουσιαστικό γέρος. Πρόκειται σύμφωνα με τον Άνθιμο Α. Παπαδόπουλο για τον εσχατόγηρο, γι’ αυτόν που είναι μεταμφιεσμένος για τις θεατρικές παραστάσεις. Πολλές είναι οι περιστάσεις στις οποίες αιωρούνταν στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα απορίες, διλήμματα και συνεχείς ερωτήσεις από κόσμο που παραβρέθηκε σε μια εκδήλωση Mωμόγερων.

Τι είναι τελικά οι Mωμόγεροι; Πολύ απλά λέμε ότι πρόκειται για ένα δρώμενο, οι ρίζες του οποίου χάνονται στο χρόνο, στην Αρχαιότητα.

Στο σημείο αυτό ανοίγουμε παρένθεση, καθώς θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε συνοπτικά τον όρο δρώμενο. Έτσι, λοιπόν, δρώμενο είναι μια παραστατική εκδήλωση, η οποία αρχικά περιείχε και κάποια λατρευτική διάσταση. Το δρώμενο τελείται με την καταρχήν συλλογική συμμετοχή μιας ομάδας ή τη σύμφωνη γνώμη μιας ομάδας και επιδιώκει την πραγματοποίηση ενός σκοπού. Ο σκοπός αυτός είναι συνήθως η ευετηρία, δηλαδή η καλή χρονιά, η καλή εποχή, η καρποφορία, αλλά και με την έννοια της καλής υγείας. Η μακραίωνη, λοιπόν, ύπαρξη του εθίμου αναπόδραστα επέδρασε διαχρονικά στο περιεχόμενο και στο ύφος του.

Ανήκει λοιπόν σε εκείνα τα έθιμα που οι Πόντιοι μαζί με άλλα πολιτισμικά κειμήλια έφεραν με την εγκατάστασή τους στη μητροπολιτική Ελλάδα.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και συνάμα είναι άκρως διαφωτιστικό να παραθέσουμε τις απόψεις ορισμένων πνευματικών ανθρώπων, ανθρώπων της επιστήμης, οι οποίοι μελέτησαν εκ του σύνεγγυς το έθιμο.

Αρχικά, ο «πατέρας» της ελληνικής λαογραφίας Νικόλαος Πολίτης έθεσε γενικότερα ότι, όλες οι ευετηριακές τελετές εκκινούν χρονικά πριν την αρχαιότητα και ως εκ τούτου προϋπήρχαν από τις διονυσιακές τελετές και το αρχαίο αττικό δράμα.

Το 1927 ο Δημοσθένης Η. Οικονομίδης υποστήριξε σε επιστημονική έρευνά του ότι πρόκειται για αγροτικές γιορτές με συμβολικό χαρακτήρα. Συγκεκριμένα υποστήριζε ότι συμβολίζουν τη νάρκη της φύσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα και την αναζωογόνησή της κατά τη διάρκεια της άνοιξης.

Ο Χρήστος Σαμουηλίδης πιστεύει ότι οι Μωμόγεροι αποτελούν θεατρική κατάληξη τελετουργικών δρωμένων έχοντας «θεσπική» ή «μεταθεσπική» μορφή.

Υιοθετώντας τον χρονικό διαχωρισμό που πραγματοποίησε ο Χρήστος Σαμουηλίδης στο πολυσήμαντο βιβλίο του Το λαϊκό παραδοσιακό θέατρο του Πόντου, μπορούμε να πούμε ότι οι Μωμόγεροι στο αρχαϊκό στάδιό τους είχαν μαγικό-τελετουργικό και ευετηριακό χαρακτήρα. Στην πορεία μέσα στο χρόνο οι επιδράσεις που δέχθηκαν από το περιβάλλον και ασφαλώς τις λοιπές γειτονικές κουλτούρες, επέφεραν μεταβολές. Έτσι ώστε οι Μωμόγεροι απώλεσαν στοιχεία από την αρχαϊκή περίοδο και δέχθηκαν νέα από τη βυζαντινή περίοδο, την οποία βίωναν. Σε νεότερο στάδιό τους ο χαρακτήρας τους εξελίχθηκε, έχοντας επίκεντρο τη σάτιρα, τον έρωτα, την ψυχαγωγία κτλ.

Φωτογραφία εποχής με τους Μωμόγερους του Καρυοχωρίου Κοζάνης

Συγκριτικά με μορφές θεάτρου που αναπτύχθηκαν στη Δύση, οι Μωμόγεροι υπήρχαν με λαϊκούς αυτοσχέδιους ηθοποιούς, οι οποίοι παράλληλα λειτουργούσαν και ως δημιουργοί, δομώντας καταστάσεις όπως ακριβώς στη Δύση. Χαρακτηριστικό συγκριτικό είναι το παράδειγμα της θεατρικής μορφής που αναπτύσσονταν στη Δύση, η comedia del arte.

Οι παραλλαγές των Μωμόγερων που έχουν καταγραφεί σύμφωνα με τον Χρήστο Σαμουηλίδη ξεπερνούν τις πενήντα.

Οι διαφοροποιήσεις ανά περιοχή ουσιαστικά επιβεβαιώνουν όσα υποστηρίζει η επιστήμη της λαογραφίας για την παράδοση γενικά, δηλαδή ότι η ελληνική παράδοση έχει ορισμένες βασικές κατηγορίες μέσα στις οποίες υπάρχουν τοπικές παραλλαγές που τελικά συνθέτουν τον ελληνικό πολιτισμό. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην περίπτωση του ποντιακού πολιτισμού και ασφαλώς στο έθιμο των Μωμόγερων. Βασικά στοιχεία των Μωμόγερων είναι ο θάνατος και η ανάσταση, η αρπαγή και η σύγκρουση.

Πόντιοι πρόσφυγες πρώτης γενιάς στον Τετράλοφο Κοζάνης. Ο πρώτος Κοτσαμάνος από αριστερά είναι ο Γιώργος Φιλιππίδης, αρχηγός και στη Λιβερά του Πόντου (φωτ.: αρχείο Σάββα Φιλιππίδη)

Το έθιμο ξαναζωντάνεψε από τα πρώτα κιόλας χρόνια εγκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα. Ήδη από το 1924 και 1925 υπάρχει φωτογραφικό υλικό αναβίωσης του εθίμου σε χωριά του νομού Κοζάνης, όπου συμμετείχαν πρόσφυγες γεννημένοι στον Πόντο. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει περίτρανα τη συνέχεια του εθίμου, καθώς και τη μορφή με την οποία εμφανίζεται-καταγράφεται και στις μέρες μας. Ειδικότερα στις μέρες μας παρουσιάζεται μια κάμψη στο θεατρικό μέρος του, σε αντίθεση με το χορευτικό που καταγράφει άνθηση.

Τέλος, από τις ονομασίες που έχουν καταγραφεί για το έθιμο, η πλέον συνηθισμένη είναι αυτή που τελικά έχει επικρατήσει μέχρι και σήμερα: Μωμόγεροι. Οι υπόλοιπες είναι υπαρκτές και αποδεκτές, όμως είχαν χρήση σε λιγότερες περιοχές του Πόντου, σε μικρότερο γεωγραφικό εύρος. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι στον Πόντο το έθιμο συνηθίζονταν σε κάθε περιοχή, ακόμα και στο Καρς.

Στυλιανός Ιωαννίδης
Απόφοιτος Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων
Πτυχιούχος Τμήματος Βαλκανικών Σπουδών (ΤΒΣ) / MsC Βαλκανική Ιστορία

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

(Πηγή: mus.gen.tr)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Εντίλ εκούζ: Με νταούλια και… πονηριές οι αγώνες των βοδιών στον Πόντο

12/09/2025 - 8:47μμ
(Φωτ. αρχείου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το φθινόπωρο με τα… λόγια της ποντιακής διαλέκτου

6/09/2025 - 5:27μμ
Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού

1/09/2025 - 8:38πμ
Στο παρχάρι, αποχαιρετισμός των παραθεριστών από την Τραπεζούντα (φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών / δωρήτρια: Αθηνά Μακρίδου-Καλλιγά)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

31η Αυγούστου, η κλειδοχρονιά της ποντιακής παράδοσης

31/08/2025 - 8:36πμ
(Φωτ.: Richard Bartz / commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική στον Πόντο: Οι χίλιες και δύο χρήσεις των προϊόντων της μέλισσας – Από το μέλι μέχρι το κερί

30/08/2025 - 8:00μμ
Ακουαρέλα του Χρήστου Γ. Δημάρχου με θέμα τη γαμήλια πομπή
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ποντιακά έθιμα και τραγούδια του γάμου

24/08/2025 - 11:05πμ
Στις καλαμένιες καλαθούνες οι σοδειές (φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Οι Αύγουστοι των Ποντίων είχαν λεφτοκάρυα, καπνά και κοκκύμελα

10/08/2025 - 3:48μμ
Στην περιοχή που περικλείεται από τη Ματσούκα, τα Πλάτανα και τη Τόνγια, και σήμερα ονομάζεται Ντούζκιοϊ βρίσκονταν τα μοναστήρια Καραπτάλ και Χωνευτέρ' (πηγή: facebook.com/bdeveci61)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το μυστικό του Γιακούπ-αγά: Τα μοναστήρια όπου πήγαιναν Τούρκοι αγάδες από Ματσούκα, Πλάτανα και Τόνγια αλλά όχι χριστιανοί

1/08/2025 - 3:02μμ
(Πηγή: YouTube/ Kostis Vasiliadis)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κωστής Βασιλειάδης, Κώστας Ορφανίδης και Γιώργος Ζήγος ενώνουν τις φωνές τους για το «Ε! κορτσόπον, ντο τερείς»

23/07/2025 - 1:30μμ
Ο ναός του Προφήτη Ηλία στην ενορία Πινατάντων της Σάντας (φωτ.: Facebook / Ψηφιακή Σάντα / Christos Xenidis)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Προφήτης Ηλίας και ο θρύλος για τη βροχή – Από το Καρς, στην ποντιακή διάλεκτο

20/07/2025 - 11:34πμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ο 32χρονος οδηγείται στο ανακριτικό γραφείο, στα δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων (πηγή: ΕΡΤ)

Έβαλε φωτιές στον Υμηττό, παρενόχλησε γυναίκες στο Αιγάλεω – Συνελήφθη 32χρονος

23 λεπτά πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Αργυρώ Αναστασίου)

Κύπελλο Ελλάδας: «Διπλό» του Βόλου στην πρεμιέρα

57 λεπτά πριν
Φωτογραφία ελληνικής οικογένειας από το Προκόπι Καππαδοκίας. Την έφεραν στην Ελλάδα πρόσφυγες που κατοίκησαν στη Νέα Ιωνία (πηγή: Αδελφότητα Προκοπιέων «Όσιος Ιωάννης ο Ρώσσος»)

Ο ξεριζωμός των Καππαδοκών, ένα από τα λιγότερο γνωστά κεφάλαια της Μικρασιατικής Καταστροφής

1 ώρα πριν
Γραφιστική απεικόνιση του υποβρυχίου Orka (πηγή: Ministerie van Defensie/ defensie.nl)

Πολωνία: Πλησιάζει η ώρα της απόφασης για την αγορά τριών υποβρυχίων

2 ώρες πριν
(Φωτ.: pixabay.com/ users/moritz320-1260270/)

Με δημοπρασία 10ετών ομολόγων στις αγορές το ελληνικό Δημόσιο

2 ώρες πριν
(Φωτ.: Facebook United World Wrestling)

Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος: Συγχαρητήρια στον παγκόσμιο πρωταθλητή πάλης Γιώργο Κουγιουμτσίδη

3 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign