pontosnews.gr
Τρίτη, 15/07/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Μωμόγεροι: Η παλαιότερη μορφή ελληνικού λαϊκού θεάτρου

6/01/2016 - 10:05πμ
Μωμόγεροι: Η παλαιότερη μορφή ελληνικού λαϊκού θεάτρου - Cover Image
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

«ωμόγερος»: Από το αρχαίο Μώμος και το ουσιαστικό γέρος. Πρόκειται σύμφωνα με τον Άνθιμο Α. Παπαδόπουλο για τον εσχατόγηρο, γι’ αυτόν που είναι μεταμφιεσμένος για τις θεατρικές παραστάσεις. Πολλές είναι οι περιστάσεις στις οποίες αιωρούνταν στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα απορίες, διλήμματα και συνεχείς ερωτήσεις από κόσμο που παραβρέθηκε σε μια εκδήλωση Mωμόγερων.

Τι είναι τελικά οι Mωμόγεροι; Πολύ απλά λέμε ότι πρόκειται για ένα δρώμενο, οι ρίζες του οποίου χάνονται στο χρόνο, στην Αρχαιότητα.

Στο σημείο αυτό ανοίγουμε παρένθεση, καθώς θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε συνοπτικά τον όρο δρώμενο. Έτσι, λοιπόν, δρώμενο είναι μια παραστατική εκδήλωση, η οποία αρχικά περιείχε και κάποια λατρευτική διάσταση. Το δρώμενο τελείται με την καταρχήν συλλογική συμμετοχή μιας ομάδας ή τη σύμφωνη γνώμη μιας ομάδας και επιδιώκει την πραγματοποίηση ενός σκοπού. Ο σκοπός αυτός είναι συνήθως η ευετηρία, δηλαδή η καλή χρονιά, η καλή εποχή, η καρποφορία, αλλά και με την έννοια της καλής υγείας. Η μακραίωνη, λοιπόν, ύπαρξη του εθίμου αναπόδραστα επέδρασε διαχρονικά στο περιεχόμενο και στο ύφος του.

Ανήκει λοιπόν σε εκείνα τα έθιμα που οι Πόντιοι μαζί με άλλα πολιτισμικά κειμήλια έφεραν με την εγκατάστασή τους στη μητροπολιτική Ελλάδα.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και συνάμα είναι άκρως διαφωτιστικό να παραθέσουμε τις απόψεις ορισμένων πνευματικών ανθρώπων, ανθρώπων της επιστήμης, οι οποίοι μελέτησαν εκ του σύνεγγυς το έθιμο.

Αρχικά, ο «πατέρας» της ελληνικής λαογραφίας Νικόλαος Πολίτης έθεσε γενικότερα ότι, όλες οι ευετηριακές τελετές εκκινούν χρονικά πριν την αρχαιότητα και ως εκ τούτου προϋπήρχαν από τις διονυσιακές τελετές και το αρχαίο αττικό δράμα.

Το 1927 ο Δημοσθένης Η. Οικονομίδης υποστήριξε σε επιστημονική έρευνά του ότι πρόκειται για αγροτικές γιορτές με συμβολικό χαρακτήρα. Συγκεκριμένα υποστήριζε ότι συμβολίζουν τη νάρκη της φύσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα και την αναζωογόνησή της κατά τη διάρκεια της άνοιξης.

Ο Χρήστος Σαμουηλίδης πιστεύει ότι οι Μωμόγεροι αποτελούν θεατρική κατάληξη τελετουργικών δρωμένων έχοντας «θεσπική» ή «μεταθεσπική» μορφή.

Υιοθετώντας τον χρονικό διαχωρισμό που πραγματοποίησε ο Χρήστος Σαμουηλίδης στο πολυσήμαντο βιβλίο του Το λαϊκό παραδοσιακό θέατρο του Πόντου, μπορούμε να πούμε ότι οι Μωμόγεροι στο αρχαϊκό στάδιό τους είχαν μαγικό-τελετουργικό και ευετηριακό χαρακτήρα. Στην πορεία μέσα στο χρόνο οι επιδράσεις που δέχθηκαν από το περιβάλλον και ασφαλώς τις λοιπές γειτονικές κουλτούρες, επέφεραν μεταβολές. Έτσι ώστε οι Μωμόγεροι απώλεσαν στοιχεία από την αρχαϊκή περίοδο και δέχθηκαν νέα από τη βυζαντινή περίοδο, την οποία βίωναν. Σε νεότερο στάδιό τους ο χαρακτήρας τους εξελίχθηκε, έχοντας επίκεντρο τη σάτιρα, τον έρωτα, την ψυχαγωγία κτλ.

Φωτογραφία εποχής με τους Μωμόγερους του Καρυοχωρίου Κοζάνης

Συγκριτικά με μορφές θεάτρου που αναπτύχθηκαν στη Δύση, οι Μωμόγεροι υπήρχαν με λαϊκούς αυτοσχέδιους ηθοποιούς, οι οποίοι παράλληλα λειτουργούσαν και ως δημιουργοί, δομώντας καταστάσεις όπως ακριβώς στη Δύση. Χαρακτηριστικό συγκριτικό είναι το παράδειγμα της θεατρικής μορφής που αναπτύσσονταν στη Δύση, η comedia del arte.

Οι παραλλαγές των Μωμόγερων που έχουν καταγραφεί σύμφωνα με τον Χρήστο Σαμουηλίδη ξεπερνούν τις πενήντα.

Οι διαφοροποιήσεις ανά περιοχή ουσιαστικά επιβεβαιώνουν όσα υποστηρίζει η επιστήμη της λαογραφίας για την παράδοση γενικά, δηλαδή ότι η ελληνική παράδοση έχει ορισμένες βασικές κατηγορίες μέσα στις οποίες υπάρχουν τοπικές παραλλαγές που τελικά συνθέτουν τον ελληνικό πολιτισμό. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην περίπτωση του ποντιακού πολιτισμού και ασφαλώς στο έθιμο των Μωμόγερων. Βασικά στοιχεία των Μωμόγερων είναι ο θάνατος και η ανάσταση, η αρπαγή και η σύγκρουση.

Πόντιοι πρόσφυγες πρώτης γενιάς στον Τετράλοφο Κοζάνης. Ο πρώτος Κοτσαμάνος από αριστερά είναι ο Γιώργος Φιλιππίδης, αρχηγός και στη Λιβερά του Πόντου (φωτ.: αρχείο Σάββα Φιλιππίδη)

Το έθιμο ξαναζωντάνεψε από τα πρώτα κιόλας χρόνια εγκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα. Ήδη από το 1924 και 1925 υπάρχει φωτογραφικό υλικό αναβίωσης του εθίμου σε χωριά του νομού Κοζάνης, όπου συμμετείχαν πρόσφυγες γεννημένοι στον Πόντο. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει περίτρανα τη συνέχεια του εθίμου, καθώς και τη μορφή με την οποία εμφανίζεται-καταγράφεται και στις μέρες μας. Ειδικότερα στις μέρες μας παρουσιάζεται μια κάμψη στο θεατρικό μέρος του, σε αντίθεση με το χορευτικό που καταγράφει άνθηση.

Τέλος, από τις ονομασίες που έχουν καταγραφεί για το έθιμο, η πλέον συνηθισμένη είναι αυτή που τελικά έχει επικρατήσει μέχρι και σήμερα: Μωμόγεροι. Οι υπόλοιπες είναι υπαρκτές και αποδεκτές, όμως είχαν χρήση σε λιγότερες περιοχές του Πόντου, σε μικρότερο γεωγραφικό εύρος. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι στον Πόντο το έθιμο συνηθίζονταν σε κάθε περιοχή, ακόμα και στο Καρς.

Στυλιανός Ιωαννίδης
Απόφοιτος Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων
Πτυχιούχος Τμήματος Βαλκανικών Σπουδών (ΤΒΣ) / MsC Βαλκανική Ιστορία

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Η παρχαρομάνα ατενίζει τον παρχάρη της (φωτ.: Θωμαΐς Κιζιρίδου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παρχαρομάνα, ρωμάνα, αρνομάνα, νεράιδα ή μήπως απλώς μάνα του παρχαριού;

8/07/2025 - 9:05μμ
Άποψη της Τραπεζούντας από τον νότο, το 1833 (πηγή: en.wikipedia.org/wiki/Trabzon/ Godfrey Thomas Vigne)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κιθάρενα – Αργαλί: «Εικόνες» από την αγροτική ζωή στα δροσόλουστα σιμοχώρια της Τραπεζούντας

29/06/2025 - 9:44πμ
Η Αυλήαννα (Gümüstug) στη Μεσοχαλδία του Πόντου (φωτ.: facebook.com/ ayeser29 Vehbi Yalçın)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Δράκοι σκορπούσαν τον τρόμο στην Αυλήαννα και την Άδυσσα – Ο Άγιος Γεώργιος και κάτοικοι έδιωξαν την απειλή

22/06/2025 - 10:35πμ
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το παραθέρισμα στα Κοτύωρα – Το θέρετρο που διάλεγαν Έλληνες, Αρμένιοι και Τούρκοι

16/06/2025 - 10:16πμ
Ο ερειπωμένος ναός της Αγίας Τριάδας και ο τάφος του μητροπολίτη Κωνστάντιου στο προαύλιο της Μονής Παναγίας Θεοσκεπάστου Τραπεζούντας (φωτ.: Μουσείο Ποντιακού Ελληνισμού της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών / Δωρεά Αθηνάς Μακρίδου-Καλλιγά)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Φύλλα καρυδιάς στους ναούς, μαγειρική στο ύπαιθρο και ο θρύλος της τρυγόνας

8/06/2025 - 9:05μμ
Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών

1/06/2025 - 8:00πμ
Στιγμιότυπο από την εκδήλωση της 19ης Μαΐου 2025 για τη Γενοκτονία των Ποντίων, στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη (φωτ.: Κατερίνα Κατωπόδη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Με το «’Πάρθεν η Ρωμανία» ο ποντιακός λαός θρηνεί την Άλωση της Κωνσταντινούπολης

29/05/2025 - 3:25μμ
(Φωτ.: pexels / Taryn Elliott. Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Η θεραπεία της βασκανίας – Προλήψεις και δεισιδαιμονίες

28/04/2025 - 10:10πμ
Κόκκινα πασχαλινά αυγά (φωτ.: EUROKINISSI / Τατιάνα Μπόλαρη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Το τυχερό παιχνίδι με τα πασχαλινά αυγά και τα τεχνάσματα σε Τούρκους και Αρμένηδες

21/04/2025 - 10:43πμ
Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη

20/04/2025 - 7:29μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

O Φρανσουά Μπαϊρού ανακοινώνει τα μέτρα για τη διάσωση της γαλλικής οικονομίας (φωτ.: X / 
François Bayrou)

Γαλλία: Μέτρα-σοκ για τη μείωση του ελλείμματος – Περικοπές, μείωση του Δημοσίου, κατάργηση αργιών

13 λεπτά πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Μάρκος Χουζούρης)

Τρομερή κίνηση των Ελλήνων διεθνών – Δίνουν μέρος του πριμ στην οικογένεια του Μπάλντοκ

40 λεπτά πριν
Το αγόρι με την ποντιακή λύρα που κοιτάζει ψηλά αποτελεί μέρος της σύνθεσης που δημιούργησε ο Γιώργος Κικώτης, στο μνημείο της Λαμίας για τη Γενοκτονία των Ποντίων (φωτ.: Facebook / Ένωση Ποντίων Φθιώτιδας)

«Πόντος, έν’ άστρον φωτεινόν» στο Δημοτικό Θέατρο Καρπάθου

1 ώρα πριν
Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν ανταλλάσσει χειραψία με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ (φωτ.: Γραφείο Τύπου Πρωθυπουργού της Αρμενίας)

Ο Πούτιν φίλιωσε δύο ορκισμένους εχθρούς – Πώς η Ρωσία «χάνει» τον Νότιο Καύκασο

1 ώρα πριν
Ο ευρωβουλευτής Νίκος Παπανδρέου σε εκδήλωση των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στο Ζάππειο, 22 Δεκεμβρίου 2023 (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Αλέξανδρος Μπελτές)

Γενοκτονία των Αρμενίων: Απάντηση του Ν. Παπανδρέου και ευρωβουλευτών στον Τούρκο πρέσβη

2 ώρες πριν
Το ψηφιδωτό που έκλεψε από την Πομπηία ο αξιωματικός των Ναζί (φωτ.: Facebook / Pompeii - Parco Archeologico)

Στην Πομπηία επέστρεψε (ερωτικό) ψηφιδωτό – Το έκλεψε αξιωματικός των Ναζί

2 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign