Αναποτελεσματική πολιτική στη Λιβύη

Στις 27 Νοεμβρίου 2019 η Τουρκία υπέγραψε το «Τουρκολιβυκό Μνημόνιο» με την κυβέρνηση της Τρίπολης, την οποία φρόντισε να υποστηρίξει και με στρατιωτικά μέσα όταν τα στρατεύματα του στρατάρχη Χαφτάρ περικύκλωσαν την πρωτεύουσα της Λιβύης.

Σημειωτέο ότι ένα μεγάλο μέρος των στρατιωτικών προμηθειών που ήταν απαραίτητες για τον εξοπλισμό και την τροφοδοσία τόσο των μισθοφόρων όσο και των στρατιωτικών τμημάτων της Τουρκίας στη Λιβύη, μεταφέρθηκαν με μεταγωγικά αεροσκάφη που χρησιμοποίησαν τον ελληνικό εναέριο χώρο.

Οι μεταφορές αυτές ήταν παράνομες, αλλά ούτε πέρασε από το νου της ελληνικής κυβέρνησης να κατεβάσει ένα τέτοιο αεροσκάφος και να κάνει έλεγχο στο παράνομο φορτίο του.

Έτσι η Τουρκία κατάφερε να κρατήσει στη θέση του τον πρωθυπουργό Φαγέζ αλ Σάρατζ, ο οποίος ως αντάλλαγμα έσπευσε να υπογράψει μια καταφανώς παράνομη συμφωνία με τους ευεργέτες του, το «Τουρκολυβικό Μνημόνιο» που δεν αναγνωρίζει στην Κρήτη δικαίωμα σε ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδα πέρα των χωρικών υδάτων των 6 ν.μ.

Είχαν προηγηθεί σχετικές προειδοποιήσεις προς την Ελλάδα από τον τότε εν ενεργεία επιτελάρχη του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, αρχιπλοίαρχο Γιαϊτζί, ο οποίος σε βιβλίο που εξέδωσε η υπηρεσία του έγραφε ότι η Τουρκία πρέπει εσπευσμένως να υπογράψει συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδας με τη Λιβύη, για να προλάβει την οριοθέτηση της Κύπρου με την Ελλάδα. Μάλιστα επεσήμαινε ότι αν Αθήνα και Λευκωσία προβούν σε μια τέτοια κίνηση, η πρωτοβουλία των κινήσεων θα περάσει στην ελληνική πλευρά και θα είναι πολύ δύσκολο η Τουρκία να ανατρέψει την κατάσταση.

Φυσικά προμηθευτήκαμε το βιβλίο που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 2018 και γι’ αυτό το λόγο κάναμε και σχετικές αναφορές στην αρθρογραφία μας, προειδοποιώντας αλλεπάλληλες φορές τον τότε υπουργό Εξωτερικών κ. Κατρούγκαλο και στη συνέχεια τον κ. Δένδια για τις καταστροφικές συνέπειες που θα έχει η υπογραφή ενός τέτοιου μνημονίου – τονίσαμε ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να κάνει τα πάντα για να αποτρέψει την υπογραφή του.

Η Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα γεγονότα, δεν έκανε τίποτα ή αν έκανε δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα.

Στη συνέχεια –για να κρύψει την αδυναμία της– αποφάσισε να απελάσει τον πρέσβη της Λιβύης στην Αθήνα και όχι τον πρέσβη της Τουρκίας. Λες και η κινητήρια δύναμη δεν ήταν η Τουρκία, αλλά η ανύπαρκτη Λιβύη.

Έτσι, παρέμεινε στην Αθήνα ο εκπρόσωπος της χώρας που διέπραξε το «έγκλημα», να μας χλευάζει από το παράθυρό του, και απελάσαμε τον εκπρόσωπο της χώρας που απλά υπέγραψε μια συμφωνία που γράφτηκε και κόπηκε στα μέτρα της Άγκυρας.

Για να αναλογιστούμε πόσο καταστροφική είναι η συμφωνία αυτή αρκεί να υπολογίσουμε το εξής: Αν η Τουρκία κατορθώσει να επιβάλει διά της ισχύος στο πεδίο το τουρκολυβικό μνημόνιο, τότε θα έχει πετύχει το μείζον. Δηλαδή, να αμφισβητήσει εμπράκτως το δικαίωμα όλων των νησιών στην ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδα. Αφού δεν έχει η Κρήτη, θα έχουν η Κίναρος και η Κανδελιούσσα;

Όσο για εκείνους που προσπαθούν να μας πείσουν ότι ακυρώσαμε το τουρκολυβικό μνημόνιο με την κολοβή συμφωνία οριοθέτησης που υπογράψαμε με την Αίγυπτο, μετά την υπογραφή της συμφωνίας αυτής η Τουρκία την αμφισβήτησε εμπράκτως και επέβαλε την εφαρμογή του μνημονίου στο πεδίο.

Τις αρχές Οκτωβρίου 2021 τουρκικά πολεμικά πλοία παρενόχλησαν το σκάφος Nautical Geo που πραγματοποιούσε εργασίες ανατολικά της Κρήτης για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed, προτρέποντάς το να σταματήσει τις δραστηριότητές του «γιατί βρισκόταν σε τουρκική υφαλοκρηπίδα», εννοώντας την περιοχή που οριοθέτησαν με το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο.

Σημειώνεται ότι το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών τότε προέβη σε διπλωματικές παραστάσεις στη Μάλτα, της οποίας της σημαία φέρει το πλοίο, και στην Ιταλία όπου εδρεύει η πλοιοκτήτρια εταιρεία.

Αφού η Τουρκία επέβαλε στο πεδίο την ισχύ του τουρκολυβικού μνημονίου, προχώρησε παραπέρα. Τη Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2022 υπέγραψε μια νέα συμφωνία με την προσωρινή κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, η οποία αφορά την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που υπάρχουν στην λυβική ΑΟΖ, η αξία των οποίων, σύμφωνα με τον απόστρατο πλέον ναύαρχο Γιαϊτζί, ανέρχεται στα 30 τρισ. δολάρια.

Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, με την Ελλάδα να ακολουθεί μια εν τοις πράγμασι αναποτελεσματική πολιτική στο θέμα αυτό –και ενώ όλοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι έχει ανοίξει ένα «παράθυρο ευκαιρίας» για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις–, η Τουρκία αναγγέλλει ότι το πλωτό γεωτρύπανο θα βγει… βόλτα στη Μεσόγειο.