Έχει περάσει πια η εποχή της αισιοδοξίας για την πορεία της οικονομίας στις χώρες της Δύσης. Οι καθιερωμένες υποσχέσεις κάθε Πρωτοχρονιά είναι φτερό στον άνεμο. Την εποχή της αισιοδοξίας οι «ειδήμονες» καλούσαν τις κυβερνήσεις τους λαούς να ξεχάσουν τα «αριστερίστικα» του Μάο ότι «η εξουσία είναι στην άκρη του τουφεκιού». Η οικονομία έχει το πάνω χέρι, έλεγαν, και θύμιζαν λαϊκίστικα ότι από τον κοσμάκη βγήκε το γνωστό «με τον παρά μου και την κυρά μου». Ωστόσο, το πρώτο που ζητάει όποιος έχει το πάνω χέρι σε μια σύγκρουση δεν είναι το πορτοφόλι του αντιπάλου, αλλά το όπλο του.
Με τα όπλα παίρνεις και τα πορτοφόλια.
Όλη η προσπάθεια είναι να μην βλέπουμε αυτό που συμβαίνει, για να πιστεύουμε όσα μας λένε. Για παράδειγμα, ότι οι κυρώσεις είναι το όπλο που νικάει τα πάντα και ότι ο οικονομικός πόλεμος είναι η σύγχρονη συνταγή νίκης. Αλλά αυτό που συμβαίνει, ως τώρα τουλάχιστον, είναι ότι κανένα κράτος και κανένας ηγέτης (πάντως όχι ο Ερντογάν, ούτε ο Βορειοκορεάτης Κιμ) έχουν υποκύψει στις κυρώσεις, και καμία χώρα δεν παραδόθηκε λόγω οικονομικού πολέμου. Υπάρχουν, προφανώς, δυσκολίες, αλλά ο κόσμος αντέχει αν εμπιστεύεται την ηγεσία του και αυτή δρα με γνώμονα το εθνικό συμφέρον. Απλώς οι οικονομικές ελίτ δεν είναι ασύδοτες. Και αυτό, υπό όρους, είναι προϋπόθεση επιτυχίας, όπως στην Κίνα όπου η μικτή –ιδιωτική και κρατική– οικονομία τελεί υπό τον αυστηρό έλεγχο του κόμματος/κράτους. Το αν αυτό είναι ή όχι κομμουνισμός είναι άλλο ζήτημα, και ποιος νοιάζεται. Η αποτελεσματικότητά του είναι αναμφισβήτητη.
Ο Ερντογάν φτιάχνει αυτοκίνητα κι αεροπλάνα και εμείς ούτε καρφίτσες. Οι δανειστές φρόντισαν με τα μνημόνια, να αποτελειώσουν και τα τελευταία ίχνη κάποιας αξιόλογης παραγωγικής μονάδας και να εξουθενώσουν την πολεμική μας βιομηχανία. Οι τελευταίες σημαντικές προμήθειες οπλικών συστημάτων, λένε μάχιμοι αξιωματικοί, έγιναν από τον Τσοχατζόπουλο όταν ήταν υπουργός Άμυνας· πάνε σχεδόν τριάντα χρόνια. Αν θυμάμαι καλά, ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε πει σε τηλεοπτική εκπομπή ότι ο Τσοχατζόπουλος μπήκε φυλακή επειδή έφερε ρωσικά όπλα στην Ελλάδα και όχι επειδή είχε βάλει χέρι στο βάζο με το μέλι, άλλωστε τόσοι άλλοι όμοιοι, έμειναν έξω, άνετοι κι ωραίοι… Για τον ίδιο λόγο θα την πατήσει και ο Ερντογάν, είχε προσθέσει, αλλά το πραξικόπημα εναντίον του απέτυχε. Ο Βενιζέλος, ευφυής, ευφραδής αλλά ενίοτε φλύαρος, έμεινε εκτός Βουλής.
Τώρα στην Ελλάδα, από τη μία τα ΜΜΕ επιμένουν ότι ο Ερντογάν είναι απομονωμένος, αλλά αν καλοκοιτάξουμε κανείς τώρα δεν τον απειλεί πραγματικά. Τα ελληνικά ΜΜΕ σκόρπιζαν τον τρόμο ότι ο Ερντογάν θα εκστρατεύσει στη Λιβύη. Οι αρμόδιοι δεν έκαναν καν τον κόπο να διαβάσουν (και να δημοσιεύσουν) ότι το Reuters είχε επισημάνει εδώ και μέρες ότι ο Λίβυος πρωθυπουργός δεν είχε στείλει καμία πρόσκληση στον Ερντογάν να τρέξει να τον βοηθήσει. Αν έμπαινε στη Λιβύη θα ήταν καθαρή παράνομη εισβολή και ο Ερντογάν δεν θα έκανε ό,τι ο Σαντάμ στο Κουβέιτ για να βρεθεί κρεμασμένος. Τώρα ένας υποτακτικός υπουργός του Ερντογάν δήλωσε ότι μπορεί και να μην στείλουν στρατό αν ο Χάφταρ δεν επιτεθεί στην Τρίπολη.
Με άλλα λόγια, ο Ερντογάν βάζει την ουρά υπό τα σκέλια, όταν οι Μεγάλοι του είπαν ότι λύση θα δώσουν αυτοί και όχι αυτός.
Από την άλλη, τρέχουμε πίσω από τον Μακρόν με τα πολλά εσωτερικά προβλήματα και την αδυναμία του να επιβάλει έστω μία άποψή του στην ΕΕ επειδή κουμάντο κάνει η Μέρκελ και μόνο αυτή. Θα του αγοράσουμε όμως, λένε, πλοία και αεροπλάνα προσδοκώντας πολιτική στήριξη. Δηλαδή, περιμένουμε να μας δώσει αυτό που δεν μπορεί γιατί δεν το έχει. Λέμε να πάμε και στη Χάγη, νομιμόφρονες αλλά άφρονες. Ξαναθυμίζουμε ότι Χάγη σημαίνει συμφωνία (συνυποσχετικό) των δύο χωρών για τα θέματα που θα εξετάσει το Δικαστήριο. Οι Τούρκοι ζητούν να περιληφθούν στο συνυποσχετικό νησιά (συνοπτικά, το μισό Αιγαίο). Έτσι η ελίτ της Αθήνας (νομίζει ότι) θα δώσει «γη και ύδωρ», αλλά θα απαλλαχθεί από την ευθύνη.
Ελπίζει ότι ο Ερντογάν θα της κάνει το δώρο να πάει στη Χάγη, αλλά αυτός, για την ώρα τουλάχιστον, αρνείται. Δεν θέλει μόνο τα νησιά, θέλει και ο «εξευτελισμός μας [σ.σ. της ελίτ] να είναι τέλειος». Ξέρει, άλλωστε, ότι καμία Χάγη δεν μπορεί να του δώσει όσα ζητάει και η τύχη της ελληνικής ελίτ δεν τον ενδιαφέρει. Τελικά, ο Τσίπρας, αφού είδε τους πάντες στις ΗΠΑ και φυσικά τον Τραμπ, χάρισε στους Σκοπιανούς γλώσσα και τους βάφτισε έθνος, από βουλγαρικό/σλαβικό παρακλάδι που είναι. Γιατί η κυβέρνηση να κάνει κάτι άλλο με τους Τούρκους; Με ποια διεθνή στήριξη και ποια εσωτερική λαϊκή δύναμη και απαίτηση; Οι διαρροές ότι ίσως πάρουμε F-35 σημαίνουν ότι στο χρέος θα προσθέσουμε άλλο χρέος για να εξαγοράσουμε στήριξη έναντι των τουρκικών απειλών. Αλλά, άραγε, έγινε ποτέ ψύχραιμη και σοβαρή ανάλυση αν οι τουρκικές απειλές είναι βάσιμες;
Αν συμφέρει τις ΗΠΑ μια (πραγματική) ένοπλη ελληνοτουρκική σύγκρουση; Αν συμφέρει τον ίδιο τον Ερντογάν;
Δεν έχει νόημα να κάνει κανείς απολογισμό του έτους γιατί τα πράγματα δεν ακολουθούν το εορτολόγιο. Καλά είναι τα πυροτεχνήματα, τα χριστουγεννιάτικα δέντρα και οι φωτισμοί. Άρτος και θεάματα. Η Ρώμη πάντως δεν κρατήθηκε 1.000 χρόνια από τα πανηγύρια της, αλλά από τις λεγεώνες της.
Απόστολος Αποστολόπουλος
