Από τη Μεγαλόχαρη της Θήβας στην Παναγία Σουμελά του Πόντου.
Γράφει ο Δημήτρης Παντέλας
Η Κοίμηση της Θεοτόκου, το «Πάσχα του καλοκαιριού» από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθοδοξίας γιορτάζεται με λαμπρότητα κάθε 15 Αυγούστου, σε ολόκληρο τον Ελληνισμό. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος άνοιξε νέους δρόμους με την θεία λειτουργία στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά του Πόντου στην Τραπεζούντα. Χιλιάδες Mικρασιάτες Πόντιοι από όλο τον κόσμο, κατακλύζουν συγκινημένοι κάθε χρόνο την περιοχή. Ποια είναι όμως η ιστορία της ιερής εικόνας;
Η εκκλησία της Μεγάλης Παναγίας Θηβών (Αγιος Δημήτριος) εορτάζει τα 146 χρόνια λειτουργίας της και αποδίδει τιμή στο ιερό κειμήλιο, τη θαυματουργή εικόνα της «Μεγαλόχαρης των Θηβών» της Μεγάλης Παναγιάς, έργο αποδιδόμενο στον Ευαγγελιστη Λουκά.
Η εικόνα της Σουμελιώτισας Παναγιάς είναι μαζί με την εικόνα της Μεγάλης Παναγίας των Θηβών έργα κατά παράδοση του Ευαγγελιστή Λουκά. Η εικόνα της Μεγαλόχαρης των Θηβών, θεωρείται αρχαιότερη καθώς η Παναγία κρατάει τον Ιησού στη δεξιά της αγκαλιά, ενώ οι νεότερες τον κρατούν στην αριστερή.
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου που ονομάζεται και Μεγάλη Παναγία Θηβών χτίστηκε το 1867 και σ’αυτόν μεταφέρθηκε η θαυματουργή εικόνα της Μεγάλης Παναγίας των Θήβών απο την παλιά εκκλησία της Παναγίας η οποία καταργήθηκε. Ο ναός θεωρείται ο μεγαλύτερος και μεγαλοπρεπέστατος απ” όλους τους άλλους ναούς της πόλης. Έχει κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου από αρχαίους λίθους και ενεπύγραφες πλάκες και είναι έργο του αρχιτέκτονα Ιωάννη Φιλοππότη.
Η εικόνα της Σουμελιώτισας Παναγίας αμέσως μετά την αγιογράφηση της τοποθετήθηκε σε ναό στο σημείο που βρίσκεται ο σημερινός ναός του Αγίου Δημητρίου ή Μεγάλης Παναγίας Θήβας. Ο τότε ναός ονομαζόταν Παναγία η Αθηναία ή Αθηνιώτισα Παναγία και η εικόνα έμεινε στη Θήβα μέχρι την εποχή του Θεοδοσίου του Α’. Ο ναός πήρε το όνομα Μεγάλη Παναγία, λόγω της μεγάλης εικόνας της Παναγίας.
Σύμφωνα με την παράδοση η Παναγία η Αθηνιώτισα (Σουμελά σήμερα) εμφανίσθηκε στο όνειρο 2 ανδρών οι οποίοι πούλησαν τα υπάρχοντα τους, έγιναν μοναχοί και ήρθαν στη Θήβα να προσκυνήσουν την εικόνα. Εκεί πήραν το μήνυμα να φύγουν και να την ψάξουν στο όρος Μελά της Τραπεζούντας. Οι δύο μοναχοί Βαρνάβας και Σοφρώνιος στην πορεία τους για τον Εύξεινο Πόντο πέρασαν από τα Μετέωρα, την Μονή Ιβήρων στο Αγιο Ορος, τη Μαρώνεια, την Κωνσταντινούπολη για να καταλήξουν πεζοπορώντας στα βουνά της Τραπεζούντας.
Σε μια αποκρυμνη μεριά του όρους Μελά εμφανίσθηκε μια μεγάλη σπηλιά όπου μέσα της βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας που είχαν προσκηνύσει στη Θήβα και στη συνέχεια έμελλε να αποτελέσει την ψυχή του Ποντιακού Ελληνισμού με την ονομασία Παναγία Σουμελά.
Πηγή: mikrasiatis.gr