pontosnews.gr
Δευτέρα, 16/06/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Είχαν καρναβάλια στα Κοτύωρα; Μα φυσικά – Ήθη και έθιμα των Ποντίων από τα παλιά

Όπως τα έχει καταγράψει ο Ξενοφών Άκογλου στο έργο του «Από τη ζωή του Πόντου – Λαογραφικά Κοτυώρων»

2/03/2025 - 11:27πμ
Κοτυωρίτες με άλλους Πόντιους σε θεατρική παράσταση στη Γιάλτα της Κριμαίας (πηγή: Ξ. Άκογλου «Από τη ζωή του Πόντου – Λαογραφικά Κοτυώρων»)

Κοτυωρίτες με άλλους Πόντιους σε θεατρική παράσταση στη Γιάλτα της Κριμαίας (πηγή: Ξ. Άκογλου «Από τη ζωή του Πόντου – Λαογραφικά Κοτυώρων»)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Καρναβάλια στον Πόντο; Μα φυσικά, στα Κοτύωρα. Για την πατρίδα της μητέρας του, στην οποία και ο ίδιος πέρασε τα παιδικά του χρόνια, έχει γράψει ο Ξενοφών Άκογλου, ο λογοτέχνης, λαογράφος και στρατιωτικός που είναι γνωστός και με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ξένος Ξενίτας.

Το έργο του Από τη ζωή του Πόντου – Λαογραφικά Κοτυώρων κυκλοφόρησε το 1939 στην Αθήνα. Ακόμα και σήμερα θεωρείται πολύτιμο λαογραφικό ντοκουμέντο, διότι αποτυπώνει την καθημερινότητα των Ελλήνων.

≈ ≈

Με την αρχή του Τριωδίου (Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου) άρχιζαν τα καρναβάλια και συνεχίζονταν την Κυριακή του Ασώτου, των Απόκρεω –της Κρεατινής–, της Τυρινής και την Καθαρά Δευτέρα. Αραιά στην αρχή και ομαδικότερα τις τελευταίες δύο Κυριακές.

Κυρίως ντύνονταν οι νέοι και οι νέες με τις εγχώριες ενδυμασίες (ζούπκας και ζουπούνας). Αυτοί δεν βάζαν μουτσούνες (προσωπίδας). Τα κορίτσια ντύνονταν και χανούμισσες με τσαρτσάφια και φερετζέδες.

Άλλοι έβαζαν διαφορετικές ενδυμασίες, γίνονταν γέροι και γριές, διάβολοι με ουρά και κέρατα με μονοκόμματες ενδυμασίες από την κορυφή ως τα νύχια, χωριάτες, ατσίγγανοι και τα λοιπά.

Κλασικοί τύποι ήταν ο γιατρός και η γιάτρισσα που θα ήταν πάντα αλαμπρατσέτα. Ο γιατρός φορούσε ρετιγκότα παλιά, είχε άσπρο γιλέκο και ένα πελώριο κρεμμύδι σε τσεπίτσα, με σπάγκο δεμένο. Κρατούσε μπαστούνι – συνήθως σκελετό παλιάς ομπρέλας. Φορούσε μόνο σκελετό από γυαλιά καμωμένο κάποτε από χόρτα της σκούπας, και καπέλο πομπέ. Όταν δεν είχε τέτοιο, έβαζε το καλάθι που χρησιμοποιούσαν για να γεννούν μέσα οι κότες. Η γιάτρισσα βαστούσε βεντάγια, συνήθως από παλιό λείψανο σκούπας, και κάθε τόσο αεριζόταν. Είχε στήθη φουσκωτά, τεχνητά.

Επίσης ντύνονταν και με ευρωπαϊκά αντρίκια και γυναικεία, για να σατιρίσουν εκείνους που παρακολουθούσαν τη μόδα. Όλοι αυτοί, εκτός από τον διάβολο και τους ατσίγγανους που ήταν μαυρισμένοι με φούμο (μανέαν), χρησιμοποιούσαν μουτσούνες, κυρίως χάρτινες και λίγοι από σύρμα (τελένα).

Επίσης, λίγοι ντύνονταν και με φουστανέλες –την ενδυμασία αυτή την λέγαν αλβανίτικα ή ευζωνικά–, και μερικές σαν βλάχες χωρίς προσωπίδα, ή με προσωπίδα από σύρμα. Ντύνονταν επίσης άντρες με τα γυναικεία και οι γυναίκες με τα αντρικά ρούχα.

Συνήθως γίνονταν παρέες-παρέες και γύριζαν έχοντας μαζί τους και μουσική στα συγγενικά και τα φιλικά τους σπίτια. Τραγουδούσαν, χόρευαν και έκαναν διάφορα αστεία.

Ο γιατρός εξέταζε δήθεν το σφυγμό των σπιτικών κρατώντας το χέρι ή και το πόδι τους, και έχοντας βγαλμένο το κρεμμυδοκέφαλο όπου παρακολουθούσε τα λεπτά. Το έβγαζε επίσης κάθε τόσο που τον ρωτούσαν την ώρα. Η γιάτρισσα έκανε τα σκερτσάκια της και έπαιρνε τον αέρα της με τη βεντάγια. Ο πιερότος –ο ιπίης– με το σκουπόξυλο στο χέρι όλο και καθάριζε τάχα τις αράχνες από τις γωνίες των τοίχων.

Ο γέρος με τη γριά του όλο και πειράζονταν μεταξύ τους. Οι ντυμένοι ευρωπαϊκά κρατούσαν ατσαλάκωτη τη σοβαροφάνειά τους, έχοντας ανοιγμένες τις ομπρέλες τους και έξω στο ύπαιθρο και μέσα στα σπίτια, και δεν χόρευαν παρά μόνο ευρωπαϊκά.

Όλοι οι άλλοι χόρευαν και ντόπιους χορούς, και κάποτε όλοι μαζί για αστεία και ευθυμία χόρευαν έναν ιδιόρρυθμο… αρκουδιάρικο χορό που χαρακτηρίζεται και συνοδεύεται απαραίτητα με το παρακάτω δίστιχο σε τουρκική γλώσσα:

Ταταρούσκα εβλεντί, εβλεντί τα ποκ γετί
(Η Ταταροπούλα παντρεύτηκε, παντρεύτηκε κ’ έφαγε σκ…).

Την Καθαρή Δευτέρα έκαναν κυρίως αστεία των πρωί μόνο, συμβολικά για τη νηστεία. Πουλούσαν δήθεν χορταρικά τσουκνίδες, σαλιγκάρια και τα λοιπά φορτωμένα σε γάιδαρο που καβαλούσαν ανάποδα, είχαν τη σκούπα και το σκουπόξυλο ή τη βούρτσα του σουβατζή για καθάρισμα και για άσπρισμα, κ.ά. Πάντως η Καθαρή Δευτέρα δεν γιορταζόταν όπως εδώ τα Κούλουμα. Κανένας δεν γινόταν για δεκαρολογία, ούτε και δεχόταν χρήματα, εκτός από κεράσματα σε μεζέδες και πιοτά.

Για συνθήματα οι ντυμένοι χρησιμοποιούσαν τις εκφράσεις «Πέντε πας» και «Φως ποίσον», τις οποίες τους ανταπέδιδαν οι μη ντυμένοι, και μάλιστα την πρώτη και μετά τη σχετική χειρονομία.

Στα παλιότερα χρόνια οργάνωνε και η Κοινότητα ομάδα καρναβαλιών με ανάλογες ενδυμασίες, που είχε δικές της, για τις παραπάνω εκπροσωπήσεις: Για έναν γιατρό και μια γιάτρισσα, για έναν Αλβανίτη, έναν διάβολο, έναν πιερότο, έναν γέρο και μια γριά. Οι χοροί, τα αστεία και τα παιχνίδια ήταν περίπου ίδια, που αναφέρουμε παραπάνω. Είχαν μαζί τους τη μουσική που τους συνόδευε άντυτος και ο εφοροταμίας της Κοινότητας με το δίσκο. Γύριζαν σε όλα τα σπίτια των οπωσδήποτε εύπορων που έδιναν τον οβολό τους για την ενίσχυση του ταμείου των σχολείων.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Ο ερειπωμένος ναός της Αγίας Τριάδας και ο τάφος του μητροπολίτη Κωνστάντιου στο προαύλιο της Μονής Παναγίας Θεοσκεπάστου Τραπεζούντας (φωτ.: Μουσείο Ποντιακού Ελληνισμού της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών / Δωρεά Αθηνάς Μακρίδου-Καλλιγά)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Φύλλα καρυδιάς στους ναούς, μαγειρική στο ύπαιθρο και ο θρύλος της τρυγόνας

8/06/2025 - 9:05μμ
Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών

1/06/2025 - 8:00πμ
Στιγμιότυπο από την εκδήλωση της 19ης Μαΐου 2025 για τη Γενοκτονία των Ποντίων, στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη (φωτ.: Κατερίνα Κατωπόδη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Με το «’Πάρθεν η Ρωμανία» ο ποντιακός λαός θρηνεί την Άλωση της Κωνσταντινούπολης

29/05/2025 - 3:25μμ
(Φωτ.: pexels / Taryn Elliott. Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Η θεραπεία της βασκανίας – Προλήψεις και δεισιδαιμονίες

28/04/2025 - 10:10πμ
Κόκκινα πασχαλινά αυγά (φωτ.: EUROKINISSI / Τατιάνα Μπόλαρη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Το τυχερό παιχνίδι με τα πασχαλινά αυγά και τα τεχνάσματα σε Τούρκους και Αρμένηδες

21/04/2025 - 10:43πμ
Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη

20/04/2025 - 7:29μμ
Η επτάκωμος Σάντα. Με το [1] πάνω δεξιά η ενορία Ισχανάντων. Σχέδιο του Κ. Σπυράντη, 1896, δημοσιεύθηκε με το άρθρο του Μ. Νυμφόπουλου στην «Ποντιακή Εστία» για το Πάσχα στη Σάντα
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ένα Πάσχα στη Σάντα: Από την… εκρηκτική Ανάσταση, στα ανίκητα αυγά και στους πυροβολισμούς στον Ιούδα

19/04/2025 - 9:55μμ
(Φωτ.: EUROKINISSI / Φανή Τρυψάνη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Μεγάλη Πέμπτη: Μέρα για κόκκινα ωβά και ευχασμένα αγαθά στον Πόντο

17/04/2025 - 2:16μμ
Μία που άνθισαν, μία που χιόνισε! (φωτ.: Ευγενία Ρούσσου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η τρέλα του ανοιξιάτικου καιρού είχε τις δικές της ερμηνείες στη λαογραφία του Πόντου

8/04/2025 - 4:40πμ
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο κουκαράς στο… TikTok: Απολαυστικό βίντεο με τον παπα-Θόδωρο Πασχαλίδη να εξηγεί το ποντιακό έθιμο

1/04/2025 - 11:42πμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγιας Κάλας (φωτ.: EPA / Julien Warnand)

Έκτακτη Σύνοδος των ΥΠΕΞ της ΕΕ με θέμα την κατάσταση στη Μέση Ανατολή

2 ώρες πριν
Η διάσημη αυτή φωτογραφία της Αρμένιας μάνας τραβήχτηκε από τον Άρμιν Βέγκνερ (πηγή: armenian-genocide.org)

Από τις οθωμανικές γενοκτονίες στο νέο τουρκικό επεκτατισμό: Σκέψεις και προτάσεις

3 ώρες πριν
Εικόνα από παλαιότερο γλέντι του δραστήριου Συλλόγου (πηγή: spfth.wordpress.com)

Αποχαιρετιστήριο γλέντι για τον Σύλλογο Ποντίων Φοιτητών και Σπουδαστών Θεσσαλονίκης

4 ώρες πριν
Το ισραηλινό σύστημα άμυνας «Iron Dome» δεν επέτρεψε σε πολλούς από τους ιρανικούς πυραύλους να πλήξουν την ισραηλινή επικράτεια. Παρόλα αυτά κάποιοι πύραυλοι βρήκαν τους στόχους τους (φωτ.:  EPA/ Atef Safadi)

Ιράν κατά Ισραήλ: Νέα ομοβροντία πυραύλων – Πλήγματα σε αρκετές περιοχές

4 ώρες πριν
Εικόνα από τις αρχές του 20ού αιώνα, έξω από χάνι του Γεσίρογλη ή Γεσίρογλου στην Τραπεζούντα (φωτ.: facebook.com/ groups/Zafer Duran/ TRABZONDAN ESİNTİLER)

Η φιλοξενία στον Πόντο ήταν μοναδική και θύμιζε αρχαία Ελλάδα – Ένα βράδυ στα Αμπέλια Τραπεζούντας

5 ώρες πριν

Έκτακτο: Σειρήνες ηχούν στην Ιερουσαλήμ

5 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign