Με ένα κυπριακό ακριτικό τραγούδι, το «Τέσσερα τζιαι τέσσερα» –το οποίο αναφέρεται στο φόνο ενός μικρού αγοριού στο πηγάδι–, και την απόδοσή του χορευτικά από το Τμήμα Χορού του Δήμου Πατρέων, άρχισε το απόγευμα του Σαββάτου το 18ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, στο Εθνικό Κλειστό Γυμναστήριο «Δημήτριος Τόφαλος» στην Πάτρα.
Οι κυπριακοί χοροί συνεχίστηκαν, υπενθυμίζοντας σε όλους πως η φετινή διοργάνωση είναι αφιερωμένη στα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην πολύπαθη Κύπρο.
Λίγο πριν οι χορευτές από τα 470 πρωτοβάθμια σωματεία της ΠΟΕ πλημμυρίσουν το «Δημήτριος Τόφαλος», ο ένας εκ των παρουσιαστών, ο ηθοποιός και δάσκαλος υποκριτικής Γιώργος Συμεωνίδης –η καθηγήτρια Αισθητικής Αγωγής Μελίνα Γιαλαμά, που με τον δικό της μοναδικό τρόπο «έδενε» τις παρουσιάσεις των ΣΠΟΣ, ήταν συμπαρουσιάστρια– κάλεσε τον περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας Νεκτάριο Φαρμάκη να απευθύνει τον δικό του χαιρετισμό. Δίπλα του στεκόταν η εθελόντρια διερμηνέας της νοηματικής γλώσσας Λαμπρινή Παπαπροκοπίου, μια πρωτοτυπία της φετινής διοργάνωσης.
«Πολλές χιλιάδες οι Έλληνες της Μικράς Ασίας και του Πόντου που μπόλιασαν αυτό το κόμματι της ελληνικής γης με τα ήθη και έθιμά τους. Αποδεικνύεται ότι ο ποντιακός ελληνισμός μπορεί να ξεριζώθηκε από τις πατρογονικές εστίες του αλλά δεν ξερίζωσε ποτέ τη γλώσσα και τον πολιτισμό του. Καμαρώνουμε για εσάς αλλά και γιατί το φεστιβάλ αυτό είναι αφιερωμένο στην Κύπρο. Είμαστε μαζί σας. Ο ελληνισμός είναι εδώ και διατηρεί τη φλόγα της ιστορίας του» είπε ο περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας.
Αμέσως μετά ο Πόντιος δήμαρχος Πατρέων Κώστας Πελετίδης μιλώντας ποντιακά καλωσόρισε τον κόσμο. «Πέρασε ένας αιώνας από τον ξεριζωμό αλλά δεν εξαφανιστήκαμε. Κυριολεκτικά φυτρώσαμε πάνω στην πέτρα. Θυμόμαστε από πού κρατάει η ρίζα μας, λατρεύουμε και νοσταλγούμε τόπους όπου δεν ζήσαμε και δεν γνωρίσαμε», είπε, υπογραμμίζοντας πως αυτοί που είναι υπεύθυνοι για το κακό «για τα πετρέλαια έκαψαν» τους Πόντιους. Αναφέρθηκε στους Παλαιστίνιους που θρηνούν τα δικά τους παιδιά.
«Οι λαοί δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα. Για του αφέντη το φαΐ σκοτώνονται οι λαοί», πρόσθεσε, με την επισήμανση ότι συνεχίζουμε τη διεκδίκηση για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Με παππού και γιαγιά από τον Πόντο, ο εκπρόσωπος του μητροπολίτη Πατρών Χρυσόστομου, πανοσολογιότατος αρχιμανδρίτης πατέρας Θεόκλητος Παντελίδης εξέφρασε την υπερηφάνειά του για την καταγωγή του και συνεχάρη όλους για το Φεστιβάλ και την αφιέρωσή του στα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Η ιστορία των Ποντίων γράφτηκε με αίμα, τόνισε.
Ο εκπρόσωπος της κυπριακής πρεσβείας Μορφωτικός Σύμβουλος και υπεύθυνος εκπαίδευσης και φοιτητικών θεμάτων Λούκας Ξενοφώντος μετέφερε τον εγκάρδιο χαιρετισμό του κυπριακού λαού και του πρέσβη στην Αθήνα Σταύρου Αυγουστίδη. «Η Κύπρος εξακολουθεί να ματώνει και να είναι μοιρασμένη. Μετρά τις ανεπούλωτες πληγές της», είπε μεταξύ άλλων, υπογραμμίζοντας πως όλα αυτά τα χρόνια «Δεν σταμάτησε να ζητά λύση βιώσιμη και την απελευθέρωσή της. Δεν ξεχνούμε ότι μετά από τόσους αγώνες, τόσο αίμα και τόσες θυσίες, η πολύπαθη Κύπρος ακόμα δεν έχει δικαιωθεί».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του διοργανωτή ΣΠΟΣ ν. Ελλάδος και Νήσων Χρίστος Δημόπουλος αφού καλωσόρισε όλους στη μεγάλη γιορτή παράδοσης και πολιτισμού των Ποντίων, υπογράμμισε ότι «”δεν ξεχνάμε” μέχρι να φτάσουμε στην τελική δικαίωση» ενώ εκφράζοντας τις απόψεις πολλών Ποντίων και Κυπρίων σημείωσε πως «Μόνοι ενωμένοι θα πετύχουμε τους κοινούς μας στόχους».
Τη Συντονιστική Επιτροπή Νεολαίας της ΠΟΕ εκπροσώπησε ο πρόεδρός της Γιώργος Χατζηκυριακίδης που συνεχάρη όλους όσοι βρίσκονται πίσω και μπροστά από το εγχείρημα του θεσμού του Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της Ομοσπονδίας. Αναφέρθηκε στα δεινά που έχουν υποφέρει οι Κύπριοι, τονίζοντας πως τους τιμούμε όπως και όλους εκείνους που αγωνίστηκαν αλλα δεν κατάφεραν να έρθουν στην Ελλάδα. «Εμείς που σήμερα χορεύουμε είμαστε οι ίδιοι που αγωνιζόμαστε για την αναγνώριση της Γενοκτονίας», είπε μεταξύ άλλων.
Τον τελευταίο χαιρετισμό απηύθυνε ο πρόεδρος της ΠΟΕ Γεώργιος Βαρυθυμιάδης, που αφού καλωσόρισε όλους στο 18ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών στην Πάτρα, ζήτησε να χειροκροτήσουν θερμά τον επίτιμο πρόεδρο της Παμποντιακής, τον Γιώργο Παρχαρίδη, ο οποίος δεν κατάφερε να είναι μαζί τους.
«Yποδεχόμαστε την ποντιακή νεολαία, νέες και νέους από κάθε σημείο της πατρίδας μας, σε μια γιορτή ρυθμών, χορών, μουσικής και τραγουδιών που τιμά με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο την πλούσια πολιτιστική μας κληρονομιά», είπε, και αναφέρθηκε στα 20 χρόνια από την ίδρυση της ΠΟΕ αλλά και στα 30 χρόνια από την καθιέρωση στη Βουλή των Ελλήνων της 19ης Μαΐου, ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Ωστόσο, όπως εξήγησε, η ΠΟΕ ομόφωνα αποφάσισε να αφιερωθεί όλη η χρονιά στα 50 χρόνια από την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και την μέχρι σήμερα κατοχή του βόρειου τμήματος του νησιού.
«Είναι ο δικός μας τρόπος να βροντοφωνάξουμε “Δεν Ξεχνώ” σε μια εποχή που οι περισσότεροι έχουν ήδη ξεχάσει ή πολύ θα ήθελαν να ξεχαστεί», πρόσθεσε ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος.
Με την αποφώνηση του Γιώργου Βαρυθυμιάδη, στο γυμναστήριο μπήκαν τα λάβαρα των σωματείων της ΠΟΕ. «Τα λάβαρα έχουν πνοή πατρίδας και μυρωδιά παρχαριών», είπε ο παρουσιαστής, υπογραμμίζοντας ότι «σηματοδοτούν την παρουσία των απανταχού Ποντίων». Κάπως έτσι δόθηκε το έναυσμα για να αρχίσουν οι χοροί.
Με κοτσιχτόν ομάλ’ έκαναν την είσοδό τους στο κλειστό γυμναστήριο οι χορευτές όλων των ΣΠΟΣ της Ελλάδας, συνοδευόμενοι από τον γνωστό τραγουδιστή Γιώργο Δημητριάδη που θύμισε σε όλους τι σημαίνει παραδοσιακό ποντιακό τραγούδι.
Αμέσως μετά ο Κώστας Πελετίδης και ο Γιώργος Βαρυθυμιάδης βράβευσαν τον δήμαρχο Λαυρεωτικής Δημήτριο Λουκά, για τη στήριξή του στον ποντιακό ελληνισμό.
«Αν και δεν είναι ποντιακής καταγωγής είναι δίπλα στον ποντιακό ελληνισμό, έφτιαξε μνημείο με δικά του έξοδα, είναι δίπλα στη νεολαία μας και στις εκδηλώσεις που γίνονται πανελλαδικά και έφτιαξε κτήριο για τον Σύλλογο Ποντίων Λαυρεωτικής», είπε ο Γιώργος Βαρυθυμιάδης.
«Είναι μεγάλη η συγκίνησή μου για αυτή τη βράβευση», εξήγησε ο Δημήτριος Λουκάς, «γιατί οι Πόντιοι κρατούν τις παραδόσεις και την ταυτότητά τους όπως και γενικότερα οι κάτοικοι της Λαυρεωτικής. Συγχαρητήρια για τη διοργάνωση και ευχαριστώ για αυτήν την ξεχωριστή τιμή που μου έγινε», πρόσθεσε μεταξύ άλλων.
Οι ΣΠΟΣ επί το έργον
Και μετά άρχισε αυτό που όλοι περίμεναν, το κύριο μέρος του Φεστιβάλ. Πρώτος εμφανίστηκε ο ΣΠΟΣ Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (πρόεδρος Αθηνά Νακούση) που παρουσίασε τους χορούς:
•Εμπροπίσ’
•Κοτς
•Διπάτ’ (Κοδεσπαινιακόν)
•Χεριανίτσα
•Τίκ’ Μονόν.
Συντονιστές χοροδιδάσκαλοι ήταν οι: Δέσποινα Αμπρικίδου, Μαρία Διαμαντίδου, Ματθαίος Καλτσίδης, Σίμος Κουλακίδης, Σαλώμη Μιχαηλίδου, Στέλιος Νικολάου, Κυριακή Σαλωνίδου, Ματίνα Τσουλφίδου.
Χοροδιδάσκαλοι ήταν οι: Μαρία Αθανασιάδου, Θεόφιλος Αμπεσλίδης, Δημήτρης Αποστολίδης, Μιλτιάδης Αποστολίδης, Ελένη Αλεξανδρίδου, Σάββας Βέττας, Αχιλλέας Γωνιάδης,Νίκος Θεοδοσιάδης, Μιχάλης Κατασίδης, Γιάννης Νικολαϊδης, Χρήστος Πακαταρίδης, Χρήστος Τσεπνίδης.
Έπαιξαν οι μουσικοί:
•Τραγούδι: Αντώνης Σιδηρόπουλος
•Λύρα: Σταύρος Προσαλέντης, Αντώνης Σιδηρόπουλος
•Αγγείο: Χρήστος Καστανίδης
•Νταούλι: Μαρία Αποστολίδου, Γιώργος Συμεωνίδης, Γιώργος Ταξίδης, Γιώργος Χαραλαμπίδης.
Τη σκυτάλη παρέλαβε ο ΣΠΟΣ ν. Θεσσαλονίκης (πρόεδρος Παύλος Γαλεγαλίδης) που χόρεψε:
•Ομάλι
•Ομάλ’
•Σαρίκουζ
•Τυρφών
•Τρομαχτόν.
Επιβλέπων χοροδιδάσκαλος: Παύλος Τσιλογλανίδης.
Επικεφαλής χοροδιδάσκαλος: Παντελεήμων Αιμουχίδης.
Χοροδιδάσκαλοι: Δέσποινα Στεφανίδου, Μιλτιάδης Τερζόπουλος.
Τους χορευτές του ΣΠΟΣ συνόδεψαν οι μουσικοί:
•Λύρα: Κωνσταντίνος Σωπιάδης
•Αγγείο-Ζουρνάς: Ιωάννης Καμπάς
•Κλαρίνο: Ματθαίος Φερεσίδης
•Νταούλι: Νικόλαος Φιλιππίδης.
Τρίτος έκανε την εμφάνισή του ο ΣΠΟΣ Κεντρικής Μακεδονίας & Θεσσαλίας (πρόεδρος Ευστάθιος Κατσίδης). Οι χορευτές του παρουσίασαν:
•Κοτσαγκέλ
•Ούτσαϊ
•Καλόν Κορίτς
•Πατούλα
•Λετσίνα.
Γενικός Συντονιστής: Νικόλαος Φωτιάδης
Βοηθοί Συντονιστές ανά νομό:
•Κιλκίς: Γιάννης Κοτανίδης, Χάρης Νικολαΐδης, Δήμητρα Αρσενικού
•Σέρρες: Δημήτρης Γούλος
•Ημαθία-Πέλλα: Βαγγέλης Λάχανης, Μαρία Τσακμακίδου, Ηρακλής Σουμελίδης
•Θεσσαλία: Αχιλλέας Λέρας
•Πιερία: Έφη Τομπουλίδου
•Χαλκιδική: Μπάμπης Κυρμανίδης.
Έπαιξαν οι μουσικοί:
•Τραγούδι: Δημήτρης Δαμιανίδης
•Λύρα: Παναγιώτης Ηλιάδης
•Ζουρνάς-Αγγείο: Ιωάννης Καμπάς
•Κλαρίνο: Ματθαίος Φερεσίδης
•Νταούλι: Χαράλαμπος Κιτσονίδης, Μελέτης Λαζαρίδης.
Στο στάδιο μπήκαν στη συνέχεια οι χορευτές του ΣΠΟΣ Δυτικής Μακεδονίας & Ηπείρου (πρόεδρος Πολύκαρπος Σαββίδης) που παρουσίασαν τους χορούς:
•Τίκ’ διπλόν
•Τεκ Καϊτέ
•Έταιρε
•Τρυγόνα
•Φόνα.
Συντονιστής χορού: Ανατολή Χαραλαμπίδου.
Βοηθοί συντονιστές: Γρηγόριος Καπαγιαννίδης, Γεώργιος Κεσίδης, Μάνος Παπαδόπουλος, Γεώργιος Πατουλίδης, Ελένη Σαββίδου, Φαίη Τάτση, Γεώργιος Χαλκίδης.
Συντονιστής μουσικής: Ιωάννης Βελισσάρης
Τους χορευτές συνόδεψαν οι μουσικοί:
•Τραγούδι: Γεώργιος Καπαγιαννίδης, Κώστας Κυριακίδης, Σταύρος Πεσιρίδης, Κώστας Πουτακίδης
•Λύρα: Δημήτρης Ιωακειμίδης, Λάζαρος Μακρίδης, Απόστολος Σισμανίδης, Τριαντάφυλλος Ταρατσίδης
•Νταούλι: Κωνσταντίνος Αθανασίου, Χριστίνα Καλαϊτζίδου, Έφη Κωνσταντινίδου, Ηρακλής Παπαδόπουλος, Θεόδωρος Χριστοφορίδης
•Αγγείο: Μάριος Σιαπανίδης
•Φλογέρα-Τραγούδι: Η εκπληκτική Σοφία Τρικελίδου
⇒ Επιμέλεια κειμένων – Αφήγηση: Έφη Κατσόγιαννου-Τριανταφύλλου.
Με τον αέρα των διοργανωτών γέμισαν το στάδιο οι χορευτές του ΣΠΟΣ Νοτίου Ελλάδος & Νήσων (πρόεδρος Χρίστος Δημόπουλος) και παρουσίασαν:
•Κότσαρι
•Τερς
•Καβαζιτάς
•Σαρίκουζ’ Πάφρας
•Αρχουλαμάς.
Επικεφαλής συντονιστής: Στέφανος Σιδηρόπουλος.
Βοηθοί συντονιστές: Γιώργος Κωνστάντης, Ηλίας Τσεραχίδης.
Αμέσως μετά την παρουσίαση των ποντιακών χορών από τους κατά τόπους ΣΠΟΣ, ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος Γεώργιος Βαρυθυμιάδης απένειμε τιμητικές πλακέτες στους επικεφαλής των Συνδέσμων Γρηγόρη Κεσαπίδη, Παύλο Γαλεγαλίδη, Ευστάθιο Κατσίδη, Πολύκαρπο Σαββίδη και Χρίστο Δημόπουλο.
Και ξαφνικά ο Παναγιώτης Ασλανίδης και ο Αχιλλέας Βασιλειάδης εμφανίστηκαν στην οθόνη να μιλούν για τη «Σέρρα τη μασαιρί» και να διαπιστώνουν τα λάθη που κάνουν σήμερα όσοι τη χορεύουν. Παράλληλα προβλήθηκαν πλάνα από το χορό που ανήκουν στο αρχείο του Όμηρου Παχατουρίδη και είχαν απαθανατιστεί στην Παναγία Σουμελά και στην Κατίρκαγια πριν από αρκετά χρόνια.
Επικεφαλής συντονιστής του πυρρίχιου Σέρρα που ακολούθησε ήταν ο Όμηρος Παχατουρίδης και βοηθοί συντονιστές οι Θοδωρής Μακρίδης, Ηρακλής Παπαγιαννίδης, Σταύρος Ψυλλάκης, Ηλίας Τσεραχίδης.
Μουσικοί:
•Επικεφαλής και λύρα: Δημήτρης Κοσμίδης
•Λύρα: Αλέξανδρος Μιχαηλίδης
•Τραγούδι: Γιάννης Ταϊλαχίδης
•Νταούλι: Ορφέας Κοσμίδης
•Νταούλι: Νίκος Κουλαξουζίδης
•Αγγείο-Ζουρνάς: Αλέξανδρος Μιμίδης
•Λαούτο: Παύλος Φωτιάδης.
Όμως εάν νομίζετε ότι εδώ τελείωσε το 18ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της ΠΟΕ, να σας πούμε αφενός πως τώρα αρχίζει το γλέντι, στην κεντρική σάλα του γυμναστηρίου, αφετέρου το πρωί της Κυριακής 20 Οκτωβρίου η πλατεία Αγίου Γεωργίου της Πάτρας θα γεμίσει με εδέσματα από τον Πόντο, τα οποία θα μπορούν να γευτούν όλοι κάτοικοι της Πάτρας και οι επισκέπτες της.
Εθελόντριες θα παρασκευάζουν πιροσκί, ωτία και αριάν, τα οποία θα μοιράζονται δωρεάν στον κόσμο.
«Πηγαίνουμε στην Πάτρα, για να αφήσουμε το αποτύπωμα του Πόντου. Αρώματα, γεύσεις και πολιτισμό. Για πρώτη φορά σε φεστιβάλ ποντιακών χορών περιλαμβάνεται τόσο οργανωμένη γαστριμαργική εκδήλωση. Θέλουμε να νιώσουν οι Πατρινοί ότι ήρθαν στην πόλη τους οι Πόντιοι και φέρνουν μαζί τους κομμάτι από τον πλούσιο πολιτισμό τους», είχε δηλώσει πριν από λίγα 24ωρα ο πρόεδρος της ΠΟΕ.
Το 18ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της ΠΟΕ πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του δήμου Πατρέων, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Δυτικής Ελλάδας και με την υποστήριξη της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΔΙΝΕΠΟΚ) Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά του υπουργείου Πολιτισμού.
Συγχαρητήρια σε όλους!
Δείτε κι άλλες φωτογραφίες:
Πόπη Παπαγεωργίου
•Εικονογράφηση: Χριστίνα Κωνσταντάκη.
• Το pontosnews.gr είναι χορηγός επικοινωνίας του Φεστιβάλ.
