Ουκρανία: Ρωσική ρουλέτα με τα πυρηνικά

Το ότι είμαστε σε μια φάση μετάβασης από μια εποχή σε άλλη δεν αμφισβητείται από κανέναν. Και οι μεταβατικές περίοδοι διαρκούν πολύ. Καταλύτης της μετάβασης είναι οι νέες τεχνολογίες. Αυτές αναδιαμορφώνουν τον κόσμο. Τρισεκατομμύρια θα επενδυθούν στις νέες τεχνολογίες και στις νέες μορφές ενέργειας. Χαρακτηριστικό της μετάβασης είναι ο αλληλοεπηρεασμός των περιοχών που αναδομούνται. Όλος ο κόσμος διαμορφώνεται σε ένα Παγκόσμιο Δίκτυο. Με κόμβους που επηρεάζουν ευρείες περιοχές.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει το σύνολο της Ευρασίας. Η Ευρώπη σύρθηκε σ’ αυτόν, η Ρωσία ενεπλάκη με τις δικές της ψευδαισθήσεις και το γεωπολιτικό σύμπλοκο Ελλάδας-Τουρκίας υφίσταται πιέσεις αναδιαμόρφωσής του.

Ο αψύς τρόπος του Τούρκου προέδρου έδωσε, για πολλούς, βαθμούς αυτονομίας στη γειτονική χώρα, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι την έφερε σε καλύτερη θέση από τον κύριο γεωπολιτικό ανταγωνιστή της, την Ελλάδα. Είναι ψευδαίσθηση αυτή που έχει ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης σχετικά με τις δυνατότητες «να τα βρούμε» με την Τουρκία. Δεν υπάρχει κοινό πεδίο για να «τα βρούμε». Η μεγαλομανία της Τουρκίας δεν μπορεί να περιοριστεί στις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις.

Τα υπαρξιακά της ζητήματα σχετικά με τους Κούρδους, η αγωνία της ότι ένας εκδημοκρατισμός της θα σημάνει το τέλος του τουρκισμού όπως τον γνωρίσαμε, οι υπερβολικές φιλοδοξίες της που την φέρνουν σε αντιπαράθεση με ανταγωνιστές και η νευρικότητα που χαρακτηρίζει την ηγετική της ομάδα ενόψει των εκλογών, οι αγκυλώσεις σε ξεπερασμένα ιδεολογικά και πολιτικά μοντέλα, έχουν δημιουργήσει ένα κράτος με ανελαστική συμπεριφορά. Τα περιθώρια ανοχής του από διάφορους διεθνείς δρώντες περιορίστηκαν. Και το δίλημμα της Δύσης από τη μια να την περιορίσει και από την άλλη να την κρατήσει στους κόλπους της, έχει τεθεί σε εφαρμογή.

Σειρά δημοσιευμάτων σε παγκοσμίου εμβέλειας Μέσα Ενημέρωσης (Economist, Bloomberg, Stern,) και ιστολόγια θέτουν το ζήτημα όχι οριστικής αποβολής της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ αλλά αναστολής της συμμετοχής της λόγω των προβλημάτων που δημιουργεί στην ένταξη της Σουηδίας και Φινλανδίας στην Ατλαντική Συμμαχία. Με αφορμή αυτήν την πίεση που ασκούν στην Τουρκία τα διεθνή μέσα υπενθυμίζουν και τις συνεχείς απειλές της γειτονικής χώρας κατά της Ελλάδας. Η προβολή αυτή είναι θείο δώρο της γειτονικής χώρας προς την Ελλάδα και, κυρίως, του προέδρου της Ταγίπ Ερντογάν.

Οι καθημερινές απειλές έχουν καταντήσει ανέκδοτο. Το ερώτημα είναι γιατί; Τι είναι εκείνο που ενοχλεί τόσο πολύ την Άγκυρα; Διότι κανείς δεν πιστεύει πως η Τουρκία ανησυχεί από τον εξοπλισμό των ελληνικών νησιών.

Η Τουρκία συναισθάνεται πως η γεωπολιτική της σημασία είναι σημαντική μεν, αλλά απομειώνεται σιγά-σιγά. Δεν πρόκειται να εκλείψει διότι η γεωγραφική θέση που καταλαμβάνει είναι πολύ σημαντική αλλά τα μεγαλεία άλλων εποχών έχουν παρέλθει.

Η Αλεξανδρούπολη είναι ένα από τα προβλήματα που δεν μπορεί να καταπιεί η Τουρκία. Η επιλογή της Αλεξανδρούπολης ως αμερικανικής βάσης δημιούργησε προϋποθέσεις όχι, μόνο παράκαμψης του τουρκικού ρόλου στον πόλεμο της Ουκρανίας αλλά και εξασθένισης των τουρκικών στρατιωτικών σχεδίων κατά της Ελλάδας. Όχι διότι αν επιχειρηθεί κάποια στρατιωτική ενέργεια θα πολεμήσουν οι Αμερικανοί αντί για τους Έλληνες. Αλλά διότι οποιαδήποτε επίθεση από την στεριά προϋποθέτει βομβαρδισμό λιμένων και αεροδρομίων του αντιπάλου (στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ελλάδας). Αλλά σ’ αυτές τις υποδομές είναι εγκατεστημένοι και Αμερικανοί οι οποίοι θα υποστηρίξουν, πρωτίστως, τον εαυτό τους και κατά συνέπεια την Ελλάδα. Το ίδιο συμβαίνει και με την Κρήτη και με την Λάρισα, όπου, επίσης, είναι εγκατεστημένες δυνάμεις των ΗΠΑ.

Η προσφορά του προέδρου Ερντογάν στην άμυνα και την ασφάλεια της Ελλάδας συνεχίζεται και στο αεροπορικό πεδίο όπου λόγω της γενικότερης πολιτικής του και της απόκλισής του προς τη Ρωσία (S-400, Συμφωνίες με Πούτιν), η Τουρκία απεβλήθη από τη συμπαραγωγή του μαχητικού αεροπλάνου F-35 (στην προμήθεια του οποίου συμπεριλήφθη και η Ελλάδα) ενώ είναι προβληματική και η ανανέωση και ο εκσυγχρονισμός των F-16 που διαθέτει αν δεν υποχωρήσει σε ζητήματα που οι Αμερικανοί θεωρούν μείζονος σημασίας γι’ αυτούς (έγκριση της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ). Προς το παρόν όχι μόνο δεν γεφυρώνεται το χάσμα αλλά διευρύνεται. Και στο Αιγαίο η αεροπορική ισχύς είναι η σημαντικότερη παράμετρος για την επιτυχία της όποιας επιχείρησης.

Η τουρκική μεγαλομανία έχει εξαπλώσει το ενδιαφέρον της γειτονικής χώρας και σε άλλες περιοχές, όπως η Κεντρική Ασία και ο Καύκασος, όπου οι επιλογές της την φέρουν σε αντίθεση με τα αμερικανικά συμφέροντα. Το ίδιο και στη Μέση Ανατολή (Συρία, Ιράκ, Ιράν).

Η πίεση που θα δέχεται στο εξής η Τουρκία θα αποβλέπει στην παράδοσή της στη Δύση χωρίς το γνωστό τουρκικό παζάρι. Δεν θα την εγκαταλείψουν αλλά και δεν θα ικανοποιήσουν τους μεγαλοϊδεατισμούς της, ούτε καν στη Λιβύη. Η δυτική αυτή πίεση έχει ορίζοντα και τις τουρκικές εκλογές διότι οι δυτικοί ηγέτες πιστεύουν πως η τουρκική πολιτική έχει να κάνει με τον Ερντογάν. Κάνουν λάθος. Η πολιτική είναι ίδια σε όλο το πολιτικό φάσμα της γειτονικής χώρας. Ο Ερντογάν την εξέφρασε με τον αγροίκο τρόπο του κάτι που αποκάλυψε τις μύχιες προθέσεις ολόκληρου του τουρκικού συστήματος. Σύστημα το οποίο καθοδηγείται από ένα βαθύ κράτος με μαφιόζικα χαρακτηριστικά. Αυτή η αποκάλυψη ευνόησε την Ελλάδα.

Την ελληνοτουρκική ισορροπία και την κατανομή ρόλων στην περιοχή επηρέασε και θα καθορίσει και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ένας πόλεμος που δείχνει να κλιμακώνεται σε μια λογική μιθριδατισμού του Πούτιν. Σε ένα ενδιαφέρον άρθρο του το politico.eu. αναφέρει πως η Ουκρανία μετά τα τανκ ζητά και μαχητικά αεροπλάνα για να αντεπιτεθεί την άνοιξη στις ρωσικές δυνάμεις.

Τα τανκ που έχει ανακοινωθεί, και που διαφαίνεται, μέχρι στιγμής ότι θα της διατεθούν δεν εγγυώνται τίποτε σπουδαίο από πλευράς δυνατοτήτων. Για να μπορέσουν οι Ουκρανοί να ανακαταλάβουν τις καταληφθείσες περιοχές –σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές– χρειάζονται, τουλάχιστον 20 ταξιαρχίες αρμάτων. Κάθε ταξιαρχία έχει 100 άρματα, άρα χρειάζονται 2.000 άρματα, το ελάχιστον. Χρειάζονται, επίσης και 7 με 8 χιλιάδες οχήματα μεταφοράς προσωπικού. Εκείνο που διαβάζουμε ότι θα παραλάβουν είναι 15 άρματα από ‘δω, πενήντα από εκεί, μετά βίας να συμπληρώσουν 100 με 200 άρματα. Επί πλέον τα άρματα θα είναι διαφορετικής προέλευσης και συνθετότητας που σημαίνει ότι χρειάζονται ικανούς και εκπαιδευμένους χειριστές, συντονισμό και προπαντός ανταλλακτικά για να μπορέσουν να είναι λειτουργικά και αποτελεσματικά. Θα τα έχουν όλα αυτά; Και ποιος θα μπορέσει να τα χρησιμοποιήσει;

Οι Ουκρανοί, βεβαίως, δεν θα επιχειρήσουν να ανακαταλάβουν όλες μαζί τις κατακτημένες περιοχές αλλά ενδεχομένως να εστιάσουν στο Ντονμπάς και να διασπάσουν το ρωσικό μέτωπο στη Ζαπορίζια για να βγουν στην Αζοφική. Αλλά και πάλι χρειάζονται ισχυρές δυνάμεις που δεν μπορούν να τις συγκροτήσουν με αυτά που ανακοινώνονται ότι θα τους παραχωρηθούν.

Για να διασπάσουν το μέτωπο στο ύψος της Ζαπορίζια και να βγουν στην Αζοφική πρέπει το μέτωπο που θα διασπασθεί να έχει σημαντικό πλάτος, διαφορετικά θα κινδυνεύσουν να περικυκλωθούν από τις ρωσικές δυνάμεις και να αποκοπούν από τις άλλες δυνάμεις του ουκρανικού στρατού.

Στο άρθρο του Politico που προαναφέρθηκε, γίνεται, ωστόσο, ο εξής ενδιαφέρον σχολιασμός από δυτικό διπλωμάτη:

«Πολλές χώρες στη Δύση πιστεύουν ότι εάν προμηθεύαμε στην Ουκρανία όλο το υλικό που μας ζήτησαν στην πρώτη φάση του πολέμου, θα υπήρχε μια έντονη ρωσική αντίδραση, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής ενέργειας. Μπορείτε να το ονομάσετε αυτό μια διαδικασία εξοικείωσης [του Πούτιν]», είπε ο διπλωμάτης.

Αν αληθεύει ως τακτική αυτή που αποκαλύπτει ο δυτικός διπλωμάτης, τότε η κλιμάκωση του πολέμου είναι μπροστά. Και επειδή τα σχέδια για να υλοποιηθούν απαιτούν χρόνο, δυτικές πηγές θεωρούν πως ο πόλεμος θα κρατήσει από τρία μέχρι πέντε χρόνια ακόμη.

Μια τέτοια χρονική περίοδος κατά την οποία θα κλιμακώνεται η ενίσχυση των ουκρανικών δυνάμεων από την δύση και η επιθετικότητά τους, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει ρωσικά αντίποινα.