Η Παναγία πάντα κατείχε και κατέχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά των χριστιανών. Δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά στον Πόντο. Η Παναγιά η μάνα μας ήταν τιμώμενο πρόσωπο πολλές φορές κατά τη διάρκεια του εκκλησιαστικού έτους, ενώ ήταν το ένα από τα τρία πρόσωπα του οποίου οι πιστοί γιόρταζαν –όπως και σήμερα– και τα γενέθλιά του.
Έτσι κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου, σε πολλές περιοχές του Πόντου τιμούσαν το Γενέσιο της Θεοτόκου, δηλαδή τα γενέθλιά της.
Στη Σινώπη τιμούσαν την Παναγία τη σταφυλόψη. Την αποκαλούσαν έτσι γιατί έκοβαν σταφύλια –συχνά και ροδάκινα– και τα πήγαιναν στην εκκλησία για να τα μοιράσουν στους πιστούς μετά την ευλογία του παπά. Οι ευσεβείς τότε έτρωγαν τα πρώτα σταφύλια της εποχής.
«Στον Πόντο την ημέρα αυτή γινόταν πανηγύρι στην Παναγία Μαντζιάντων και στην Παναγία της Μόχωρας (συνοικία της Κρώμνης). Οι κάτοικοι μάζευαν τρόφιμα από την παραμονή και ετοίμαζαν κοινό φαγητό για όλους μετά την απόλυση της εκκλησίας. Μετά έστηναν το χορό και μόνο όταν έμπαιναν και οι οικοδέσποινες, τότε ανάμεσα σ’ αυτές μπορούσαν να πιαστούν και τα κορίτσια», γράφει η Έλσα Γαλανίδου-Μπαλφούσια στο έργο Ποντιακή Λαογραφία (Οι 4 εποχές και οι μήνες) στο «Αρχείον Πόντου», Παράρτημα 19 (1999).
«Ατό έτον το πρεπούμενον κι ατό εγίνουτον πάντα» και το τραγούδι τους διαλαλούσε τα προσόντα τους, τις ομορφιές της φύσης και τη λεβεντιά αγοριών και κοριτσιών ως εξής:
Έλσα Γαλανίδου-Μπαλφούσια
Αρχείον Πόντου, Παράρτημα 19 (1999)
