Γιάννης Καλατζής: Ο τραγουδιστής με τις μικρασιατικές ρίζες, που χαρακτήρισε μια εποχή

Τέλη δεκαετίας ’80. Κάπου στο Παγκράτι, σε ένα μαγαζί με ρούχα εξυπηρετεί τον κόσμο ένας ψιλόλιγνος ευγενικός άντρας, λίγο πάνω από τα 40. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, σαν να τον ξέρουν. Μια 10ετία πριν, ο συγκεκριμένος ήταν ο μέγας σταρ της πίστας και της δισκογραφίας.

Το μαγαζί με τα ρούχα ήταν η μόνη επαγγελματική απασχόληση του Γιάννη Καλατζή, από τη στιγμή που αποφάσισε να εγκαταλείψει το τραγούδι.

Και το «φεύγω» του ήταν φεύγω. Και το έκανε.

Παραλίγο διεθνής

Παιδί Μικρασιατών, γεννήθηκε μέσα στον Πόλεμο, στις 29 Απριλίου 1943, στη Θεσσαλονίκη. Από τους γονείς του κληρονόμησε την αγάπη για την εκκλησία, όχι όμως και την απέχθεια για τη μουσική. Όχι ως άκουσμα, αλλά ως επάγγελμα. Γι’ αυτό και ο μικρός Γιάννης αγοράζει κρυφά μια κιθάρα.

Άλλωστε από τα πρώτα εφηβικά του χρόνια είχε αρχίσει να δουλεύει, άρα είχε οικονομική ανεξαρτησία. Και έτσι δημιουργείται το «Τρίο Μορένο» – κι ας περίμεναν οι δικοί του να ασχοληθεί με την αρχιτεκτονική.

Το «Τρίο Μορένο» ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη στις αρχές της δεκαετίας του ’60, από τον Γιάννη Καλατζή και δύο φίλους του. Εμφανίστηκε τότε σε εκπομπές στον ραδιοφωνικό σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων της πόλης.

Το 1962 εμφανίσθηκαν με τον Νίκο Σταυρίδη και τον Μίμη Φωτόπουλο, να τραγουδούν τη σύνθεση του Γιώργου Κατσαρού «Ο Γρηγόρης κι ο Σταμάτης» στην κινηματογραφική ταινία Ο Σταμάτης κι ο Γρηγόρης.

Ηχογράφησαν επίσης κάποια τραγούδια των Γιώργου Κατσαρού, Γιώργου Μουζάκη, Γιώργου Μητσάκη, άλλοτε μόνοι τους και άλλοτε στο πλευρό τραγουδιστών όπως ο Πάνος Γαβαλάς, η Γιώτα Λύδια, ο Αντώνης Ρεπάνης, η Πόλυ Πάνου, η Λάουρα, ο Τώνης Μαρούδας και άλλοι.

Ο δίσκος μάλιστα κυκλοφόρησε και στην Αμερική. Διεθνής καριέρα; Θα μπορούσε, αλλά γύρω στο 1965 διαλύθηκαν.

Πάντως απόσπασμα τραγουδιού, με τη φωνή του Καλατζἠ, ακούστηκε μια δεκαετία αργότερα σε πασίγνωστη ταινία. Συγκεκριμένα στον Εξορκιστή, όπου στο ραδιόφωνο, εκτός από το «Ιστορία μου, αμαρτία μου» της Ρίτας Σακελαρίου, ακούγεται κι ένα τραγούδι του Καλατζή.

Και αν δεν το καταλάβατε, είναι αυτό.

Ο Κόκοτας και η αρχή μιας καριέρας

Το 1965 ο Μαρούδας, ακούγοντας την ιδιαίτερη φωνή του Καλατζή, του πρότεινε να κατέβει μόνιμα από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα, όπου το 1967 ξεκίνησε την προσωπική του πορεία με τα τραγούδια του Γιώργου Μητσάκη.

Μάλιστα η δισκογραφική εταιρεία του ήθελε να τον προμοτάρει σαν αντίπαλο δέος του Σταμάτη Κόκοτα. Μόνο που ο Καλατζής λόγω φωνής, ρεπερτορίου και προσωπικότητας, πήγε αλλού.

Το 1968 κυκλοφορεί το πρώτο του άλμπουμ, με τίτλο το όνομά του, και ήταν καθαρά λαϊκός δίσκος. Το επόμενο είναι ο Σταθμός του Μάνου Λοΐζου, που αποδεικνύεται όνομα και πράγμα. Εκεί τραγουδά το «Δελφίνι-δελφινάκι» και «Το παλιό ρολόι».

https://www.youtube.com/watch?v=e41viouxk54

Το 1969 υπήρξε έτος-σταθμός στην καριέρα του Καλατζή.

Αλλαγή ύφους, και κυκλοφορεί «Ο Επιπόλαιος» αλλά και η «Γοργόνα (Στην απάνω γειτονίτσα)».

https://www.youtube.com/watch?v=bDFvX9omMEI

Ακολουθούν οι συνεργασίες με τον Σταύρο Κουγιουμτζή.

https://www.youtube.com/watch?v=a8vlp2BrFow

Μαζί και ο Μάνος Λοΐζος φυσικά, με τα «Παραμυθάκι μου», «Παποράκι», «Ο Κουταλιανός», «Τζαμάικα», και  ο Γιώργος Κατσαρός, που δίνει στον Καλατζή πολύ μεγάλες επιτυχίες, όπως την «Κυρα-Γιώργαινα» και τον «Σταμούλη, τον λοχία», και τα δύο σε στίχους του Πυθαγόρα.

Τα τραγούδια αυτά συνέδεσαν τον Γιάννη Καλατζή με ό,τι αποκλήθηκε αργότερα, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης πια, ως… τραγούδι της χούντας.

https://www.youtube.com/watch?v=Dd2eo1lz9eg

Ο δρόμος προς τη Χονολουλού

Όπως καταλάβατε, έχουμε πιάσει Μεταπολίτευση και έχει αρχίσει η υστερία περί χουντικών και αντιστασιακών. Ευτυχώς, ο Γιάννης Καλατζής δεν μπήκε σε αυτό το παιχνίδι. Ούτως ή άλλως υπήρξε ένας σοβαρότατος επαγγελματίας, μακριά από δηλώσεις και σκάνδαλα.

Συνεχίζει να είναι στην πρώτη γραμμή, αλλά η εποχή αλλάζει και οι δισκογραφικές θέλουν να αλλάξουν και αυτές. Και το 1977 ο Γιάννης Καλατζής συνεργάζεται με τον νεαρό Νίκο Καρβέλα. Και προκύπτει γκραντ σουξέ.

Όταν χάθηκε μέσα στο απόβραδο

Από την «Τζαμάικα» του Λοΐζου στη «Χονολουλού» του Καρβέλα είναι μεγάλη απόσταση.

Η νέα εποχή με τα τραγούδια με την εύκολη μουσική και τους στίχους-σλόγκαν δεν ταιριάζει στον Καλατζή. Ούτε βέβαια ο τύπος της νυχτερινής διασκέδασης που μοιραία και αυτός αλλάζει.

Και κάπου εκεί, το 1985, σε μια συναυλία προς τιμήν του Μάνου Λοΐζου, λέει το μεγάλο αντίο.

Ένας μεγάλος τραγουδιστής της εποχής του, έχει δηλώσει ότι ο Γιάννης Καλατζής ήταν ο πιο αδικημένος από τις δισκογραφικές. Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος δεν βγήκε ποτέ ως πικραμένος.

Από τότε έκανε απειροελάχιστες τηλεοπτικές εμφανίσεις και έζησε με τη σύζυγο του Δήμητρα –που όμως έφυγε νωρίς– και τα δυο τους παιδιά, μακριά από τα φώτα και τα καλέσματα των σειρήνων για επιστροφή. Έζησε να δει και εγγόνια, αλλά και να χάνεται για ψάρεμα στη θάλασσα που ήταν η μεγάλη του αγάπη. 

Έφυγε στις 7 Ιουλίου του 2017, στα 74 του.

Έκανε τα όνειρά του πραγματικότητα, δεν εκτέθηκε, και είπε τα σωστά «όχι» στη σωστή στιγμή. Ξέρετε πολλούς που να τα έχουν καταφέρει όλα αυτά;

Σπύρος Δευτεραίος

• Όλες οι φωτογραφίες είναι επιλογή του συντάκτη του άρθρου.