Οι νέοι Μωμόγεροι – Άρθρο του Ηλία Μελανοφρύδη από το 1953

Γνωστοί είναι οι «Μωμόγεροι», οι μίμοι που επαίζοντο κατά την παραμονήν των Χριστουγέννων και του νέου έτους εν Πόντω. Περί αυτών εγράφησαν αρκετά εις τα λαογραφικά περιοδικά μας.

Το έθιμον αυτό ως ήτο φυσικόν μετεφέρθη υπό των προσφύγων Ποντίων εις την νέαν πατρίδα των, την Μακεδονίαν, και εξακολουθεί υφιστάμενον εις τα αμιγώς ποντιακά χωρία. Εφέτος δε οι Μωμόγεροι υπέστησαν μίαν τολμηράν εξέλιξιν και προσηρμόσθησαν προς το περιβάλλον.

Έγινε δηλαδή το εξής: Ο σκελετός της κωμωδίας παρέμεινεν ο ίδιος, αλλ’ οι μωμόγεροι εφόρεσαν κατακάθαρην φουστανέλλαν με όλα τα ωραία και κτυπητά εξαρτήματά της.

Επί πλέον επρόσθεσαν απροόπτως και ένα αρχαϊκόν στοιχείον: την περικεφαλαίαν με διάφορα κοσμήματα. Έτσι παρουσιάσθησαν εις την πόλιν μας τρία ποντιακά συγκροτήματα από τα Κομνηνά, την Ασβεστόπετραν και το Καρυοχώρι, κατοικούμενα από Ποντίους.

Η εμφάνισίς των ευπρεπής και ελκυστική με τους ποικίλους χορούς, και με συνοδείαν της λύρας ή της πίπιζας (τουλούμ’ – ζουρνάς) ενεφάνισεν ένα σύνολον πολύ όμορφο και έδωκε τον τόνον της ευθυμίας και ζωηρότητα εις την κίνησιν της πόλεώς μας.

Ίσως μερικοί θα ήθελαν να ίδουν τους Μωμόγερους αυτούσιους όπως παριστάνοντο εις τον Πόντον ανέκαθεν. Αυτό όμως είναι φυσικώς αδύνατον δια πολλούς λόγους και επομένως επικροτούμεν τον νεωτερισμόν αυτόν, τον οποίον εισήγαγεν η νεολαία μας με την φαντασίαν της και μας εχάρισεν ολίγας στιγμάς ευθυμίας και αναπολήσεως των μωμόγερων που μας διεσκέδαζαν τόσον εις τα παιδικά μας χρόνια.

Ας φορέσουν και οι Μωμόγεροι φουστανέλλαν.

Προτιμώτερον χιλιάκις από τα ανυπόφορα κουρέλια και τα εκκωφαντικά κουδούνια, και από τον διάλογον που εγίνετο συνήθως εις την τουρκικήν γλώσσαν. Οι νέοι Μωμόγεροι έγιναν ποντιομακεδονικοί και θα επικρατήσουν αναμφιβόλως, διότι αρέσουν εις όλους.

Η.Π. Μελανοφρύδης

Ποντιακή Εστία – Λαογραφικόν Περιοδικόν
Έτος Δ΄, Ιαν. 1953, τχ 37, σ. 41.