pontosnews.gr
Τετάρτη, 5/11/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Η πλούσια αποτύπωση του γυναικείου στήθους στην ποντιακή διάλεκτο, από τον Φίλωνα Κτενίδη

Άρθρο στην «Ποντιακή Εστία»

24/07/2016 - 3:10μμ
Τα παραμόνα, οι πρώτες μέρες στη ζωή της λεχώνας και του νεογέννητου - Cover Image
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Εθωρείτο τολμηρόν να μεταχειρίζεται κανείς την ονομασίαν «τσιτσίν» ή «τσιτσία» ομιλών περί του μαστού της γυναικός ή κόρης. Μόνον όταν επρόκειτο να γίνη λόγος για το υποτυπώδες στήθος βρέφους ή πολύ μικρής κορασίδος, που μόνον η «ρόγα» διεκρίνετο, ελέγετο χαϊδευτικά: «το τσιτσόπον τη μωρί».

Κατά τον ίδιο τρόπο και εις τα ιδίας περιπτώσεις ελέγοντο και τα «βυζόπα» (Τραπεζούς), ενώ τα ρήματα «βυζαλίζω, βυζάνω», και τα «βυζάστρα», «βυζοτέρ» «βυζορόι» ήσαν εν χρήσει πάντοτε και καθ’ όλον τον Πόντον.

Δια λόγους ευπρεπείας και προς αποφυγήν των ως άνω ονομασιών ως χυδαίων, έλεγαν «το στήθος» και «τα στήθα» (Τραπεζούς).

Φράσις: Εδούλεψεν το στήθος τη λεχούσας (έπαθε μαστίτιδα).

Στους ερωτικούς στίχους ωνομάζοντο μεταφορικώς:

«Ο κόρφες» (κόρφος)
…’ς σον κόρφε σ’ έχω μερτικόν,
’ς σο κρεββατόπο σ’ τόπον…

«Τα ψία» (οι ψυχές)
να ρούζω και λιγοθυμώ απέσ’ ’ς άσπρα τα ψία σ’…

«Τα μήλα» (μηλόπα)
Αφκά ’ς σο σπαλερόπο σου, ντο είν’ ατά ντο κείνταν;
… Κιμισχανάς μηλόπα είν’, εμέν κ’ εσέν κανείνταν.
Σκύλλ’ υιέ και γαϊδάρ’ υιέ, ’ς σον κόρφε μ’ ντ’ εχαλάνες;
ασού ’κί θα επαίρνες με, τα μήλα μ’ ντ’ εμαλάζ’νες;

«Τα χρυσόμηλα»
Και στα κλωθογυρίσματ’ ατς, ελύγαν τα κουμπία τς,
κ’ εφάνθαν τα χρυσόμηλα τς, τα λινοσκεπασμένα

(Δημοτικόν «Γυναικοπόλεμος»)

«Εμπροκάρδια»
… λελεύω το καρδόπο σου, τ’ άσπρα τα εμπροκάρδια σ’…

Φίλων Κτενίδης

Ποντιακή Εστία – Μηνιαίον Λαογραφικόν Περιοδικόν
Έτος 13ον, Μάρτιος-Απρίλιος 1962, τεύχος 3ον και 4ον
Από της εκδόσεως τεύχος 147-148
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

(Φωτ.: gilgit2 / flickr.com / commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ποντιακή παράδοση: Στις 9 Οκτωβρίου «ξεραίνεται ο κούκον ’ς σο κλαδίν»

9/10/2025 - 8:32πμ
Ο Λάζος Τερζάς ως Βασίλειος Διγενής Ακρίτας σε παράσταση στο Θέατρο Βράχων, 6 Ιουλίου 1996 (φωτ.: Δήμος Βύρωνα)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Στον Πόντο, στις εσχατιές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, «γεννήθηκε» ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας

7/10/2025 - 10:59μμ
(Φωτ.: pixabay.com/Macyvi)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Τρυγομηνάς χιονίζ’ και κρύον νερόν ποτίζ’ – Ο Οκτώβριος στην ποντιακή λαογραφία

1/10/2025 - 8:35πμ
(Πηγή: mus.gen.tr)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Εντίλ εκούζ: Με νταούλια και… πονηριές οι αγώνες των βοδιών στον Πόντο

12/09/2025 - 8:47μμ
(Φωτ. αρχείου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το φθινόπωρο με τα… λόγια της ποντιακής διαλέκτου

6/09/2025 - 5:27μμ
Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού

1/09/2025 - 8:38πμ
Στο παρχάρι, αποχαιρετισμός των παραθεριστών από την Τραπεζούντα (φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών / δωρήτρια: Αθηνά Μακρίδου-Καλλιγά)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

31η Αυγούστου, η κλειδοχρονιά της ποντιακής παράδοσης

31/08/2025 - 8:36πμ
(Φωτ.: Richard Bartz / commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική στον Πόντο: Οι χίλιες και δύο χρήσεις των προϊόντων της μέλισσας – Από το μέλι μέχρι το κερί

30/08/2025 - 8:00μμ
Ακουαρέλα του Χρήστου Γ. Δημάρχου με θέμα τη γαμήλια πομπή
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ποντιακά έθιμα και τραγούδια του γάμου

24/08/2025 - 11:05πμ
Στις καλαμένιες καλαθούνες οι σοδειές (φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Οι Αύγουστοι των Ποντίων είχαν λεφτοκάρυα, καπνά και κοκκύμελα

10/08/2025 - 3:48μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Φωτ.: EUROKINISSI / Μιχάλης Καραγιάννης)

Καιρός: Συνεχίζονται οι βροχές και οι καταιγίδες – Οι βοριάδες θα ρίξουν λίγο τη θερμοκρασία

20 λεπτά πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Klodian Lato)

Champions League: Η Αϊντχόφεν στέρησε τη νίκη στο φινάλε από τον Ολυμπιακό

8 ώρες πριν
Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας (φωτ.: aa.com.tr)

Τουρκία: «Μεροληπτική και αβάσιμη» η έκθεση της Κομισιόν – Πύρινες αναφορές για Κυπριακό και ελληνοτουρκικά

8 ώρες πριν
Παραμονή του φεγγαριού του κάστορα στην Αργολίδα (φωτ.: EUROKINISSI / Βασίλης Παπαδόπουλος)

Έρχεται η υπερπανσέληνος του κάστορα – Γιατί ονομάστηκε έτσι – Πώς εξηγείται το πορτοκαλί χρώμα της

9 ώρες πριν
(Φωτ. αρχείου: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Συμέλα Παντζαρτζή)

Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων: Ψηφίστηκε η συμφωνία Ελλάδας-Τουρκίας για συνεργασία στους τομείς της υγείας

9 ώρες πριν
(Φωτ.: EPA / Larry W. Smith)

Ντικ Τσέινι: Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και πολέμιος του Τραμπ πέθανε σε ηλικία 84 ετών

10 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign