pontosnews.gr
Παρασκευή, 5/12/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Η πλούσια αποτύπωση του γυναικείου στήθους στην ποντιακή διάλεκτο, από τον Φίλωνα Κτενίδη

Άρθρο στην «Ποντιακή Εστία»

24/07/2016 - 3:10μμ
Τα παραμόνα, οι πρώτες μέρες στη ζωή της λεχώνας και του νεογέννητου - Cover Image
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Εθωρείτο τολμηρόν να μεταχειρίζεται κανείς την ονομασίαν «τσιτσίν» ή «τσιτσία» ομιλών περί του μαστού της γυναικός ή κόρης. Μόνον όταν επρόκειτο να γίνη λόγος για το υποτυπώδες στήθος βρέφους ή πολύ μικρής κορασίδος, που μόνον η «ρόγα» διεκρίνετο, ελέγετο χαϊδευτικά: «το τσιτσόπον τη μωρί».

Κατά τον ίδιο τρόπο και εις τα ιδίας περιπτώσεις ελέγοντο και τα «βυζόπα» (Τραπεζούς), ενώ τα ρήματα «βυζαλίζω, βυζάνω», και τα «βυζάστρα», «βυζοτέρ» «βυζορόι» ήσαν εν χρήσει πάντοτε και καθ’ όλον τον Πόντον.

Δια λόγους ευπρεπείας και προς αποφυγήν των ως άνω ονομασιών ως χυδαίων, έλεγαν «το στήθος» και «τα στήθα» (Τραπεζούς).

Φράσις: Εδούλεψεν το στήθος τη λεχούσας (έπαθε μαστίτιδα).

Στους ερωτικούς στίχους ωνομάζοντο μεταφορικώς:

«Ο κόρφες» (κόρφος)
…’ς σον κόρφε σ’ έχω μερτικόν,
’ς σο κρεββατόπο σ’ τόπον…

«Τα ψία» (οι ψυχές)
να ρούζω και λιγοθυμώ απέσ’ ’ς άσπρα τα ψία σ’…

«Τα μήλα» (μηλόπα)
Αφκά ’ς σο σπαλερόπο σου, ντο είν’ ατά ντο κείνταν;
… Κιμισχανάς μηλόπα είν’, εμέν κ’ εσέν κανείνταν.
Σκύλλ’ υιέ και γαϊδάρ’ υιέ, ’ς σον κόρφε μ’ ντ’ εχαλάνες;
ασού ’κί θα επαίρνες με, τα μήλα μ’ ντ’ εμαλάζ’νες;

«Τα χρυσόμηλα»
Και στα κλωθογυρίσματ’ ατς, ελύγαν τα κουμπία τς,
κ’ εφάνθαν τα χρυσόμηλα τς, τα λινοσκεπασμένα

(Δημοτικόν «Γυναικοπόλεμος»)

«Εμπροκάρδια»
… λελεύω το καρδόπο σου, τ’ άσπρα τα εμπροκάρδια σ’…

Φίλων Κτενίδης

Ποντιακή Εστία – Μηνιαίον Λαογραφικόν Περιοδικόν
Έτος 13ον, Μάρτιος-Απρίλιος 1962, τεύχος 3ον και 4ον
Από της εκδόσεως τεύχος 147-148
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

«Δειλινό σε χειμερινό τοπίο», λάδι σε μουσαμά. Έργο του Τραπεζούντιου Βελισσάριου Βελισσαρίδη. Το δώρισε ο Θεμιστολής Βελισσαρίδης στην Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (φωτ.: ΕΠΜ)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Τα Νικολοβάρβαρα του Πόντου: «Άε-Βαρβάρα φύσα, άε-Σάββα βρέξαν, άε-Νικόλα σόντσον»

4/12/2025 - 12:47μμ
Σκίτσο του Χρήστου Δημάρχου με τίτλο «Στη θαλπωρή της οικογενειακής εστίας» – Μια εικόνα κατεξοχήν χειμωνιάτικη
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Χριστιανάρτ’ς: Ο Δεκέμβριος στην ποντιακή λαογραφία – Τα ήθη και τα έθιμα από τη γη του Πόντου

1/12/2025 - 10:27πμ
Κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στις 26 Νοεμβρίου 1961, για τα 500 χρόνια από την Άλωση της Τραπεζούντας (φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η άλωση του ελληνισμού από τους Οθωμανούς Τούρκους και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

13/11/2025 - 9:30πμ
(Εικ.: Χ.Κ.)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η «βεντέτα» στον Πόντο – Πώς έκλεινε ο κύκλος βίας και αίματος σε υπόθεσεις τιμής, οικονομικών ή προσωπικών διαφορών

11/11/2025 - 10:30πμ
(Φωτ.: gilgit2 / flickr.com / commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ποντιακή παράδοση: Στις 9 Οκτωβρίου «ξεραίνεται ο κούκον ’ς σο κλαδίν»

9/10/2025 - 8:32πμ
Ο Λάζος Τερζάς ως Βασίλειος Διγενής Ακρίτας σε παράσταση στο Θέατρο Βράχων, 6 Ιουλίου 1996 (φωτ.: Δήμος Βύρωνα)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Στον Πόντο, στις εσχατιές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, «γεννήθηκε» ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας

7/10/2025 - 10:59μμ
(Φωτ.: pixabay.com/Macyvi)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Τρυγομηνάς χιονίζ’ και κρύον νερόν ποτίζ’ – Ο Οκτώβριος στην ποντιακή λαογραφία

1/10/2025 - 8:35πμ
(Πηγή: mus.gen.tr)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Εντίλ εκούζ: Με νταούλια και… πονηριές οι αγώνες των βοδιών στον Πόντο

12/09/2025 - 8:47μμ
(Φωτ. αρχείου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το φθινόπωρο με τα… λόγια της ποντιακής διαλέκτου

6/09/2025 - 5:27μμ
Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού

1/09/2025 - 8:38πμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πλημμύρισαν δρόμοι στην Αττική. Πολλά οχήματα και οδηγοί παγιδεύτηκαν στους δρόμους (φωτ.: Γιάννης Παναγόπουλος/ EUROKINISSI)

Κακοκαιρία «Byron»: Συναγερμός σε όλη τη χώρα – Δύσκολη νύχτα για την Αττική

8 ώρες πριν
(Φωτ.: Paul Shaw / Crown Copyright / flickr.com)

Αμερικανός στρατιωτικός διοικητής: Αυξάνονται οι υβριδικές απειλές και το ΝΑΤΟ πρέπει να ανταποκριθεί

8 ώρες πριν
(Φωτ.: facebook/Σύλλογος Ποντίων Κω - ο Ξενιτέας)

Ποντιακό γλέντι με ατελείωτο κέφι από τον «Ξενιτέα» της Κω

9 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI)

EuroCup: Του έλειψε η διάρκεια και έχασε από την Κλουζ ο Άρης

10 ώρες πριν
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Ελ. Μ.)

Στο «Ιωνικό Κέντρο» ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος

10 ώρες πριν
Η Yuval Raphael,  υποψήφια του Ισραήλ στον 69ο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision, στη Βασιλεία της Ελβετίας (φωτ.: EPA/ GEORGIOS KEFALAS)

Το Ισραήλ θα συμμετέχει στη Eurovision – Ποιες χώρες θα απέχουν μετά την απόφαση της EBU

11 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign