Εθωρείτο τολμηρόν να μεταχειρίζεται κανείς την ονομασίαν «τσιτσίν» ή «τσιτσία» ομιλών περί του μαστού της γυναικός ή κόρης. Μόνον όταν επρόκειτο να γίνη λόγος για το υποτυπώδες στήθος βρέφους ή πολύ μικρής κορασίδος, που μόνον η «ρόγα» διεκρίνετο, ελέγετο χαϊδευτικά: «το τσιτσόπον τη μωρί».
Κατά τον ίδιο τρόπο και εις τα ιδίας περιπτώσεις ελέγοντο και τα «βυζόπα» (Τραπεζούς), ενώ τα ρήματα «βυζαλίζω, βυζάνω», και τα «βυζάστρα», «βυζοτέρ» «βυζορόι» ήσαν εν χρήσει πάντοτε και καθ’ όλον τον Πόντον.
Δια λόγους ευπρεπείας και προς αποφυγήν των ως άνω ονομασιών ως χυδαίων, έλεγαν «το στήθος» και «τα στήθα» (Τραπεζούς).
Φράσις: Εδούλεψεν το στήθος τη λεχούσας (έπαθε μαστίτιδα).
Στους ερωτικούς στίχους ωνομάζοντο μεταφορικώς:
«Ο κόρφες» (κόρφος)
…’ς σον κόρφε σ’ έχω μερτικόν,
’ς σο κρεββατόπο σ’ τόπον…
«Τα ψία» (οι ψυχές)
να ρούζω και λιγοθυμώ απέσ’ ’ς άσπρα τα ψία σ’…
«Τα μήλα» (μηλόπα)
Αφκά ’ς σο σπαλερόπο σου, ντο είν’ ατά ντο κείνταν;
… Κιμισχανάς μηλόπα είν’, εμέν κ’ εσέν κανείνταν.
Σκύλλ’ υιέ και γαϊδάρ’ υιέ, ’ς σον κόρφε μ’ ντ’ εχαλάνες;
ασού ’κί θα επαίρνες με, τα μήλα μ’ ντ’ εμαλάζ’νες;
«Τα χρυσόμηλα»
Και στα κλωθογυρίσματ’ ατς, ελύγαν τα κουμπία τς,
κ’ εφάνθαν τα χρυσόμηλα τς, τα λινοσκεπασμένα
(Δημοτικόν «Γυναικοπόλεμος»)
«Εμπροκάρδια»
… λελεύω το καρδόπο σου, τ’ άσπρα τα εμπροκάρδια σ’…
Φίλων Κτενίδης
![Η επτάκωμος Σάντα. Με το [1] πάνω δεξιά η ενορία Ισχανάντων. Σχέδιο του Κ. Σπυράντη, 1896, δημοσιεύθηκε με το άρθρο του Μ. Νυμφόπουλου στην «Ποντιακή Εστία» για το Πάσχα στη Σάντα](https://www.pontosnews.gr/wp-content/uploads/2025/04/santa-chartis-360x180.jpg)
