pontosnews.gr
Τρίτη, 16/09/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Η πλούσια αποτύπωση του γυναικείου στήθους στην ποντιακή διάλεκτο, από τον Φίλωνα Κτενίδη

Άρθρο στην «Ποντιακή Εστία»

24/07/2016 - 3:10μμ
Τα παραμόνα, οι πρώτες μέρες στη ζωή της λεχώνας και του νεογέννητου - Cover Image
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Εθωρείτο τολμηρόν να μεταχειρίζεται κανείς την ονομασίαν «τσιτσίν» ή «τσιτσία» ομιλών περί του μαστού της γυναικός ή κόρης. Μόνον όταν επρόκειτο να γίνη λόγος για το υποτυπώδες στήθος βρέφους ή πολύ μικρής κορασίδος, που μόνον η «ρόγα» διεκρίνετο, ελέγετο χαϊδευτικά: «το τσιτσόπον τη μωρί».

Κατά τον ίδιο τρόπο και εις τα ιδίας περιπτώσεις ελέγοντο και τα «βυζόπα» (Τραπεζούς), ενώ τα ρήματα «βυζαλίζω, βυζάνω», και τα «βυζάστρα», «βυζοτέρ» «βυζορόι» ήσαν εν χρήσει πάντοτε και καθ’ όλον τον Πόντον.

Δια λόγους ευπρεπείας και προς αποφυγήν των ως άνω ονομασιών ως χυδαίων, έλεγαν «το στήθος» και «τα στήθα» (Τραπεζούς).

Φράσις: Εδούλεψεν το στήθος τη λεχούσας (έπαθε μαστίτιδα).

Στους ερωτικούς στίχους ωνομάζοντο μεταφορικώς:

«Ο κόρφες» (κόρφος)
…’ς σον κόρφε σ’ έχω μερτικόν,
’ς σο κρεββατόπο σ’ τόπον…

«Τα ψία» (οι ψυχές)
να ρούζω και λιγοθυμώ απέσ’ ’ς άσπρα τα ψία σ’…

«Τα μήλα» (μηλόπα)
Αφκά ’ς σο σπαλερόπο σου, ντο είν’ ατά ντο κείνταν;
… Κιμισχανάς μηλόπα είν’, εμέν κ’ εσέν κανείνταν.
Σκύλλ’ υιέ και γαϊδάρ’ υιέ, ’ς σον κόρφε μ’ ντ’ εχαλάνες;
ασού ’κί θα επαίρνες με, τα μήλα μ’ ντ’ εμαλάζ’νες;

«Τα χρυσόμηλα»
Και στα κλωθογυρίσματ’ ατς, ελύγαν τα κουμπία τς,
κ’ εφάνθαν τα χρυσόμηλα τς, τα λινοσκεπασμένα

(Δημοτικόν «Γυναικοπόλεμος»)

«Εμπροκάρδια»
… λελεύω το καρδόπο σου, τ’ άσπρα τα εμπροκάρδια σ’…

Φίλων Κτενίδης

Ποντιακή Εστία – Μηνιαίον Λαογραφικόν Περιοδικόν
Έτος 13ον, Μάρτιος-Απρίλιος 1962, τεύχος 3ον και 4ον
Από της εκδόσεως τεύχος 147-148
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

(Πηγή: mus.gen.tr)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Εντίλ εκούζ: Με νταούλια και… πονηριές οι αγώνες των βοδιών στον Πόντο

12/09/2025 - 8:47μμ
(Φωτ. αρχείου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το φθινόπωρο με τα… λόγια της ποντιακής διαλέκτου

6/09/2025 - 5:27μμ
Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού

1/09/2025 - 8:38πμ
Στο παρχάρι, αποχαιρετισμός των παραθεριστών από την Τραπεζούντα (φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών / δωρήτρια: Αθηνά Μακρίδου-Καλλιγά)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

31η Αυγούστου, η κλειδοχρονιά της ποντιακής παράδοσης

31/08/2025 - 8:36πμ
(Φωτ.: Richard Bartz / commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική στον Πόντο: Οι χίλιες και δύο χρήσεις των προϊόντων της μέλισσας – Από το μέλι μέχρι το κερί

30/08/2025 - 8:00μμ
Ακουαρέλα του Χρήστου Γ. Δημάρχου με θέμα τη γαμήλια πομπή
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ποντιακά έθιμα και τραγούδια του γάμου

24/08/2025 - 11:05πμ
Στις καλαμένιες καλαθούνες οι σοδειές (φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Οι Αύγουστοι των Ποντίων είχαν λεφτοκάρυα, καπνά και κοκκύμελα

10/08/2025 - 3:48μμ
Στην περιοχή που περικλείεται από τη Ματσούκα, τα Πλάτανα και τη Τόνγια, και σήμερα ονομάζεται Ντούζκιοϊ βρίσκονταν τα μοναστήρια Καραπτάλ και Χωνευτέρ' (πηγή: facebook.com/bdeveci61)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το μυστικό του Γιακούπ-αγά: Τα μοναστήρια όπου πήγαιναν Τούρκοι αγάδες από Ματσούκα, Πλάτανα και Τόνγια αλλά όχι χριστιανοί

1/08/2025 - 3:02μμ
(Πηγή: YouTube/ Kostis Vasiliadis)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κωστής Βασιλειάδης, Κώστας Ορφανίδης και Γιώργος Ζήγος ενώνουν τις φωνές τους για το «Ε! κορτσόπον, ντο τερείς»

23/07/2025 - 1:30μμ
Ο ναός του Προφήτη Ηλία στην ενορία Πινατάντων της Σάντας (φωτ.: Facebook / Ψηφιακή Σάντα / Christos Xenidis)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Προφήτης Ηλίας και ο θρύλος για τη βροχή – Από το Καρς, στην ποντιακή διάλεκτο

20/07/2025 - 11:34πμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο (φωτ.: Οικουμενικό Πατριαρχείο/John Mindala /Archons/Orthodox Observer)

Σε εγκάρδιο κλίμα η συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη με τον Ντόναλντ Τραμπ

2 ώρες πριν
Παλαιστίνιοι ερευνούν ανάμεσα στα ερείπια συγκροτήματος κατοικιών μετά από ισραηλινό πλήγμα στην πόλη της Γάζας (φωτ.: EPA/Haitham Imad)

Το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου καλεί τις ΗΠΑ να «φρενάρουν» το Ισραήλ

3 ώρες πριν
Η παλιά παραλία της Θεσσαλονίκης (φωτ.: 'Ελλη Τσολάκη)

Θεσσαλονίκη: Δύο νεκροί στα νερά του Θερμαϊκού

4 ώρες πριν
«Χορεύουμε για τον Ηλία» ο τίτλος της εκδήλωσης που ήταν αφιερωμένη στον Ηλία Ιορδανίδη (φωτ.: Δήμος Ελληνικού-Αργυρούπολης)

Για τον Ηλία – Η μνήμη του Ιορδανίδη στην Αργυρούπολη, στο δημαρχείο αλλά και παντού

4 ώρες πριν
(Φωτ.: ΕΛΟΠ)

Παγκόσμιος πρωταθλητής πάλης ο Κουγιουμτσίδης!

5 ώρες πριν
Πλακάτ έξω από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό Θεσσαλονίκης (φωτ.: EUROKINISSI)

Τέμπη: Να μην κλείσει η υπόθεση ζητούν οι συγγενείς των θυμάτων – Καταγγέλλουν κενά και παραλείψεις

5 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign