Ο καλός Θεός έχει μοιράσει σε όλους μας χαρίσματα κι αρετές διαφορετικές στον καθένα. Κι είναι τυχεροί εκείνοι που από μικρή ηλικία κατάλαβαν, είτε από μόνοι τους είτε με τη βοήθεια της οικογένειας και των δασκάλων τους, το πού είναι η κλίση τους. Αυτοί έχουν την ευκαιρία να κάνουν σωστές επιλογές στην επαγγελματική τους ζωή και στις δραστηριότητές τους, κι έτσι να ευεργετούν και τον εαυτό τους και την κοινωνία με τα καλά τους έργα.
Τα γράφω αυτά σήμερα, γιατί κάθε τέτοια εποχή, μες στο κατακαλόκαιρο, τα παιδιά που δώσανε τις Πανελλαδικές εξετάσεις καλούνται να κάνουν τις επιλογές τους.
Και με πιάνει η καρδιά μου να βλέπω τους νέους μας να μην επιλέγουν με βάση την κλίση, τα ταλέντα τους και τα όνειρά τους, αλλά να βάζουν μπροστά άλλα κριτήρια.
Είναι για παράδειγμα μερικοί που επιλέγουν με έναν ρεαλισμό που είναι αφύσικος για την ηλικία τους. Οι νέοι πρέπει να ονειρεύονται, κι ύστερα να κυνηγάν και ν’ αγωνίζονται να κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα. Αφήστε βρε παιδιά μου τον ωμό ρεαλισμό! Αφήστε τον για τις πιο προχωρημένες ηλικίες. Η νιότη θέλει και λίγη –απ’ την καλώς εννοούμενη– τρέλα.
Δεν ταιριάζει στα παιδιά να σκέφτονται σαν τους γέρους, όπως δεν ταιριάζει και στους ηλικιωμένους να παιδιαρίζουν.
Λέει λοιπόν ο ένας. Εμένα μ’ αρέσει η έρευνα στη Βιολογία, αλλά αφού έχω καλούς βαθμούς θα βάλω πάνω-πάνω την Ιατρική, γιατί εκεί τα λεφτά είναι καλύτερα. Κι άλλος λέει, εμένα μου αρέσει η Θεωρητική Φυσική, αλλά αφού είμαι πρώτος μαθητής θα πάω στο Πολυτεχνείο, γιατί η αποκατάσταση είναι καλύτερη. Κι ο άλλος, ενώ λατρεύει τη γλώσσα και τη λογοτεχνία, πάει στη Νομική για τα λεφτά και το πρεστίζ.
Κι ύστερα μες στο πανεπιστήμιο σέρνονται, ζορίζονται και είναι δυστυχισμένοι. Κι αν τελειώσουν με τα χίλια ζόρια τη σχολή, είναι αμφίβολο αν θα ασκήσουν το επάγγελμα. Αλλά κι αν το ασκήσουν, είναι σίγουρο πως δεν θα το κάνουν με κέφι κι επιτυχία. Πώς να ασχοληθείς για μια ζωή με κάτι που δεν σ’ αρέσει; Το κλειδί της επιτυχίας είναι να διαλέξεις αυτό στο οποίο είσαι καλός, να πας εκεί που είναι η κλίση σου. Αυτό, αν το καλοσκεφτείτε, είναι κι αυτό που μας αρέσει να κάνουμε. Γιατί μας αρέσει να κάνουμε περισσότερο αυτά στα οποία έχουμε ταλέντο και είμαστε καλοί και διακρινόμαστε.
Αγαπάμε να κάνουμε αυτά που μπορούμε να τα κάνουμε μ’ επιτυχία, αυτά που είναι σύμφωνα με τα ταλέντα μας. Από το μεράκι και το πάθος μας, λοιπόν, βάζουμε αγόγγυστα πολλές ώρες δουλειάς πάνω στο αντικείμενο. Κι έτσι γινόμαστε ακόμα καλύτεροι. Κι όσο καλύτεροι γινόμαστε, τόσο περισσότερο αγαπάμε αυτό που κάνουμε. Αυτός είναι ένας κύκλος ενάρετος και όχι φαύλος. Ένας κύκλος ανόδου κι όχι πτώσης, εκφύλισης και θλίψης. Αυτό είναι το μυστικό της επιτυχίας.
Διαλέξτε, επομένως, όχι με ψυχρό πραγματισμό. Όχι με κοντόφθαλμα, δήθεν ωφελιμιστικά κριτήρια. Διαλέξτε αυτό που είναι σύμφωνο με το ταλέντο σας. Διαλέξτε αυτό που αγαπάτε.
Κι εσείς, γονείς, προσέχετε. Έχετε μεγάλη ευθύνη. Άλλοι από εσάς βγάζουν τα απωθημένα τους απάνω στα παιδιά. Επειδή εσύ ήθελες να γίνεις ποδοσφαιριστής και δεν τα κατάφερες, μην πιέζεις το παιδί σου να κάνει ό,τι εσύ δεν μπόρεσες. Αν έχει το ταλέντο, χίλιες φορές να παίξει μπάλα. Να το βλέπουμε κι εμείς στα γήπεδα και να το χαιρόμαστε. Αν όμως δεν το έχει;
Άλλοι από εσάς τα βλέπετε σαν να ’τανε τα αλογάκια σας στον ιππόδρομο. Θέλετε να βγαίνουν πρώτα, για να κορδώνεστε. Θέλετε να γίνουν γιατροί και δικηγόροι, για να κάνετε τους άλλους στους καφενέδες και στα κομμωτήρια να σας ζηλεύουν. Σιγά τα αυγά. Αλλού είναι η ευτυχία κι η επιτυχία.
Κι άλλοι ανάμεσά σας, από την πολλή την αγωνία για την αποκατάστασή τους, τα προσανατολίζετε να διαλέξουν όχι σύμφωνα με το ταλέντο τους. Τα κατευθύνετε εκεί που ακούσατε ότι έχει καλή αποκατάσταση. Υπάρχουν, βέβαια, κι αυτοί που θέλουν τα παιδιά τους να συνεχίσουν το δικό τους επάγγελμα. Αν έχουν την κλίση τα παιδιά, συμφωνώ. Τι το καλύτερο; Άλλωστε κι ο λαός το λέει πως «το μήλο κάτω απ’ τη μηλιά θα πέσει».
Αν όμως το παιδί σου δεν το έχει, γιατί θα πρέπει να γίνει οδοντογιατρός; Επειδή εσύ του έχεις έτοιμο το οδοντιατρείο και τους πελάτες;
Βρείτε λοιπόν παιδιά μου πού είναι η κλίση και το ταλέντο σας και πάτε προς τα κει. Αφήστε τα άλλα. Είναι μεγάλη υπόθεση στη ζωή να κάνεις την προσπάθεια βασισμένος πάνω στα χαρίσματά σου και να κυνηγήσεις αυτό που αγαπάς. Ακόμα κι αν αποτύχεις, μέσα σου θα είσαι ήρεμος και χαρούμενος. Μεγάλη υπόθεση να αποφύγεις στη ζωή εκείνο το σκουλήκι που σε τρώει μέσα σου και το λένε «εγώ θα μπορούσα να…».
Αλλά και κάτι άλλο πρέπει να ξέρετε. Υπάρχει ένα μειονέκτημα που μπορεί μεμιάς να ακυρώσει όλα σας τα χαρίσματα, όσο πολλά και μεγάλα κι αν είναι. Κι αυτό είναι η δειλία. Η ζωή έχει πολύ κουπί. Κι η βάρκα της ζωής έχει δυο κουπιά. Το ένα είναι το ταλέντο, αλλά το άλλο είναι η τόλμη, η ευψυχία. Για να πας μπροστά χρειάζεσαι και τα δυο κουπιά. Αλλιώς, με το ένα, γυρνάς γύρω-γύρω κι όλο στον ίδιο τόπο είσαι.
Μου φαίνεται λοιπόν πως καλά τα λέει εκείνο το τραγούδι. «Η ζωή συγχωρεί τους πολύ τολμηρούς, τους τρελούς και τις αξίες». Αλλά κι ο αρχιμάστορας της Ιστορίας ο Θουκυδίδης, που λέει «άνευ ευψυχίας ουδεμία τέχνη προς τους κινδύνους ισχύει». Και πάλι «φόβος γαρ μνήμην εκπλήσσει, τέχνη δε άνευ αλκής ουδέν ωφελεί».