pontosnews.gr
Τρίτη, 16/09/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Γιατί γιορτάζουμε τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου;

4/01/2013 - 9:40πμ
Γιατί γιορτάζουμε τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου;
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

«Στις 6 Ιανουαρίου κλείνει ένα πλουσιότατο σε λατρευτικά δρώμενα, παραδοσιακά έθιμα και μακραίωνες συνήθειες Δωδεκαήμερο, που συνδέεται με κεντρικά στοιχεία του χριστιανικού Ευαγγελίου: την κατά σάρκα γέννηση, την Περιτομή και τη Βάπτιση του Ιησού Χριστού, που είναι βασικοί σταθμοί της Ενανθρώπησης του Θεού στον κόσμο.

Παράλληλα, την 1η του έτους εορτάζεται και η μνήμη του μεγάλου Πατέρα της Εκκλησίας μας, Βασιλείου αρχιεπισκόπου Καισαρείας της Καππαδοκίας. Ο συνδυασμός όλων αυτών των στοιχείων κάνουν το διάστημα αυτό έναν πόλο εορταστικό και λατρευτικό στην καρδιά του χειμώνα, που συμπληρώνεται από τον αντίστοιχο εαρινό, δηλαδή εκείνον των πασχαλίων εορτών. Πώς προέκυψε όμως ιστορικά το εορταστικό αυτό σύμπλεγμα;

1. Η αρχή των Θεοφανείων

Για τις εορτές και τη λατρεία των πρώτων Χριστιανών οι πηγές μας είναι βέβαια τα βιβλία της Καινής Διαθήκης, κατόπιν οι λεγόμενοι Αποστολικοί Πατέρες, που υπήρξαν μαθητές και “ακουσταί” των Αποστόλων, όπως ο Ιγνάτιος Αντιοχείας, ο Κλήμης Ρώμης και άλλοι, και κατόπιν άλλοι χριστιανοί συγγραφείς του 2ου και 3ου αιώνα, καθώς και κείμενα κανόνων, προτροπών και διδαχών που γράφτηκαν τότε.

Σ’ αυτά ξεχωρίζουμε το Πάσχα και την κυριακάτικη Θ. Λειτουργία, τις καθημερινές προσευχές και το βάπτισμα των νέων Χριστιανών, που γινόταν ομαδικά το Μέγα Σάββατο το βράδυ. Για την περίοδο αυτή, του χειμώνα, η πρώτη μαρτυρία που έχουμε είναι του Κλήμεντος του Αλεξανδρέως στο δεύτερο μισό του 2ου αιώνα (δηλαδή 150-210), που μας πληροφορεί ότι οι οπαδοί του Βασιλείδη (που ήταν της αίρεσης των Γνωστικών) γιόρταζαν την ημέρα “του βαπτίσματος του Κυρίου” με αγρυπνίες και αναγνώσματα, χωρίς όμως να συμφωνούν όλοι για την ημερομηνία – άλλοι την τοποθετούσαν στις 6 κι άλλοι στις 10 Ιανουαρίου.

΄Οπως συμπεραίνουν νεώτεροι ειδικοί, από το διάστημα αυτό, ξεκινώντας ίσως από την Αλεξάνδρεια, μέχρι τα μέσα του 4ου αιώνα σ’ όλη την Ανατολή, την 6η Ιανουαρίου εορταζόταν μια τριπλή εορτή: η γέννηση του Χριστού, η προσκύνηση των μάγων και η βάπτισή Του. Η λέξη “Επιφάνεια” καλύπτει και τις τρεις εορτές, είναι η φανέρωση του Θεού ως βρέφους στους ανθρώπους γενικά και στους Μάγους ειδικά, η φανέρωση της Θεότητας στον Ιορδάνη με τη συμμαρτυρία του Πατρός και του Πνεύματος. Γιατί όμως στις 6 Ιανουαρίου;

Η προέλευση, πιθανότατα, είναι εξωβιβλική: είναι γνωστό, ότι αιγύπτιοι λάτρεις ενός μυστηριακού θρησκεύματος εόρταζαν την εμφάνιση του Χρόνου ή Κρόνου μέσα από τα νερά του Νείλου στις 6 Ιανουαρίου. Αυτή ήταν μια από τις πολλές ειδωλολατρικές “Επιφάνειες”. Είναι φανερό ότι οι Χριστιανοί ξεκίνησαν στην Αίγυπτο να δίνουν τη δική τους απάντηση για το ποια είναι η πραγματική “Επιφάνεια” του Θεού μέσα από τα νερά: αυτή του βαπτιζομένου Ιησού. Με το παράδειγμά Του και την εντολή Του αργότερα για βάπτιση των πιστευόντων όχι μόνο πλέον “εν ύδατι” (όπως στην θρησκευτική πρακτική πολλών ανατολικομεσογειακών θρησκειών, όπου το λιγοστό νερό θεωρείται πάντα θεόσταλτο καθαρτήριο), αλλά και “εν Πνεύματι”, ο Χριστός αναδείκνυε τη μοναδική ιστορική “Επιφάνεια” του Θεού σε μια ιστορία ευθύγραμμη, που δεν επαναλαμβάνεται. Αντίθετα, η “Επιφάνεια” των νερών ή του θεού-Ηλίου (solis invicti) στη Δύση, κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, ήταν η αποθέωση της κυκλικής φυσικής ροής του κόσμου.

2. Η ανάδειξη της ημέρας των Χριστουγέννων

Το βέβαιο είναι ότι μέχρι τα μέσα του 4ου αιώνα τα Θεοφάνεια ή “Φώτα” ή Επιφάνεια εμπεριείχαν και την εορτή των Χριστουγέννων, ένας συνδυασμός που απαντά ακόμη και σήμερα στο εορτολόγιο της Αρμενικής Εκκλησίας. Την εποχή του Μ. Βασιλείου (+ 379) και του Γρηγορίου του Θεολόγου μαρτυρούνται στη Μικρά Ασία οι πρώτες περιπτώσεις χωρισμού των δύο εορτών, όπου τα Χριστούγεννα άρχισαν να εορτάζονται στις 25 Δεκεμβρίου από επίδραση της Εκκλησίας της Ρώμης.

Στη Ρώμη είχε αρχίσει από τις πρώτες δεκαετίες του 4ου αιώνα (περί το 330-340) ο εορτασμός των Χριστουγέννων ως απάντηση στα ειδωλολατρικά Βρουμάλια ή Σατουρνάλια, που ήταν η λατρεία του αναγεννώμενου Ηλίου, όταν (περισσότερο εμφανώς στα βορειότερα κλίματα) άρχιζε να ξαναμεγαλώνει η μέρα, μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Οι Χριστιανοί στη λατρεία του «ξαναγεννημένου Ήλιου» του φυσικού κύκλου, απαντούσαν με τη γέννηση του «νοητού Ηλίου της Δικαιοσύνης». Περί το 375 άρχισαν να εορτάζονται τα Χριστούγεννα και στη Συρία και το 386 ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, πρεσβύτερος στην Αντιόχεια, εξέφρασε στο Λόγο του “Εις την γενέθλιον ημέρα του Σωτήρος” τη χαρά του, που επιτέλους η 25η Δεκεμβρίου μπήκε επίσημα στο εορτολόγιο της πόλης. Μέχρι το 432 η εορτή είχε φθάσει και στην Αλεξάνδρεια.

Ενώ στη Δύση τα Επιφάνεια συνδέονται μέχρι σήμερα, κυρίως, με την προσκύνηση των Μάγων, στην Ανατολή εξακολούθησαν να εορτάζονται με μεγάλη λαμπρότητα: στα Ιεροσόλυμα την εποχή εκείνη, μας πληροφορεί το Οδοιπορικό της Αιθερίας (ταξιδιωτικός οδηγός μιας ευσεβούς Μαυριτανής κυρίας στα τέλη του 4ου αιώνα) ότι επί μία εβδομάδα μετά τις 6 Ιανουαρίου τελούνταν μία Λειτουργία κάθε μέρα σε συγκεκριμένους μεγάλους ναούς της πόλης από τον επίσκοπο ή μοναχούς.

Οι γνωστές σε όλους μας ευχές του Μεγάλου Αγιασμού έχουν σαφώς εξορκιστικό χαρακτήρα και καταδεικνύουν το θρίαμβο της νίκης του ενανθρωπήσαντος Υιού του Θεού (άρα, τελικά, του ανθρώπου, που ενώνεται με το Θεό) πάνω στον “γκρίζο” κόσμο πνευμάτων, κακοποιών στοιχείων, αοράτων “αρνητικών” δυνάμεων (όπως λέμε σήμερα) κλπ. Πολύ σωστά έχει, λοιπόν, συνδεθεί στη λαϊκή αντίληψη η έξωση των καλικαντζάρων ή “παγανών” με τον αγιασμό των υδάτων. Βαθμιαία, το διάστημα των 40 ημερών πριν τα Χριστούγεννα και των 40 ημερών μετά, μέχρι την Υπαπαντή, έγινε μια λαμπρή εορταστική αλυσίδα, που στις μέρες μας έχει, δυστυχώς, εκφυλιστεί σε άλλοθι καταναλωτισμού».

*Δημήτριος Μόσχος, Λέκτορα Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας Τμήματος Θεολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Πηγή: tro-ma-ktiko

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο (φωτ.: Οικουμενικό Πατριαρχείο/John Mindala /Archons/Orthodox Observer)
ΠΙΣΤΗ

Σε εγκάρδιο κλίμα η συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη με τον Ντόναλντ Τραμπ

16/09/2025 - 12:00πμ
Η Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ)
ΠΙΣΤΗ

Μονή Σινά: Νέος ηγούμενος ο αρχιμανδρίτης Συμεών Παπαδόπουλος

14/09/2025 - 3:14μμ
(Φωτ.: EUROKINISSI / Τατιάνα Μπόλαρη)
ΠΙΣΤΗ

Μονή Σινά: Ανακοινώθηκε η επιστολή παραίτησης του Δαμιανού – Τι φοβάται και τι συμβουλεύει

12/09/2025 - 2:12μμ
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος (φωτ.: Οικουμενικό Πατριαρχείο/Νίκος Παπαχρήστου)
ΠΙΣΤΗ

Επίσκεψη Βαρθολομαίου στη Θεσσαλονίκη

7/09/2025 - 12:50μμ
Η Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά (φωτ.: EUROKINISSI)
ΠΙΣΤΗ

Πατριαρχείο Ιεροσολύμων: «Πιστοποιείται αναμφιβόλως» ότι η επιστολή παραίτησης Δαμιανού δεν προέρχεται από τον ίδιο

6/09/2025 - 10:43μμ
Ο Αρχιεπίσκοπος Σινά Δαμιανός στο Προεδρικό Μέγαρο, σε συνάντηση με τον Κώστα Τασούλα (φωτ.: Προεδρία της Δημοκρατίας / Θοδωρής Μανωλόπουλος)
ΠΙΣΤΗ

Μονή Αικατερίνης Σινά: Παραιτήθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός

4/09/2025 - 1:33μμ
Στιγμιότυπο από παλιότερη επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στις ΗΠΑ (φωτ.: Ορθόδοξος Παρατηρητής/Δημήτριος Πανάγος)
ΠΙΣΤΗ

Οικουμενικό Πατριαρχείο: Επίσκεψη Βαρθολομαίου στις ΗΠΑ – Πότε θα συναντηθεί με τον Ντόναλντ Τραμπ

2/09/2025 - 12:00μμ
Στιγμιότυπο από την θεία λειτουργία στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για την αρχή της Ινδίκτου  (φωτ.: Νίκος Παπαχρήστου, Οικουμενικό Πατριαρχείο)
ΠΙΣΤΗ

Οικουμενικό Πατριαρχείο: Με λαμπρότητα η γιορτή της Ινδίκτου στο Φανάρι

2/09/2025 - 8:38πμ
Από αριστερά, οι ψηφισθέντες επίσκοποι Καμπέρας Αθηναγόρας και ο Κερασούντος Χριστόφορος (φωτ.: Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας/Μάρκελλος Πετρόπουλος)
ΠΙΣΤΗ

Οικουμενικό Πατριαρχείο: Ένας υπερήφανος Πόντιος εξελέγη επίσκοπος Κερασούντος

1/09/2025 - 1:55μμ
Ετήσιο μνημόσυνο για τους ιερείς, τους κτήτορες και τους ευεργέτες της Νέας Κίου (φωτ.: Αργολικές ειδήσεις / Ευάγγελος Μπουγιώτης)
ΠΙΣΤΗ

Νέα Κίος Αργολίδας: Τιμήθηκαν οι ιερείς, οι κτήτορες και οι ευεργέτες της πόλης

31/08/2025 - 4:15μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο (φωτ.: Οικουμενικό Πατριαρχείο/John Mindala /Archons/Orthodox Observer)

Σε εγκάρδιο κλίμα η συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη με τον Ντόναλντ Τραμπ

4 ώρες πριν
Παλαιστίνιοι ερευνούν ανάμεσα στα ερείπια συγκροτήματος κατοικιών μετά από ισραηλινό πλήγμα στην πόλη της Γάζας (φωτ.: EPA/Haitham Imad)

Το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου καλεί τις ΗΠΑ να «φρενάρουν» το Ισραήλ

5 ώρες πριν
Η παλιά παραλία της Θεσσαλονίκης (φωτ.: 'Ελλη Τσολάκη)

Θεσσαλονίκη: Δύο νεκροί στα νερά του Θερμαϊκού

5 ώρες πριν
«Χορεύουμε για τον Ηλία» ο τίτλος της εκδήλωσης που ήταν αφιερωμένη στον Ηλία Ιορδανίδη (φωτ.: Δήμος Ελληνικού-Αργυρούπολης)

Για τον Ηλία – Η μνήμη του Ιορδανίδη στην Αργυρούπολη, στο δημαρχείο αλλά και παντού

6 ώρες πριν
(Φωτ.: ΕΛΟΠ)

Παγκόσμιος πρωταθλητής πάλης ο Κουγιουμτσίδης!

6 ώρες πριν
Πλακάτ έξω από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό Θεσσαλονίκης (φωτ.: EUROKINISSI)

Τέμπη: Να μην κλείσει η υπόθεση ζητούν οι συγγενείς των θυμάτων – Καταγγέλλουν κενά και παραλείψεις

7 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign