Καθώς πέφτει η αυλαία του 2021, ας δούμε συνοπτικά τα κύρια γεγονότα του κόσμου, που τον σημάδεψαν.
1) Το 2021 τελειώνει όπως ακριβώς ξεκίνησε, με τα νέα και τις ζωές μας να κυριαρχούνται από την ραγδαία εξάπλωση και τις συνέπειες του κορονοϊού. Παρά την επικινδυνότητα του Covid-19, η ανθρωπότητα με τα μέσα που τις παρέχει η επιταχυνόμενη επιστήμη, αντιμετωπίζει αποτελεσματικότερα την πανδημία, από ό,τι συνέβαινε σε παλαιότερες περιόδους (λιμός, πανούκλα, κ.τλ.). Τους τελευταίους δώδεκα μήνες έχουν γίνει περισσότερα από εννέα δισεκατομμύρια εμβολιασμοί. Πολλά από τα φτωχότερα κράτη να υπολείπονται σε ποσοστά εμβολιασμών έναντι αυτών του ανεπτυγμένου κόσμου.
Τα σκήπτρα στα ποσοστά των εμβολιασμένων κρατά η Σαουδική Αραβία (100 %), ενώ τελευταία είναι η Τανζανία (2,6 %).
Η πανδημία του Covid-19 εξελίσσεται σε πανδημία των φτωχών ανθρώπων της ανθρωπότητας, όπως προκύπτει από την μετάλλαξη της Όμικρον που προήλθε από την Αφρική, της οποίας οι κάτοικοι εμβολιασμένοι σε ποσοστό περίπου 5-6 %. Στο παρακάτω link μπορείτε να δείτε λεπτομέρειες σχετικά με την εξέλιξη των εμβολιασμών: https://ourworldindata.org/covid-vaccinations
2) Από τον τελευταίο Οκτώβριο, το «metaverse» έγινε πρωτοσέλιδο στις πλατφόρμες ειδήσεων σε όλο τον κόσμο. Ο νονός της μετονομασίας του Facebook είναι ο ιδιοκτήτης του, ο Mark Zuckerberg. Το «μετασύμπαν» δεν υπάρχει ακόμα, σε λίγο όμως θα υπάρξει. Το Διαδίκτυο, όπως το γνωρίζουμε, μπορεί να εξελιχθεί σε έναν τρισδιάστατο χώρο, όπου όλοι με την μορφή μας ή με την εικονική μορφή (avatar) – θα μπορούμε να επικοινωνούμε με εργαλεία εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας. Δύο ερωτευμένοι νέοι για παράδειγμα, με τη χρήση της νευροτεχνολογίας θα μπορούν να νιώθουν την αίσθηση της αφής μεταξύ τους, από τα πέρατα του κόσμου. Στην ταχέως εξελισσόμενη νέα ψηφιακή εποχή, είναι επιτακτική ανάγκη ο άνθρωπος να προνοήσει ώστε να μην καταστεί υποχείριο της μηχανής. Η πρόοδος θα πρέπει να οδηγεί στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ανθρώπων όλου του κόσμου. Κάθε εξέλιξη της εκθετικά επιταχυνόμενης ψηφιακής εποχής, θα πρέπει να είναι ανθρωποκεντρική.
3) Η διάσκεψη για το περιβάλλον (Γλασκώβη, Νοέμβριος) ήταν η τελευταία ευκαιρία για τα έθνη να καταλήξουν σε συμφωνία για την προστασία του κόσμου από τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η προστασία του περιβάλλοντος δεν αποτελεί ζήτημα ρομαντισμού, φυσιολατρίας, εικονικότητας ή διαφόρων θεωριών, αλλά πρόκληση για την βιωσιμότητα του πλανήτη. Η κλιματική αλλαγή έχει αρχίσει να ξεφεύγει από τον έλεγχο του ανθρώπου. Παρά τα μέτρα και τις δράσεις που αποφασίστηκαν υπέρ του κλίματος, οι δηλώσεις της Γκρέτα Τούνμπεργκ παραμένουν επίκαιρες: «Οι άνθρωποι υποφέρουν, πεθαίνουν, ολόκληρα οικοσυστήματα καταρρέουν. Είμαστε στην αρχή ενός τεράστιου αφανισμού και το μόνο για το οποίο συζητάτε είναι τα χρήματα και τα παραμύθια για ατέρμονη οικονομική ανάπτυξη». Η ομαλή μετάβαση σε ηπιότερες μορφές ενέργειας και η νέα ψηφιακή τεχνολογία (έξυπνα κτήρια, έξυπνοι άνθρωποι, έξυπνες πόλεις, έξυπνες καλλιέργειες, αισθητήρες, δεδομένα, τηλεργασία, περιορισμοί μεταφορών, κ.τλ.) θα βοηθήσουν στη συγκράτηση της μόλυνσης. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υφίστανται ακόμα τέτοιες τεχνολογίες. Λεπτομέρειες για τη διάσκεψη, στο σύνδεσμο: https://www.consilium.europa.eu/el/policies/climate-change/paris-agreement/cop26/
4) Οι επιπτώσεις της κρίσης στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, έγιναν αισθητές εντός του 2021, με τα μισοάδεια ράφια, την εκτίναξη των τιμών των περισσότερων προϊόντων και την εκρηκτική άνοδο του κόστους της ενέργειας. Η Covid-19, σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση κάθε ευκαιρίας για εξοικονόμηση κέρδους, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στα οικονομικά προβλήματα που βιώνει ο κόσμος σήμερα. Το 2020 πολλές οικονομίες συρρικνώθηκαν απότομα, καθώς πολλές χώρες μπήκαν σε lockdown, κλείνοντας εργοστάσια και περιορίζοντας την προσφορά διαθέσιμων αγαθών. Μετά το πρώτο πανδημικό κύμα την άνοιξη του 2021, όταν πολλές οικονομίες άρχισαν να ανακάμπτουν, αυξήθηκε κατακόρυφα η ζήτηση, με αποτέλεσμα, προμηθευτές και εταιρείες logistics να αυξάνουν το κόστος. Η έκρηξη των τιμών ενέτεινε τα ποσοστά της φτώχειας και του λιμού στις εξελισσόμενες χώρες. Η επιτόπου παραγωγές δίπλα στα μεγάλα καταναλωτικά κέντρα (μεγαλουπόλεις), με την χρήση της ρομποτικής και των τρισδιάστατων εκτυπωτών, θα περιορίσει τις μεταφορικές ανάγκες και ως εκ τούτου και το κόστος πολλών προϊόντων.
5) Ο νέος διπολικός κόσμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, που αναδύθηκε ή καλύτερα αποκαλύφθηκε μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, δεν θα έχει τα θερμά στρατιωτικά πολεμικά χαρακτηριστικά του δίπολου ΗΠΑ-Ρωσίας και θα διαμορφωθεί στη βάση των γεωτεχνολογικών συμφερόντων του κόσμου. Η χώρα που θα επικρατήσει και θα παίξει το ρόλο του νέου πλανητάρχη, θα είναι αυτή που θα ελέγχει σε μεγαλύτερο βαθμό τα δεδομένα και τα δίκτυα επικοινωνίας. Όσες χώρες πρωταγωνιστήσουν στο τεχνολογικό επίπεδο θα πρωταγωνιστούν και σε οικονομικό και γεωστρατηγικό επίπεδο, οι υπόλοιπες θα μετατραπούν σε ψηφιακές αποικίες.
6) Τον Ιανουάριο, οι οπαδοί του Τραμπ, αμφισβητώντας το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, εισέβαλαν στο Καπιτώλιο, καταλύοντας ουσιαστικά την αμερικανική δημοκρατία. Η κίνηση αυτή ήταν ενδεικτική αφενός της αμφισβήτησης της Δημοκρατίας στην εποχή μας, όπως εκφράζεται και από πολλούς άλλους λαϊκιστές ηγέτες και αφετέρου της κρισιμότητας της κατάστασης που επικρατεί στον κόσμο. Η πρόοδος που συντελέστηκε στην ανθρωπότητα δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας μυστηριώδους δύναμης, είναι ένα δώρο του Διαφωτισμού, είναι η απόδειξη ότι η λογική και η επιστήμη με ένθεο λόγο, μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή των ανθρώπων. Ο Διαφωτισμός ενέπνευσε τον δημοκρατικό φιλελευθερισμό, το ευρωπαϊκό πνεύμα, ακόμα και το σοβιετικό σύνταγμα. Ο πολιτισμός μας σήμερα περισσότερο από ποτέ, χρειάζεται σθεναρή υπεράσπιση, από την απολυταρχισμό, τη δαιμονοποίηση, τη μαγική σκέψη, το σκοταδισμό και την αόριστη συνομωσιολογία.
Γεώργιος Μουρουζίδης
