Η κρίση στην Τυνησία και η Τουρκία

Στις 25 Ιουλίου, την επομένη διαδηλώσεων που είχαν ξεσπάσει σε όλη την Τυνησία ως αντίδραση στην κατάσταση που επικρατεί στη χώρα, στις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα μεσαία και τα χαμηλά στρώματα της κοινωνίας αλλά και στην κακή διαχείριση της κρίσης του κορονοϊού, ο πρόεδρος της χώρας Κάις Σάγεντ αποφάσισε να λάβει ριζοσπαστικά μέτρα.

Ανέστειλε τη λειτουργία του Κοινοβουλίου, το οποίο φρουρούν τμήματα του στρατού, απέλυσε τον πρωθυπουργό και κήρυξε τον εαυτό του γενικό εισαγγελέα της χώρας. Ανακοίνωσε επίσης ότι θα διορίσει νέο πρωθυπουργό ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για το σχηματισμό Υπουργικού Συμβουλίου.

Αν και ο πρόεδρος της χώρας επικαλέστηκε το άρθρο 80 του Συντάγματος, πολλοί στο εσωτερικό, κυρίως η Μουσουλμανική Αδελφότητα, που εκφράζεται στην Τυνησία από το κόμμα Ενάχντα, χαρακτήρισαν την κίνηση αυτή ως πραξικόπημα.

Όσον αφορά το εξωτερικό, η Τουρκία παρατηρεί τις εξελίξεις με έντονο προβληματισμό, ενώ όχι μόνο δεν κρύβουν τη χαρά τους, αλλά «πετούν τη σκούφια» τους η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Τον προβληματισμό της Τουρκίας αναπτύσσει σε άρθρο που ανήρτησε στο προσωπικό του ιστολόγιο ο αρθρογράφος Φεχμί Κορού, μετριοπαθής ισλαμιστής και παλιός σύντροφος του Ταγίπ Ερντογάν, που το τελευταίο διάστημα έχει απομακρυνθεί από τον κύκλο των υποστηρικτών του.

Επειδή το θέμα της παρουσίας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην κυβέρνηση της Τυνησίας, όπου κατείχε τη θέση του πρωθυπουργού με σοβαρή παρουσία στο κοινοβούλιο, επηρεάζει τις ισορροπίες και στη γειτονική Λιβύη, όπου η Τουρκία στηρίζεται για να υλοποιήσει τα σχέδιά της για γεωπολιτικό έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου και μονομερή προέκταση της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στα όρια του χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας», έχει ενδιαφέρον να δούμε τι λέει ο Φεχμί Κορού για το θέμα:

Τίτλος: Έγραψα για το τι συνέβη στην Τυνησία, το οποίο ενδιαφέρει την Τουρκία

Οι μετρητές στο προσωπικό μου ιστολόγιο δείχνουν ότι τα άρθρα που γράφω για τα εσωτερικά της Τουρκίας, διαβάζονται πολύ περισσότερο από τα άρθρα που αφορούν τη Συρία, το Ισραήλ, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Λιβύη ή την Τυνησία. Όταν ο αναγνώστης βλέπει τον τίτλο του άρθρου, γυρίζει το κεφάλι του, μερικές φορές ο αριθμός των αναγνώσεις του άρθρου μειώνεται στο μισό.

Αυτή είναι η τρέχουσα πραγματικότητα που δυσκολεύομαι να καταλάβω. Οι εξελίξεις στις χώρες που προανέφερα, στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο σημαντικές για την Τουρκία και τους πολίτες της, από το αν η ημερομηνία των εκλογών θα καθυστερήσει ή όχι. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα και που πιθανότατα θα αντιμετωπίσουμε αύριο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα ζητημάτων που εμφανίζονται σε άλλες χώρες και που σχετίζονται στενά με την Τουρκία.

Έτσι είναι…

Φυσικά, είναι απαραίτητο να δώσουμε ένα ενδεικτικό παράδειγμα του τι εννοώ.

Ένα απρόσμενο πολιτικό γεγονός συνέβη στην Τυνησία. Ο πρόεδρος Κάις Σάγεντ διέκοψε απότομα τις εργασίες του Κοινοβουλίου, απέλυσε τον πρωθυπουργό, ανακοίνωσε ότι θα αντικαταστήσει τους υπουργούς Άμυνας και Δικαιοσύνης και κήρυξε νυχτερινή απαγόρευση της κυκλοφορίας στη χώρα. Ένοπλοι στρατιώτες, που έχτισαν ένα ανθρώπινο τείχος γύρω από το κτήριο της Εθνοσυνέλευσης, εμπόδισαν τους βουλευτές να εισέλθουν σ’ αυτό. Δεν επέτρεψαν στον πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης, Ρασίντ Γκανούσι, που ανήκει στο κόμμα Ενάχντα να εκπληρώσει το καθήκον του…

Ο πρόεδρος Κάις Σάγεντ εξελέγη πριν από δύο χρόνια με την υποστήριξη των τριών μεγαλύτερων κομμάτων στην Εθνοσυνέλευση, της οποίας τη λειτουργία ανέστειλε και με την έγκριση του ηγέτη του κόμματος Ενάχντα, που είναι ο Πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης, Ρασίντ Γκανούσι…

Η Τυνησία είναι μια χώρα γεωγραφικά μακριά από την Τουρκία. Μια χώρα 11 εκατομμυρίων ανθρώπων στη βόρεια Αφρική. Το μεταρρυθμιστικό κίνημα, που ονομάζεται «Αραβική Άνοιξη», που προκάλεσε την ελπίδα ότι οι χώρες της περιοχής θα συναντηθούν επιτέλους με τη δημοκρατία, ξεκίνησε στην Τυνησία πριν από δέκα χρόνια και ο δικτάτορας της Τυνησίας Ζιν ελ Αμπιντίν Μπεν Αλί ήταν ο πρώτος που έχασε τη θέση του.

Ενώ οι εξελίξεις που ακολούθησαν έσβησαν τις ελπίδες σε άλλες χώρες της περιοχής, η Τυνησία κατάφερε να συντάξει ένα δημοκρατικό σύνταγμα με συναίνεση και να επιλύσει τις πολιτικές συγκρούσεις με συμφωνία. Σε κάθε σοβαρή σύγκρουση που ξέσπασε, το Κόμμα Ενάχντα και ο αρχηγός του Γκανούσι, γνωστοί ως «ήπιοι Ισλαμιστές» από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, ενήργησαν ανιδιοτελώς και συνέβαλαν στην επίλυση του προβλήματος προτού κλιμακωθεί η «Αραβική Άνοιξη».

Στην Τυνησία τα πράγματα δεν πάνε καλά τα τελευταία χρόνια. Η χώρα, της οποίας η οικονομία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, έχει υποφέρει πολύ κατά την περίοδο της πανδημίας. Η Τυνησία είναι μία από τις χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων και θανάτων. Δεν μπορεί καν να καλύψει τις βασικές ανάγκες και βρίσκεται στην πόρτα του ΔΝΤ. Ακούγεται ότι το ΔΝΤ απαιτεί από την κυβέρνηση να κόψει τη στήριξη που δίνει στην τιμή του ψωμιού, που είναι η πιο βασική ανάγκη του λαού της Τυνησίας, το ένα τρίτο των οποίων είναι γνωστό ότι είναι κάτω από το όριο της πείνας.

Αυτός είναι ο λόγος που επικαλείται ο πρόεδρος Κάις Σάγεντ, για να δικαιολογήσει την  παρέμβασή του στην πολιτική: Η πανδημία και η οικονομία που επηρεάστηκε από αυτήν…

Παρόλο που η παρέμβαση που έγινε στην πολιτική μοιάζει με απόφαση του προέδρου Κάις Σάγεντ, ο στρατός είναι αυτός που παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο σε αυτό που συμβαίνει. Ο πρόεδρος φαίνεται, αλλά ο στρατός είναι από πίσω. Γι’ το λόγο αυτό, η πρώτη αντίδραση των πολιτικών κομμάτων ήταν να δηλώσουν ότι έγινε «πραξικόπημα» και να καλέσουν τους υποστηρικτές τους να αντισταθούν. Ωστόσο, η Ενάχντα άλλαξε στάση το βράδυ της πρώτης ημέρας.

Το κόμμα ζήτησε από τους οπαδούς του να μείνουν μακριά από συγκρούσεις και να παραμείνουν ήρεμοι.

Πάντως, η πρώτη αντίδραση στο πραξικόπημα, έγινε από τον Γκανούσι, ο οποίος έφερε ως παράδειγμα την αντίσταση του λαού στην Τουρκία ενάντια στην απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του Ερντογάν, τις 15ης Ιουλίου 2016.

Μάλιστα σε αρκετά από τα άρθρα στον αραβικό τύπο, υπάρχουν παραλληλισμοί μεταξύ Τυνησίας και Τουρκίας, Ενάχντα και AKP, Ρασίντ Γκανούσι και Ταγίπ Ερντογάν.

Μεταξύ αυτών που επισημάναμε με έκπληξη, είναι άρθρα δύο σχολιαστών της εφημερίδας Sark-ul Avsat που ανήκει στη Σαουδική Αραβία, στα οποία εκφράζεται η προσδοκία ότι το «πραξικόπημα» θα είναι μόνιμο. Αυτή είναι μια προσδοκία που βασίζεται στον ισχυρισμό ότι η Ενάχντα είναι το παράρτημα στην Τυνησία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, η οποία είναι γνωστή ως «τρομοκρατική οργάνωση» από αυτούς που διαμορφώνουν την παγκόσμια πολιτική.

Και στα δύο άρθρα, τονίζονται ιδιαίτερα οι σχέσεις του κόμματος Ενάχντα με την Τουρκία.

Στην πραγματικότητα, αυτό που είναι καταφανές, είναι η ομοιότητα μεταξύ Τυνησίας και Αιγύπτου.

Στην Αίγυπτο, ο δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι εκτοπίστηκε από τον στρατό, το κόμμα του, η Μουσουλμανική Αδελφότητα, τέθηκε εκτός νόμου και οι ηγέτες και εξέχοντες υποστηρικτές του συνελήφθησαν. Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Τυνησία μοιάζει με το «πραξικόπημα» που πραγματοποίησε ο Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι στην Αίγυπτο. Η μόνη διαφορά είναι ότι το «πραξικόπημα» στην Τυνησία έγινε από τον πρόεδρο και ο στρατός ήταν στο παρασκήνιο.

Από αυτή την άποψη, ενώ αυτό στην Αίγυπτο ονομάζεται «πραξικόπημα», αυτό στην Τυνησία μπορεί να ονομαστεί «μεταμοντέρνο πραξικόπημα»…

Θα πετύχει το «μεταμοντέρνο πραξικόπημα» του Κάις Σάγεντ και θα έχουμε πάλι ενός ανδρός αρχή, όπως στις εποχές του Ζεϊνελαμπιντίν μπιν Άλι (1987-2011) και του Χαμπίμπ Μπουργκιμπά (1956-1987);

Γνωρίζουμε ότι τα πραξικοπήματα δεν αποφασίζονται εν μια νυκτί. Έχουν μια προκαταρκτική προετοιμασία, συμπεριλαμβανομένης της εξασφάλισης απαραίτητης εξωτερικής στήριξης.  Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συζητήθηκε από την πρώτη κιόλας μέρα ότι πίσω από το πραξικόπημα στην Τυνησία ήταν μερικές χώρες με τους «συνήθεις υπόπτους».

Η Τυνησία θα πάρει θέση στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας τις επόμενες ημέρες. Ενώ συζητείται η Τυνησία, θα αναφέρεται με την ίδια συχνότητα και το όνομα της Τουρκίας.

Η «Αραβική Άνοιξη» ξεκίνησε το 2011 και ως διαδικασία επηρεάστηκε από την επιτυχία του κόμματος ΑΚΡ στην Τουρκία. Και όπως είναι φυσικό, ενδιαφέρει πολύ την Τουρκία το πισωγύρισμα που γίνεται στην πρώτη χώρα που ξέσπασε η «Αραβική Άνοιξη» και μάλιστα με σχετική επιτυχία.