Το 1913 στην Τραπεζούντα ο λόγιος, εκπαιδευτικός, συγγραφέας και δημοσιογράφος Γεώργιος Κανδηλάπτης (Κάνις) εξέδωσε ένα βιβλίο με τίτλο Το εαρινόν ρόδον. Πρόκειται για την ιστορία της βασίλισσας Μαρίας ή, όπως την ήξεραν οι περισσότεροι, Γκιουλ-Μπαχάρ από τη Λιβερά του Πόντου.
Η έκδοση συνοδεύεται από δωδεκασέλιδο υπόμνημα για την αριστοκρατική οικογένεια των Γαβράδων.
Το βιβλίο τυπώθηκε στο τυπογραφείο των αδερφών Σερασή στην Τραπεζούντα και φέρει την υπογραφή του συγγραφέα.
- Πηγή: facebook / Χρήστος Αηδονίδης.
![Από την Έξοδο των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης, τον Οκτώβριο του 1922. Περίπου 160.000 πρόσφυγες διέσχισαν τον Έβρο μεταφέροντας μέρος της κινητής περιουσίας τους (πηγή: Χρήστος Χατζηιωσήφ [επιμ.], «Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα. Ο Μεσοπόλεμος 1922-1940»)](https://www.pontosnews.gr/wp-content/uploads/2025/09/ekkenosi-anatolikis-thrakis-360x180.jpg)
