Την εβδομάδα που πέρασε, από τα πλέον εμβληματικά άρθρα ήταν μια παλιά ομιλία του προέδρου της Daimler Benz για τον κόσμο που έρχεται. Τίποτε δεν θα είναι όμοιο με το σήμερα από το 2019 κιόλας, και μετά.
Ο κόσμος αλλάζει και, πάλι θα το επισημάνουμε, εμείς ομφαλοσκοπούμε. Ο κόσμος δεν αλλάζει, απλώς, αλλά αλλάζει και ραγδαία.
Για την παρακολούθηση των αλλαγών που επέρχονται, ή, καλύτερα, η βάση των αλλαγών που έρχονται είναι η παιδεία και η εκπαίδευση. Η πολύ προχωρημένη παιδεία και εκπαίδευση.
Τόσο η οικονομική κρίση που ανάγκασε νέα παιδιά με καλές σπουδές να φύγουν στο εξωτερικό όσο και οι ιδεοληψίες του υπουργείου Παιδείας απομειώνουν τις δυνατότητες της χώρας να αναπτύξει και την παιδεία της και την έρευνά της. Και όποια χώρα δεν προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς και σε βάθος στην παιδεία της θα δει τους άλλους από μακριά να την αποχαιρετούν.
Στα πανεπιστήμια η κυβέρνηση δεν παρέχει τις απολύτως αναγκαίες πιστώσεις για να ανταπεξέλθουν στις στοιχειώδεις ανάγκες τους. Καθηγητές συνταξιοδοτούνται και στη θέση τους δεν διορίζονται άλλοι, μεταπτυχιακά περιορίζονται ή καταργούνται εντελώς, ο κομματισμός συνεχίζει να κυριαρχεί και οι γνωστοί μπαχαλάκηδες κάνουν την πλάκα τους σε βάρος και των φοιτητών που θέλουν να σπουδάσουν, και των πανεπιστημίων και της πολιτείας και της κοινωνίας. Το χειρότερο, το κριτήριο του υπουργείου Παιδείας για την Ανώτατη Εκπαίδευση είναι πως θα τα ελέγξει κομματικά.
Ανώτερη εκπαίδευση, η οποία είναι τόσο αναγκαία για τη χώρα, δεν υπάρχει. Αλλά και στη Μέση Εκπαίδευση περιορίζονται ώρες από τη φυσική και τα μαθηματικά, για ανεξήγητους λόγους, και συνενώνονται η χημεία και η βιολογία. Τι, αλήθεια, επιδιώκει ο υπουργός Παιδείας;
Παντού, αντί να ενθαρρυνθεί η πρόοδος και η επιτυχία, διαχέεται ένα πνεύμα χαλαρότητας και ισοπέδωσης προς τα κάτω. Με αυτές τις προϋποθέσεις η χώρα, όχι μόνο δεν πρόκειται να πάει μπροστά, αλλά θα κάνει βήματα προς τα πίσω. Οποιονδήποτε τομέα της ζωής και αν προσεγγίσετε, θα διαπιστώσετε πως απαιτεί υψηλή γνώση και εκπαίδευση.
Θα έχετε ακούσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αναζητούσαν, και εύρισκαν, εδώ και πολλά χρόνια τα καλύτερα μυαλά σε όλον τον κόσμο για να παράσχουν υποτροφίες και να τα αξιοποιήσουν προς όφελός τους. Το ίδιο κάνουν και σήμερα. Αν αυτή η ροή σταματήσει, η υπερδύναμη θα το αισθανθεί έντονα. Αν θέλουμε, λοιπόν, να διασφαλίσουμε, ως κράτος και ως κοινωνία, ένα ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης αλλά και ένα επίπεδο ασφάλειας για τη χώρα δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την παιδεία και την εκπαίδευση.
Ο ελληνικός λαός και η ελληνική πολιτεία είναι φιλειρηνικές οντότητες αλλά για να διασφαλίσουν την ειρήνη θα πρέπει να αναπτύξουν ισχυρή αποτρεπτική ικανότητα.
Θα βοηθούσε πολύ και την ενίσχυση του στρατού και την ελληνική οικονομία η ανάπτυξη στο εσωτερικό της χώρας δυνατοτήτων εθνικής παραγωγής.
Η Ελλάδα δεν έχει άλλη επιλογή από τον εφοδιασμό του στρατού της με έξυπνα και τελευταίας τεχνολογίας συστήματα. Όχι για να διεξάγει επιθετικό πόλεμο, το τονίζω, αλλά για να προβάλει ισχυρή αποτροπή. Και αυτό μόνο με την υψηλή παιδεία και τη βαθιά γνώση των νέων τεχνολογιών μπορεί να επιτευχθεί. Η γειτονική Τουρκία σε έναν βαθμό το έχει επιτύχει.
Οι πλέον έμπειροι από τους στρατιωτικούς με τους οποίους έχουμε συνομιλήσει υποστηρίζουν πως για μια τετραετία, ακόμη, η αντιμετώπιση της επιθετικότητας της γειτονικής χώρας μπορεί να επιτευχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Το ζήτημα είναι τι γίνεται από εκεί και πέρα. Και επειδή η εισαγωγή και η αποτρεπτική διάταξη αμυντικών συστημάτων δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, το ενδιαφέρον της πολιτείας πρέπει να επιδειχθεί από σήμερα για το μεσοπρόθεσμο μέλλον.
Τόσο, όμως, για την ανάπτυξη της οικονομίας της όσο και την ασφάλειά της η χώρα χρειάζεται όχι μόνο εσωτερική συμφιλίωση και αλλαγή πολιτικής και κοινωνικής νοοτροπίας αλλά και δομικές αλλαγές στη συγκρότησή της ως κράτους.
Το σύστημα που κυριαρχεί είναι η κλασική συγκεντρωτική μορφή που επιβλήθηκε από την εποχή της ανάδυσης του εθνικού κράτους. Το εθνικό κράτος συνεχίζει να υπάρχει και αποτελεί τη βασική μονάδα συγκρότησης της διεθνούς κοινωνίας αλλά οι όροι ύπαρξής του είναι διαφορετικοί από του παρελθόντος. Πολλές από τις ανάγκες των κοινωνιών είναι τοπικού χαρακτήρα και μια συγκεντρωτική διοίκηση δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει για πολλούς και διαφόρους λόγους.
Το πολιτικό αδιέξοδο που παρατηρούμε έντονο στη χώρα δεν έχει να κάνει, μόνο, με την απαξίωση του πολιτικού προσωπικού αλλά και με την έλλειψη εμπιστοσύνης προς τα κόμματα. Τι θα κάνουν και με ποιους μετά τις εκλογές;
Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δεν πείθουν. Καλώς ή κακώς, τίποτε ουσιαστικό δεν αναμένει η χώρα και ο λαός από την κυβέρνηση οποιαδήποτε και αν είναι. Το δε πολιτικό δυναμικό είναι μετριότατου επιπέδου.
Οι επικείμενες εκλογές που με ορθολογικές σκέψεις θα πραγματοποιηθούν το φθινόπωρο δεν αποκλείεται να δημιουργήσουν πολιτικό αδιέξοδο. Δεδομένης, δε, της εμπειρίας που υπάρχει από την πολιτική συμπεριφορά του Σύριζα, είτε ως αντιπολίτευσης είτε ως κυβέρνησης η πολιτική σύγκλιση των κομμάτων θα είναι, μάλλον, δύσκολη. Σε ένα τέτοιο διχαστικό κλίμα, η χώρα πρέπει να διαθέτει πολιτικές εφεδρείες που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ενωτικό ρόλο και, ίσως, να αναλάβουν, έστω προσωρινά, τη διακυβέρνηση. Υπάρχουν αυτές οι διακομματικές προσωπικότητες; Αλλά, ο σπουδαιότερος κίνδυνος ενός εσωτερικού διχασμού θα είναι η τουρκική απειλή την οποία πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη.
Εισερχόμαστε, λοιπόν, σε ένα επικίνδυνο τοπίο που το προσδιορίζουν:
- Οι ιδεοληψίες της κυβέρνησης στα μέτρα που λαμβάνει.
- Η ανάγκη εθνικού προγραμματισμού για την άμυνα και την ασφάλεια της χώρας.
- Η απόλυτη ανάγκη διαμόρφωσης πνεύματος ενότητας και στο λαό και στην πολιτική ηγεσία.
- Η διαμόρφωση πολιτικών εφεδρειών που θα μπορούν να χειριστούν περιπτώσεις αστάθειας και πολιτικής κρίσης που θα προκύψει.
