Μια πολύ ενδιαφέρουσα φράση της ποντιακής διαλέκτου καταγράφει ο Παντελής Η. Μελανοφρύδης σε άρθρό του στην Ποντιακή Εστία (1962, τχ 149-150-151, σσ. 215-6). Ο δάσκαλος, συγγραφέας, ερευνητής, λαογράφος και δήμαρχος Πτολεμαΐδας από την Άδυσσα της Αργυρούπολης του Πόντου, εξηγεί την προέλευση της παροιμίας «σ’ αποκακαμάρωμαν έρθεν».
Η φράση χρησιμοποιείται για να πούμε ότι κάποιος ήρθε αργοπορημένος, όταν κάτι έχει ήδη τελειώσει.
Το αποκαμάρωμα είναι η τελευταία εθιμοτυπική τελετή του γάμου. Όπως σημειώνει ο Παντελής Η. Μελανοφρύδης, ο γάμος στη Χαλδία ξεκινούσε την Πέμπτη με προσκλήσεις σε όλο το χωριό που γίνονταν με ψαθύρα (πίτες), ή με κεριά με κόκκινη βάση (κοκκινόκολα), ενδεικτικά της χαράς.
Μετά τη στέψη η νύφη οδηγούνταν στο νυφείον (διαμέρισμα της νύφης), και ακολουθούσε το θύμιγμαν (ή φήμιγμαν, δηλαδή φήμη της νύφης, κατά τον Δημοσθένη Οικονομίδη). Στη συνέχεια σειρά είχε το αποκαμάρωμα: Ο ιερέας σήκωνε το πέπλο (τσαρκούλ’) ώστε να φανεί το πρόσωπο της νύφης, η οποία, από το νυφέπαρμα έως τότε, ήταν καλυμμένη.
Μάλιστα, σύμφωνα με ένα παλαιότερο εθιμοτυπικό, κατά την τελευταία αυτή φάση ο ιερέας εκμεταλλευόταν τη στιγμή και κρατώντας ένα μαχαίρι πάνω από το κεφάλι του γαμπρού έδινε «οδηγίες», τονίζοντάς του ότι πρέπει να είναι πιστός και να αγαπά και να προστατεύει τη σύζυγό του. Αυτό το τελευταίο έθιμο, όπως σημειώνει ο Παντελής Η. Μελανοφρύδης, το άκουσε από γέροντες και υπέθετε ότι είχε προέλθει από την Ανατολή, μιας και ήταν κοινό στους Αρμένιους.
Οι εορτασμοί ολοκληρώνονταν τη Δευτέρα το πρωί, οπότε και έφευγαν οι συγγενείς που συνόδευαν τη νύφη.
- Βρείτε, μάθετε και διαδώστε την έννοια ακόμα περισσότερων ποντιακών λέξεων και φράσεων στο λεξικό του pontos-news.gr.