Με έκπληξη διάβασα στην έγκυρη ηλεκτρονική σας σελίδα για τη συνεργασία του ΑΠΘ με το ΕΑΠ (Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο) και τη δημιουργία προγράμματος σπουδών που αφορά τις «Σπουδές στον ποντιακό ελληνισμό».
Είμαι απόφοιτος του ΕΑΠ, της σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του τμήματος «Ελληνικός Πολιτισμός», ενός καταπληκτικού πολυτομεακού προγράμματος σπουδών, που εάν ήταν ενταγμένο σε συμβατικό πανεπιστήμιο θα ήταν από τα πιο δυνατά και δημοφιλή τμήματα.
Είναι όμως του ΕΑΠ, και το ΕΑΠ έχει απαξιώσει πλήρως τους απόφοιτους του συγκεκριμένου προγράμματος, αφού σε εμάς –αλλά και στους αποφοίτους του αδελφού τμήματος του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού– όχι μόνο δεν δίνει επαγγελματικά δικαιώματα αλλά μας αφήνει σε αβεβαιότητα και αναμονή, καθώς δεν συμπεριλαμβανόμαστε στο Π.Δ. 85/2022 για το Προσοντολόγιο-Κλαδολόγιο που καθορίζει τα προσόντα διορισμού στο Δημόσιο. Δηλαδή ξεκινήσαμε ως ισότιμοι με χιλιάδες άλλους πτυχιούχους όσον αφορά τη διεκδίκηση έστω και διοικητικών θέσεων ΠΕ Διοικητικού και ΠΕ Διοικητικού-Οικονομικού στον δημόσιο τομέα, αφού δεν μας δίνουν το δικαίωμα για σύσταση κλάδου, και καταλήξαμε εκτός νυμφώνος.
Σε καμιά πλέον προκήρυξη ΣΟΧ που ζητά διοικητικούς υπαλλήλους δεν γίνονται δεκτοί οι τίτλοι σπουδών μας, και αυτό καταδικάζει πολλούς από εμάς σε ανεργία, ενώ μέχρι πρότινος μπορούσαμε να εργαστούμε ως συμβασιούχοι σε προκηρύξεις των δημόσιων φορέων αλλά και να διεκδικήσουμε ισότιμα μόνιμες θέσεις. Στην πρόσφατη προκήρυξη 3ΓΒ/2023 για τους επιτυχόντες στον γραπτό διαγωνισμό ευτυχώς υπήρχε πρόβλεψη για τον κωδικό «όλα τα πτυχία» για κάποιες από τις διοικητικές θέσεις που προκηρύχτηκαν, και έτσι μπορέσαμε να τις διεκδικήσουμε και εμείς οι απόφοιτοι του ΕΛΠ και του ΕΠΟ που διαγωνιστήκαμε στις συγκεκριμένες εξετάσεις του Δημοσίου και κριθήκαμε επιτυχούσες/επιτυχόντες.
Στο προκείμενο…
Το 2018 έγραφα τη διπλωματική μου εργασία ως τελειόφοιτη του 3ετούς μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του ΕΑΠ, με θέμα: «Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά των Ελλήνων του Πόντου: Ο χορός Σέρρα και η ένταξή του στον κατάλογο της UNESCO». Η εργασία αυτή άφησε μια μεγάλη παρακαταθήκη: αφενός διέσωσε τις παραλλαγές του χορού Σέρρα σε κρίσιμη στιγμή που έχουμε χάσει τους χορευτές πρώτης γενιάς και χάνουμε και αυτούς της δεύτερης που διδάχτηκαν από τους πρώτους. Αφετέρου κατέγραψε και διέσωσε τις μουσικές παραλλαγές του πρώτου μέρους του χορού, του «Αργού Σέρρα». Η πρωτογενής έρευνα συμπεριλάμβανε σημαντικές συνεντεύξεις από γνωστές στον ποντιακό χώρο προσωπικότητες, ανθρώπους που συνέδεσαν τη ζωή τους με την ποντιακή παράδοση, χορευτές και μουσικούς.
Κατά την εγγραφή του κεφαλαίου στο οποίο αναφερόμουν στην ιστορία του Πόντου δέχθηκα υπόδειξη πως «θα μπορούσα να γράψω την ιστορία και από την άλλη πλευρά», θαρρείς και η Γενοκτονία των Ποντίων είναι υπό αμφισβήτηση, είτε ήταν θέμα της εργασίας μου η αμφισβήτηση από την πλευρά που την διέπραξε.
Δέχθηκα παρατηρήσεις επίσης για τη φράση μου «αλησμόνητες πατρίδες», πως ο λόγος μου έχει αλυτρωτική χροιά, ενώ η επικοινωνία μεταξύ εμού και της επόπτριας είχε πολλές δυσκολίες (μου έκλεινε το τηλέφωνο «στα μούτρα»). Για να μην τα πολυλογώ, η σπουδαιότερη μέχρι τότε ακαδημαϊκή στιγμή της ζωής μου στιγματίστηκε από ασχημοσύνες.
Στην υποστήριξη της εργασίας μου, στις 8/9/2018, στήθηκε ένα θέατρο παραλογισμού και επιθετικότητας. Υπέστην bullying όχι μόνο από την επόπτρια –που ήταν και καθηγήτριά μου σε θεματική ενότητα κατά τη διάρκεια της φοίτησής μου και έκανα το λάθος να της ζητήσω να εποπτεύσει τη διπλωματική μου–, αλλά και από τη συνεπιβλέπουσα, που μέχρι τότε δεν κατάφερα να έχω επικοινωνία μαζί της γιατί δεν απαντούσε στα τηλέφωνα και σε ηλεκτρονικά μηνύματα που έστελνα.
Η κατάσταση είχε τόσο εκτραχυνθεί με τη συμπεριφορά και τις ειρωνείες των δύο κυριών, που οι ακροατές της διαδικασίας αναρωτιούνταν εάν έπρεπε να παραμείνουν στην αίθουσα, ενώ μετά το πέρας της «εξέτασης», παρευρισκόμενος ακαδημαϊκός (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών) σχολίασε πως πρώτη φορά είδε διδάσκοντες –και μάλιστα επόπτες– να επιτίθενται σε φοιτητή τους, και ότι ο ρόλος των επιβλεπόντων στην παρουσίαση μιας διπλωματικής είναι πάντα υποστηρικτικός.
Ευτυχώς στη μέση της διαδικασίας, που κράτησε μια ολόκληρη ώρα, αντί για το προβλεπόμενο εικοσάλεπτο, αντιλαμβανόμενος την αναστάτωση, ήρθε στην αίθουσα ο διευθυντής σπουδών του προγράμματος. Η παρέμβασή του επέφερε τη λήξη της διαδικασίας, όχι όμως πριν δεχθεί και αυτός εξοργιστικό σχόλιο από την επόπτρια, να την «αφήσει να κάνει τη δουλειά της», λες και «δουλειά» των διδασκόντων είναι να επιτίθενται στους μεταπτυχιακούς φοιτητές τους.
Η πρόκληση αυτή δεν έμεινε αναπάντητη τη στιγμή εκείνη. Συγκεκριμένα ο διευθυντής σπουδών τής απάντησε πως «δεν κάνει όμως τη δουλειά της» και ότι «θα έπρεπε τα προσωπικά της να τα αφήσει έξω από εκείνη την αίθουσα», για να ξεσπάσει λίγο αργότερα η επόπτρια σε λυγμούς. Δυστυχώς δεν υπήρξε καμία διορθωτική κίνηση στη συνέχεια, ούτε μια συγνώμη για όλο αυτό που βίωσα.
Για τη διπλωματική μου, που ήταν η απαρχή της προσπάθειας η οποία είχε ως αποτέλεσμα την ένταξη του χορού Σέρρα στο Εθνικό Ευρετήριο και τη διεκδίκηση μιας θέσης στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, βαθμολογήθηκα με 7,25 (7,5 από την επόπτρια και 7 από τη συνεπιβλέπουσα).
Υποψιάζομαι πως η πρόθεσή τους ήταν να βαθμολογήσουν ακόμα χαμηλότερα αλλά δεν θέλησαν να έρθουν σε περαιτέρω σύγκρουση με τον διευθυντή σπουδών, ενώ άλλες εργασίες που δεν είχαν καμιά απολύτως εξέλιξη και αφορούσαν πολιτιστικούς φορείς π.χ. αρχαιολογικά μουσεία της περιφέρειας, με δύο μόνο συνεντεύξεις χαμηλόβαθμων υπαλλήλων βαθμολογήθηκαν πολύ υψηλότερα. Για τα γεγονότα αυτά ενημέρωσα με επιστολή μου τον τότε πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής του Πανεπιστημίου αλλά και τον επόμενο, όταν άλλαξε η κυβέρνηση, αλλά δεν πήρα καμιά απάντηση. Ενημερώθηκε επίσης με επιστολή ο κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών ο οποίος μου απένειμε τον μεταπτυχιακό μου τίτλο, όπως και η Γραμματεία του τμήματος «Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων». Καμιά απολύτως αντίδραση.
Αναρωτιέμαι, μετά από όλα αυτά τι ελπίδες να τρέφουμε για το πρόγραμμα που αφορά τον «Ποντιακό ελληνισμό», όπως διαφημίζει το ΕΑΠ; Με τη στάση που έδειξε όταν ένα στοιχείο βασικό του ποντιακού πολιτισμού δέχτηκε επίθεση από συνεργαζόμενο επιστημονικό προσωπικό, με την κάλυψη που παρείχε στις δύο διδάσκουσες και χωρίς να ζητήσει ούτε μια συγγνώμη στην ερευνήτρια που –εν πολλοίς– προπηλακίσθηκε, δεν είμαστε και πολύ αισιόδοξοι.
Αλεξία Ιωαννίδου
MSc Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων,
Υπεύθυνη του στοιχείου ΑΠΚ Σέρρα στο Εθνικό Ευρετήριο.
