pontosnews.gr
Πέμπτη, 23/03/2023
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Ο Δημήτρης Ψαθάς για τον Αντών’ πασά, τον «Κολοκοτρώνη του Πόντου»

Απόσπασμα από το βιβλίο «Η γη του Πόντου»

26/01/2023 - 8:56μμ
(Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)

(Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

«Ο περιλάλητος οπλαρχηγός Αντών’ πασάς είχε το βασίλειόν του εις τα βουνά της περιοχής Πάφρας, όπου και έδρασε μετά της συζύγου του Πελαγίας. Ήσαν αμφότεροι άριστοι σκοπευταί και ανδρείοι πολεμισταί».1

Πολύ λίγα είναι τα όσα γράφηκαν για την μορφή του Αντών’ πασά και για τα πολλά του κατορθώματα. Ήταν, λένε, τόσο άφοβος ώστε κι όταν ακόμα βρισκόταν με λιγοστά παλληκάρια του και τύχαινε να πέση επάνω σε γερό τούρκικο απόσπασμα δεν δείλιαζε ποτέ παρά χυμούσε ακράτητος κι έφερνε στους Τούρκους το φευγιό και την τρομάρα.

Μια τέτοια μάχη αναφέρουν της λίμνης Παλίκ‐κιολί, όπου είχε φτάσει, με τον σκοπό να πάρη ψάρια για την τροφοδοσία του σώματός του.

Καθώς το μάθανε οι Τούρκοι τρέξαν και του ρίχτηκαν μ’ ένα πολύ μεγάλο απόσπασμα. Το πιο φρόνιμο, βέβαια, θάταν να τα παρατήση και να φύγη, αλλά κάτι τέτοιο ήταν έξω απ’ τις συνήθειές του, αφήνει τα ψάρια και ρίχνεται με μανία πάνω στους Τούρκους με τους λίγους συντρόφους του, ανάβει το τουφεκίδι ώρες, λυγίζουν εκείνοι κι ύστερα παίρνουν δρόμο και τους κυνηγά επί δυο μερόνυχτα ως πού τα καταφέρνουν και γλυστρούν προς το βουνό Καληνλήχ νταγ, όπου και βρίσκουν τον σωσμό τους.

Από τους Ρώσους εφοδιαζόταν με όπλα κι ο Αντών’ πασάς. Αλλά οι Τούρκοι έχοντας αποχτήσει πείρα αγρυπνούσαν τώρα σ’ όλες τις ακτές, κι έτσι όταν κάποτε ο αρχηγός παίρνει ειδοποίηση ότι την τάδε του μηνός θα φτάση φορτίο στις ακτές της Πάφρας, ξέρει ότι δεν είναι εύκολη δουλειά η παραλαβή του.

Του χρειαζόταν ένα γερό σώμα για να μπορέση να κατέβη απ’ τα βουνά στην Πάφρα, γι’ αυτό και γρήγορα στέλνει ανθρώπους του στις γύρω αντάρτικες ομάδες, ζητώντας απ’ τους οπλαρχηγούς νάρθουν σ’ ενίσχυσή του.

Νάσου, λοιπόν, και ξεκινάνε απ’ τα λημέρια τους πολλές ομάδες, άλλοι καβαλαρέοι και άλλοι ποδαράτοι, περνάνε τις ρεματιές και τα φαράγγια, σκορπώντας στα ελληνοχώρια την ελπίδα και στα τουρκοχώρια τον φόβο. Μαζεύονται σιγά‐σιγά στο λημέρι του αρχηγού, τους βλέπει εκείνος, τους μετράει, κι όταν κρίνη ότι η δύναμή του είναι αρκετή δίνει το σύνθημα να ξεκινήσουν.

Οπλαρχηγοί, υπαρχηγοί, πρωτοπαλλήκαρα, παίρνουν τα μονοπάτια και ροβολάνε κατά κάτω, γεμίζουν οι βουνοπλαγιές από τις μαύρες φορεσιές –τα ξέρουν καλά τα μέρη οι αντάρτες, πέτρα με πέτρα, δέντρο με δέντρο– πολλά απ’ τα παλληκάρια είναι Παφρινοί καλοί πολεμιστές και ψυχωμένοι, δοκιμασμένοι στην κλεφτουριά και στο τουφέκι.

Περήφανος απάνω στ’ άλογό του ο Αντών’ πασάς, και πλάι του άλλη Αμαζόνα του αντάρτικου, η ξακουστή γυναίκα του Πελαγία.2

Η ηρωίδα σύζυγος του Αντών’ πασά, Πελαγία Οξουζόγλου (πηγή: destanea.com/dimos-paranestiou)

Ώρες και ώρες η πορεία κι άξαφνα νάτη που φαίνεται απ’ τα ψηλώματα της Πάφρας η γαλάζια θάλασσα, λίγο ακόμα κι οι αντάρτες φτάνουν στον προορισμό τους.

Ήρθε το ρούσικο πολεμικό με το φορτίο των όπλων, αλλά φτάσαν μαζί και τούρκικες δυνάμεις που πιάσανε τα πόστα για να χτυπήσουν τούτους τους ελεεινούς γκιαούρηδες, που δεν σκύβουν το κεφάλι για να τους σφάξουν, παρά έχουν το θράσος ν’ αρματώνωνται και να τους βάζουν σε μπελάδες. Δύσκολη θάναι τούτη η μάχη και θα κρατήση μέρες, γιατί είναι πολύς ο τούρκικος στρατός και κάμποσοι οι Έλληνες αντάρτες που ταμπουρώθηκαν στα γύρω κι είν’ έτοιμοι όχι μονάχα να κρατήσουνε την άμυνα, αλλά να πέσουν απάνω στον εχθρό, να τον λιανίσουν.

Ξεφορτώνει το καράβι κι αντιλαλά ο τόπος απ’ την αντάρα της μάχης.

Αγώνας ζωής και θανάτου είν’ αυτός – αγώνας των Τούρκων για το δικαίωμά τους ν’ αφανίζουν τους Χριστιανούς, και των Ελλήνων να προστατέψουν την ζωή και την τιμή τους, να πέσουν απάνω στον εχθρό, να τον λιανίσουν.

Πολλές μέρες κράτησε η μάχη, μ’ επιμονή, με λύσσα, με όλο και νέες ενισχύσεις των Τούρκων, που ωστόσο κρατήθηκαν μακρυά, θριάμβεψε η αντρειωσύνη του Αντών’ πασά και το αλάθητο βόλι των παλληκαριών του. Φρυάξανε για μια φορά ακόμα οι τούρκικες αρχές καθώς οι αντάρτες ξαναπήραν τα βουνά, έχοντας και τα φορτία με τα όπλα, φόβος και θρύλος έγινε τ’ όνομα του ψυχωμένου οπλαρχηγού, που όσοι γράψανε γι’ αυτόν τον λένε «Πόντιο Κολοκοτρώνη».

Αλλά η πιο σκληρή μάχη του Αντών’ πασά δόθηκε όταν οι τούρκικες αρχές βάζοντας πείσμα να τον εξοντώσουν, αποφασίζουν να τον χτυπήσουν μέσα στην ίδια τη φωλιά του και στέλνουν απόσπασμα από 800 άντρες που κυκλώνουν το λημέρι του.

Η κατάσταση ήταν πιο δύσκολη τώρα, γιατί οι Τούρκοι χτυπούσαν απ’ όλες τις μεριές κι ο Αντών’ πασάς έβλεπε ότι είναι κυκλωμένος. Γιουρούσια και κόντρα γιουρούσια, πείσμα από δω, λύσσα από κει, η μάχη κράτησε πολλές μέρες και στο τέλος οι Τούρκοι μη μπορώντας ν’ ανθέξουν περισσότερο στην ορμή των παλληκαριών του Αντών’ πασά, τα παρατάνε και φεύγουν ντροπιασμένοι, δίνοντάς του μια ακόμα μεγάλη νίκη.

Άλλος τρόπος, λοιπόν, δεν έμενε παρά η πονηριά, αλλιώς ήταν αδύνατο να γλυτώσουν απ’ τον καταραμένο τούτον γκιαούρη, που εξευτέλιζε το τούρκικο μιλέτι. Έτσι, πιάσαν και φτιάξαν μια επιτροπή απ’ τον μητροπολίτη Αμισού και πρόκριτους Έλληνες, ν’ ανέβη στο λημέρι του, να του προτείνει… ειρήνη.

Γιατί να χτυπιούνται άδικα Έλληνες και Τούρκοι; Αδέλφια δεν ήσαν; Ανάθεμα στον Ρώσο –καχρ ολσούν– που τους έβαλε να μαλώνουν και να χύνουν τζάμπα και βερεσέ το αίμα τους.

Ειδοποιήθηκε ο Αντών’ πασάς, ότι έρχεται στα λημέρια του μια επιτροπή από σεβάσμιους πατριώτες του και τους καλοδέχεται στο στρατηγείο του. Τους βάζει να καθήσουν κι εκείνοι του λένε ότι του φέρνουν προτάσεις των τούρκικων άρχων για συνεννόηση. Και ποιες, λοιπόν, είναι οι προτάσεις; Πρώτον, οι Τούρκοι τα συγχωράνε μεγαλόκαρδα όλα όσα πάθαν και δίνουν αμνηστία. Δεύτερον, να σταματήση κάθε εχθροπραξία και να γίνουν φίλοι Έλληνες και Τούρκοι. Για να γίνει, όμως, αυτό –τρίτον– θα πρέπει, βέβαια, να παραδώσουνε τα όπλα τους. Τέταρτον, να μην ανησυχή καθόλου ο Αντών’ πασάς, γιατί οι τούρκικες αρχές θα φροντίσουν ν’ αποκαταστήσουν όλους τους άντρες του στα σπίτια τους, όπου θα μπορούν να ζήσουν ήσυχη ζωή κι ούτε θα τολμήση κανείς να τους πειράξη. Πέμπτον και τελευταίον – τι άλλο θέλουν;– μέχρι και γρόσια θα τους δώσουν για να τα φέρουν βόλτα.

Ρωτά ο δεσπότης:

— Λοιπόν;

Σκέφτεται ο αρχηγός. Δεν είναι άσχημες οι προτάσεις, μόνο που έχουν ένα κακό: Εκείνοι που τις κάνουν είναι Τούρκοι. Ξέρει ο Αντών’ πασάς τους Τούρκους και τι ζυγίζει ο λόγος τους.

— Όχι.

Παίρνει τον δρόμο πίσω η επιτροπή και φέρνει στην Αμισό την απάντηση που κάνει τους Τούρκους να σκυλιάσουν. Τότε η τούρκικη κυβέρνηση αποφασίζει την επικήρυξή του και τοιχοκολλά: Πενήντα χιλιάδες λίρες θα πάρη όποιος σκοτώση τον γκιαούρη αρχιληστή και φέρει το κεφάλι του.

Μια μέρα –Αύγουστος του 1917– ο ξακουστός οπλαρχηγός σκοτώνεται. Απ’ άκρη σ’ άκρη των βουνών αντιλαλά το κλάμα της κλεφτουριάς που έχασε το πιο γενναίο παλληκάρι της. Αλλά δεν είναι καιρός για κλάματα. Την θέση του παίρνει αμέσως άλλος, και ο αγώνας συνεχίζεται.

• Απόσπασμα από το βιβλίο του Δημήτρη Ψαθά, Η γη του Πόντου.3

___
1. Από τις αναμνήσεις του οπλαρχηγού Παντελή Αναστασιάδη (Παντέλ’ αγά) όπως τις μετέφερε στο βιβλίο του ο Δημήτρης Ψαθάς.
2. Πελαγία Οξούζογλου (1897-1972). Γεννήθηκε στο χωριό Κωστάνουσαγι της Πάφρας. Το 1914, σε ηλικία 17 χρόνων, ακολούθησε τους γονείς της στο βουνό, όπου είχαν καταφύγει, για ν΄ αποφύγει ο πατέρας της την κατάταξη στα τάγματα εργασίας (αμελέ ταμπουρού). Στο βουνό ο Αντών’ πασάς και η Πελαγία γνωρίστηκαν και παντρεύτηκαν. Κουμπάρος τους ήταν ο Ελευθέριος Κουλπαρίδης (Κουλπάρ Λεφτέρ’), στη συνέχεια ένας από τους δολοφόνους του.
Η Πελαγία, όσο ήταν σύζυγος του Αντών’ πασά, αλλά και μετά το θάνατό του, ντυνόταν με αντρικά ρούχα και έπαιρνε μέρος σε όλες τις μάχες που έδινε ο σύζυγός της, καβάλα πάνω σε ένα άγριο άλογο, σαν πραγματική Αμαζόνα.
Στο διάστημα 1918-1923, μαζί με τον πατέρα και τους δικούς της, μετά τη δολοφονία (το 1918) του Αντώνη Χατζηελευθερίου, ήταν επικεφαλής των ανταρτών της Πάφρας στις μάχες τους με τους Τούρκους, στα βουνά Γιουντάγ και Νεπιένταγ. Το 1924 με την ανταλλαγή ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στο Παρανέστι Δράμας, όπου παντρεύτηκε τον Νικόλαο Ορφανίδη, συγχωριανό της. Πέθανε το 1972, σε ηλικία 75 ετών (πηγή: Εγκυκλοπαίδεια του ποντιακού ελληνισμού, εκδ. Μαλλιάρης-παιδεία).
3. Δραματοποιημένη μορφή του έργου του Δημήτρη Ψαθά παρουσιάζεται αυτή την εποχή στη Θεσσαλονίκη, στη σκηνή του Radio City.
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Ο επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος Αγριτέλης (πίνακας στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο· πηγή: greekencyclopedia.com)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Ευθύμιος Αγριτέλης, επίσκοπος Ζήλων (1876-1921)

4/02/2023 - 1:29μμ
Νεοκαισάρεια, ο τόπος καταγωγής του Αγίου Βασιλείου. Άποψη της πόλης από το κάστρο (φωτ.: Θ. Κιζιρίδου)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Άγιος Βασίλειος ο Μέγας, ο καταγόμενος από τη Νεοκαισάρεια του Πόντου

1/01/2023 - 2:56μμ
Η Παρασκευή (Πάσα) Αγγέλινα (δεξιά) μαζί με ακτιβιστές της ΕΣΣΔ τη δεκαετία του 1950 (φωτ.: Από το εγχειρίδιο «Μουσείο της Πάσα Αγγέλινα, συντάκτης Α. Ντιντόβα, Εκδοτικός οίκος Ντονμπάς, πόλη Ντονέτσκ, 1969)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Πάσα Αγγέλινα: Η ατσάλινη Ελληνίδα της Σοβιετικής Ένωσης

28/12/2022 - 9:04πμ
(Σύνθεση εικόνας: Γεωργία Βορύλλα)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

«Η Σεβάς Χανούμ όπως τη γνώρισα» – Σπάνια ντοκουμέντα με την Πόντια ντίβα

18/05/2022 - 11:59πμ
Το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας και στην ένθετη φωτογραφία ο Φίλιππος Χειμωνίδης. Η φωτογραφία του είναι από το βιβλίο «Συμβολή στη γνωριμία της ηρωικής Σάντας του Πόντου και των Σανταίων» (Ματθαίος Λαζαρίδης, Θεσ/νίκη 1986, Εκδόσεις Κυριακίδη)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Φίλιππος Χειμωνίδης: Ο πρώτος ιστοριογράφος της Σάντας του Πόντου

12/05/2022 - 3:44μμ
Ο Δημήτριος Παπαδόπουλος (αριστερά) με τη ΣΤ' τάξη του 1951 στο Α' Δημοτικό Αλεξανδρούπολης (πηγή: «Φάρος» Αλεξανδρούπολης)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Ο δάσκαλος Δημήτριος Παπαδόπουλος ήταν ένας από τους Πόντιους διανοούμενους

10/05/2022 - 6:42μμ
(Φωτ.: Facebook / Ifigenia Parastatidou)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Ιφιγένεια Παραστατίδου: Η Πόντια δικηγόρος που προσφέρει το σπίτι της σε πρόσφυγες από την Ουκρανία

28/02/2022 - 2:24μμ
(Πηγή: facebook.com/radiotrapezounta)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Απόστολος Αθανασιάδης, γνωστός ως «Αποστολίκας» (1907-1976)

21/02/2022 - 2:47μμ
Νίκος (δεξιά) και Γιάννης Γεωργιάδης, Αθήνα, 1998 (φωτ.: Αρχείο Νίκου Γεωργιάδη)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Νίκος Γεωργιάδης (Κιόλιαλης): Ένας σύγχρονος Πόντιος ποιητής και μυθογράφος

3/01/2022 - 9:28πμ
Εξωτερική άποψη του στούντιο που δεν ήταν  παρά μια παράγκα. Στην είσοδο φωτογραφίζεται οΧρήστος Τσιγγιρίδης (κέντρο) με μερικούς συνεργάτες του (πηγή: radiomuseum.gr/tsiggiridis)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Χρίστος Τσιγγιρίδης: Ο πρωτοπόρος της ραδιοφωνίας στα Βαλκάνια που πέθανε άνεργος, χωρίς αποζημίωση αλλά κηδεύτηκε με… όλες τις τιμές!

17/12/2021 - 4:59μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Με τα βέλη σημειώνεται ο αστεροειδής «2023 DZ2» (πηγή: Wikipedia)

Αστεροειδής θα περάσει το Σάββατο σε κοντινή απόσταση από τη Γη

4 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Κώστας Τζούμας)

Λακωνία: Μητέρα στα 13 της, κατήγγειλε και δύο συγγενείς για βιασμούς

4 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Σωτήρης Δημητρόπουλος)

Κορονοϊός: Τέλος οι ΜΕΘ Covid στα νοσοκομεία – Οι εισηγήσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων

5 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Γιώτα Λοτσάρη)

EuroCup: Νίκησε την Παρί και ελπίζει σε πλεονέκτημα έδρας

5 ώρες πριν
Το κτήριο της FED στην Ουάσινγκτον (φωτ.: EPA / Matthew Cavanaugh)

ΗΠΑ: Η Fed αύξησε το επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης

6 ώρες πριν
Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Κώστας Φραγκογιάννης στην Άγκυρα (φωτ.: Twitter / @MevlutCavusoglu)

Συνάντηση Τσαβούσογλου-Φραγκογιάννη με φόντο την ελληνοτουρκική θετική ατζέντα

6 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign