Αθηνόδωρος Προύσαλης: Ο αριστοκράτης από την Κωνσταντινούπολη που έγινε γνωστός σε ρόλους μάγκα

Οι ηθοποιοί από τη φύση του επαγγέλματός τους έχουν μια τύχη που τη λες και ευλογία: Μπορεί όλα να μην τελειώσουν με τις πρώτες ρυτίδες, καθώς αν βρεθεί ο κατάλληλος ρόλος και υπάρξει η ανάλογη ερμηνεία μπορεί να κάνουν και μια δεύτερη ή και τρίτη καριέρα. Ευτυχώς, δεν υπάρχει μόνο το Ρωμαίος και Ιουλιέτα.

Τα παραδείγματα στο ελληνικό θέατρο πάρα πολλά. Από τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και τη Γεωργία Βασιλειάδου, και από την Ντίνα Κώνστα μέχρι τον Αθηνόδωρο Προύσαλη. Ο τελευταίος ήταν πάντα ένας αγαπημένος στο κοινό και στην θεατρική πιάτσα, καρατερίστας, ο οποίος μετά τα 70 του έκανε την μεγαλύτερη και πιο καταλυτική του επιτυχία.

Ο κυρ Αριστείδης από τα τηλεοπτικά Εγκλήματα έζησε μια ζωή δύσκολη, αλλά χορτάτη. Πέθανε στις 5 Ιουνίου 2012.

Από την Πόλη στην Κοκκινιά

Αρχές της δεκαετίας του 1930. Η οικογένεια Προύσαλη μετακόμισε από την Κωνσταντινούπολη στην Παλαιά Κοκκινιά. Ανάμεσά τους και ο 6χρονος Αθηνόδωρος.

Ο πατέρας του ήταν μηχανουργός, ο παππούς του ιερέας και γενικότερα υπήρχε οικονομική άνεση. Αυτό βέβαια δεν έλυνε τα προβλήματα σε δύσκολες εποχές όπως η Κατοχή που ακολούθησε. Δεν ήταν μόνο η πείνα, αλλά και ο φόβος της επιβίωσης.

Ο Αθηνόδωρος Προύσαλης είχε κάποτε πει ότι τότε έζησε για πρώτη φορά τον πόνο της απώλειας, καθώς πολλοί φίλοι του σκοτώθηκαν.

Παρ’ όλα αυτά ήταν ένα αγόρι στο ξεκίνημα του και είχε ένα όνειρο να τον ταξιδεύει· χωρίς να το έχει ομολογήσει στους δικούς του. Στο τέλος του Εμφυλίου γράφτηκε κρυφά στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών.

Όλα τριγύρω αλλάζουνε

Στη σκηνή πρωτοεμφανίστηκε το 1953 με το θίασο της Γιώτας Λάσκαρη στο έργο Ο τρομερός καλόγερος. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με πολλούς θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, μεταξύ των οποίων και το Τέχνης του Κάρολου Κουν.

Μπορεί σε κάποιους να ακούγεται λίγο οξύμωρο το τελευταίο, αλλά τόσο ο Κουν όσο και ο Προύσαλης δεν πίστευαν στις ταμπέλες. Άλλο ο βιοπορισμός, άλλο η καταξίωση, άλλο οι πιθανοί μεγάλοι ρόλοι. Και τα τρία σεβαστά.

Ανάμεσα στους ανθρώπους που είχε συνεργαστεί –και υπήρχε αμοιβαία συμπάθεια και εκτίμηση– ήταν και η Κυβέλη. Φυσικά οι κακοήθειες και τα κουτσομπολιά πάντοτε υπήρχαν. Δείτε το παρακάτω απόσπασμα στο οποίο ο Αθηνόδωρος Προύσαλης λέει στη Βίκυ Φλέσσα για τη συνεργασία τους αλλά και για το παρατσούκλι που του κόλλησε συνάδελφος του:

https://www.youtube.com/watch?v=mJKwDgtPZ9U

O Σακελλάριος και ο κινηματογράφος

Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο το έκανε στο φιλμ Λατέρνα, φτώχεια και γαρίφαλο του Αλέκου Σακελλάριου· ο σκηνοθέτης του δίδαξε πώς να πει το ρόλο του με μάγκικη προφορά και τονισμό.

Όμως ο νεαρός ηθοποιός τον παράκουσε και έπαιξε αλλιώς. Πίστευε πως άλλο ένας λαϊκός καθημερινός,  ήρωας, και άλλο ένας μάγκας. Ο Σακελλάριος όχι μόνο δεν τσαντίστηκε, αλλά τον φώναξε και σε άλλες ταινίες.

https://www.youtube.com/watch?v=7TTJCETr5UA

Όσο για το παρασκήνιο των γυρισμάτων; Ο Αθηνόδωρος Προύσαλης είχε αναφέρει ένα περιστατικό που του είχε μείνει αξέχαστο:

https://www.youtube.com/watch?v=37qAd20rSVo

Ώρα για… εγκλήματα

Μπορεί τα Εγκλήματα να θεωρούνται μία από τις καλύτερες και πιο πετυχημένες σειρές όλων των εποχών, όμως το παρασκήνιο κάλλιστα μπορούσε να γίνει σενάριο από μόνο του. Όλα ξεκίνησαν από το Dolce vita που υπέγραφαν ο Αλέξανδρος Ρήγας και ο Θοδωρής Πετρόπουλος. Ο τελευταίος μετά το τέλος της σειράς αυτονομήθηκε και με την προτροπή κάποιων φίλων ηθοποιών έγραψε τα πρώτα επεισόδια από τα Εγκλήματα.

Ο παραγωγός Νίκος Βεργέτης ενθουσιάστηκε με το σενάριο και πρότεινε να γυριστούν κάποια, ένας «πιλότος» για παρουσιαστεί στα κανάλια. Έτσι και έγινε.

Το Mega όμως θεώρησε το σίριαλ πολύ τολμηρό και προχωρημένο. Παρά το συντηρητικό του προφίλ, ύστερα από πολλές συζητήσεις ο ΑΝΤ1 ήταν αυτός που είπε τελικά το ΟΚ.

Όμως η έγκριση δόθηκε στα μέσα της σεζόν και δεν υπήρχε χώρος. Έτσι η σειρά πήγε για την επὀμενη σεζόν.

Αρχικά τα νούμερα τηλεθέασης ήταν αποκαρδιωτικά. Τον πρώτο μήνα προβολής οι συντελεστές ήταν πεπεισμένοι ότι η δουλειά αυτή δεν θα ολοκληρωθεί και ότι θα προβληθούν μόνο όσα επεισόδια είχαν γυριστεί σχεδόν έναν χρόνο πριν.

Έλα όμως που η διαφήμιση «στόμα με στόμα» απέδωσε, και από ένα επεισόδιο και μετά η σειρά άρχισε να ανεβαίνει. Και έλα όμως που ο παραγωγός είχε βαρέσει κανόνι και δεν υπήρχε εταιρεία να το αναλάβει.

Σχεδόν την τελευταία στιγμή, και όταν κόντευαν να τελειώσουν τα επεισόδια που είχαν γυριστεί, ο ΑΝΤ1 αποφάσισε να γίνει εσωτερική παραγωγή. Και εκεί ξεκίνησε ένας νέος μαραθώνιος, ώστε τα γυρίσματα, το μοντάζ και η προβολή να γίνονται στην ώρα τους.

Και μπορεί το πρώτο επεισόδιο της σειράς να ζορίστηκε να πιάσει διψήφιο ποσοστό τηλεθέασης, όμως το αντίστοιχο πρώτο του β’ κύκλου έκανε άνετα πάνω από 50%. Τα Εγκλήματα έγιναν τρελή επιτυχία και από εκεί που τα κανάλια… φοβόντουσαν, πλέον οι υπεύθυνοι άρχισαν να ζητούν σειρές τέτοιου τύπου.

Δυστυχώς όμως ο θεατρικός καβγάς δύο εκ των πρωταγωνιστών δυναμίτισε την κατάσταση στα γυρίσματα και δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε ότι στο τέλος σχεδόν κανείς δεν μιλούσε με κανέναν.

Αυτό βέβαια δεν το ήξερε ο κόσμος που αγάπησε τους ήρωες. Ειδικά ο Αθηνόδωρος Προύσαλης ως σατανικός και σουρεάλ κυρ Αριστείδης λατρεύεται ακόμα και ανθρώπους που θα μπορούσαν να είναι εγγόνια του.

https://www.youtube.com/watch?v=FNCy67F9kxQ

Η «νέα ορφάνια»

Μετά τη σειρά το τηλέφωνο του (συνταξιούχου πλέον) Αθηνόδωρου Προύσαλη πήρε φωτιά. Όχι ότι πριν δεν είχε προτάσεις, αλλά ήταν σαν να τον ανακάλυψαν εκ νέου. Και μάλιστα τον ζητούσαν σε ρόλους παππού-γόη.

Ο ίδιος χαιρόταν με την απρόσμενη επιτυχία που στην ουσία μετρίαζε τη θλίψη του. Όπως έλεγε τότε, βιώνε μια νέα «ορφάνια» αφού όλοι του οι φίλοι είχαν φύγει από τη ζωή.

Είχε βέβαια την κόρη του, τη θεατρολόγο Έφη Προύσαλη, η οποία στάθηκε δίπλα του ως το τέλος. Ένα τέλος που ήρθε σαν σήμερα όταν ήταν 86 ετών.

Σπύρος Δευτεραίος