Την «κόλαση του Δάντη» έζησε η Κέρκυρα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Η πόλη ως έρμαιο των Ιταλών, των Γερμανών και των Αγγλοαμερικανών, βομβαρδίστηκε συνολικά 195 φορές.
Ξημερώματα 13 προς 14 Σεπτεμβρίου του 1943 οι Ναζί βομβάρδισαν ανελέητα την πόλη, με γερμανικά βομβαρδιστικά τύπου Junkers 87 και 88, με εμπρηστικές βόμβες.
Αθώα θύματα, πόνος και σπαραγμός στο κέντρο τής άλλοτε ομορφότερης πόλης της Ελλάδας. Μνημεία ανεκτίμητης αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας σωριάστηκαν σαν φύλλο από χαρτί. Τα κουφάρια τους στέκουν ακόμη στην παλιά πόλη του νησιού, να θυμίζουν τη μανία του ανελέητου εχθρού.
Η πόλη της Κέρκυρας πλήρωσε βαρύ τίμημα – περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πόλη στην Ελλάδα. Λαβωμένη ήδη από τους βομβαρδισμούς των Ιταλών τον Νοέμβριο του 1940, ήταν μια πόλη ανοχύρωτη και ανυπεράσπιστη απέναντι στην τότε σύγχρονη αεροπορία με ένα μόνο πεπαλαιωμένο αντιαεροπορικό τύπου Skoda που βρισκόταν στην πάνω πλατεία. Ο ιταλικός βομβαρδισμός κόστισε τότε 200 ανθρώπινες ψυχές.
Τα δεινά των βομβαρδισμών της Κέρκυρας σταμάτησαν από τον Απρίλιο του 1941 μέχρι και τον Σεπτέμβριο του ’43, καθώς βρισκόταν κάτω από τον ιταλικό ζυγό, με τις εξελίξεις στα πολεμικά μέτωπα να είναι ραγδαίες. Οι Αγγλοαμερικανοί, θέλοντας να χτυπήσουν τους Ιταλούς, βομβάρδισαν τον Αύγουστο του ’43 το νησί και συγκεκριμένα το ιταλικό αεροδρόμιο στα Γουβιά, αχρηστεύοντας τον κεντρικό αγωγό ύδρευσης, με τρομερές συνέπειες για το λαό.
Στις 13 Σεπτεμβρίου ένα σμήνος από γερμανικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα χτύπησε πυροβολαρχίες των άλλοτε συμμάχων τους Ιταλών στα Μελίκια της Λευκίμμης, το αεροδρόμιο και το λιμάνι του νότου.
Οι επιδρομές συνεχίστηκαν με στόχο τις ιταλικές θέσεις. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας βομβαρδίστηκε το αεροδρόμιο στην πόλη, ενώ το απόγευμα βομβαρδίστηκαν ο Σταυρός και ο Ανεμόμυλος, σήμα κατατεθέν του νησιού στη Γαρίτσα. Οι βομβαρδισμοί έπληξαν το Παλιό Φρούριο, την Πάνω Πλατεία, το λόφο Αβράμη, το Κεφαλομάντουκο, το Βίδο, το Μαντούκι, τη Γαρίτσα, την Ανάληψη και άλλες περιοχές, μεταξύ αυτών και την εβραϊκή συνοικία που ήταν στην καρδιά της παλιάς πόλης.
Τα ερείπια του Μαρκά στο Παλαιό Λιμάνι
Εκείνη τη νύχτα ο κερκυραϊκός λαός πλήρωσε ακριβά την «ιταλική αντίσταση». Οι βομβαρδισμοί κόπασαν και πολλοί κάτοικοι μετά τη λήξη του συναγερμού γύρισαν, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, στα σπίτια τους να δουν αν είχαν ζημιές. Πίστεψαν ότι και οι Γερμανοί, όπως οι Ιταλοί, δεν θα βομβάρδιζαν τις βραδινές ώρες. Όμως, λίγο μετά τις 2:00 τα ξημερώματα η βοή των γερμανικών αεροπλάνων σκόρπισε τον τρόμο στο νησί. Μέσα σε μία νύχτα 842 οικογένειες έμειναν χωρίς στέγη, ενώ άλλα 345 σπίτια χρειάστηκε να κατεδαφιστούν μετά τις σοβαρές ζημιές που υπέστησαν.
Οι βομβαρδισμοί συνεχίστηκαν στην Κέρκυρα έως τις 25 Σεπτεμβρίου, ημέρα που η πόλη κατελήφθη από τα γερμανικά στρατεύματα.
Από τους βομβαρδισμούς επλήγη το 70% των κτηρίων της ιστορικής πόλης της Κέρκυρας. Καταστράφηκαν εξ ολοκλήρου 535 κτήρια, ανάμεσά τους το δικαστικό μέγαρο, το τελωνείο, το ταχυδρομείο, το λιμεναρχείο, οι Στρατώνες του Παλαιού Φρουρίου, το Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας, η περίφημη Ανουντσιάτα (Annunciata), ο λατινικός ναός της Παναγίας της Ευαγγελίστριας, κτίσμα του 14ου αιώνα, άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία του νησιού· σώθηκε μόνο το καμπαναριό, όπου δεσπόζει μέχρι και σήμερα στην καρδιά της πόλης.
Σοβαρές ζημιές υπέστησαν 320 κτήρια και εκατοντάδες κατοικίες κερκυραίων πολιτών.
Ολοσχερώς καταστράφηκαν επίσης 12 ιεροί ναοί μέσα στην πόλη, ενώ 13 έπαθαν σοβαρότατες ζημιές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν σε περιοδικό που είχε εκδώσει ο Δήμος Κέρκυρας τον Σεπτέμβριο του 1999, κατά το Έπος του ’40 η Κέρκυρα δέχθηκε συνολικά 127 βομβαρδισμούς από τους Ιταλούς, 32 από τους Γερμανούς και 36 από τους Συμμάχους. Τα ανθρώπινα θύματα ξεπέρασαν τα 2.200, οι τραυματίες ήταν περίπου 3.800, ενώ αυτοί που φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν έφταναν περίπου τους 4.700.
Έκτοτε πολλά κτήρια αναστηλώθηκαν, άλλα ανοικοδομήθηκαν από την αρχή χωρίς όμως να θυμίζουν την πρότερη μορφή τους, όπως το Θέατρο της Κέρκυρας. Ακόμη και σήμερα οι λαβωμένοι σκελετοί της εβραϊκής συνοικίας, αλλά και της Ανουντσιάτας, θυμίζουν σε όλους τον τρόμο που έζησε η πόλη, κρατώντας ζωντανές τις αναμνήσεις της πολύπαθης ιστορίας της.
- Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Α. Ταπάσκου.
- Φωτογραφικό υλικό και πληροφορίες δόθηκαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ από τον ιστορικό συγγραφέα και γραμματέα της Καθολικής Αρχιεπισκοπής της Κέρκυρας, Σπύρο Γαούτση.
