Κατάλογος θυμάτων της εξορίας των Σανταίων στο Ερζερούμ και στο Χουνούς στις 11 Σεπτεμβρίου του 1921, πριν από ακριβώς 98 χρόνια. Ο κατάλογος συντάχθηκε το 1978 από τον Ιεροκλή Γωνιάδη, ο οποίος έζησε από κοντά τα βάσανα και τις κακουχίες που πέρασαν οι συμπατριώτες του στα βάθη της Τουρκίας μαζί με την μητέρα του και την μικρή του αδερφή η οποία δεν τα κατάφερε και πέθανε.
Όπως αναφέρει ο Ιεροκλής Γωνιάδης σε ένα από τα ιδιόχειρα τετράδια που έγραψε και δώρισε στον φίλο του Πλάτων Μαυρόπουλο, «Όλα αυτά τα στοιχεία τα συγκέντρωσα μόνος μου. Παρακάλεσα ορισμένους , έγραψα και στο σύλλογο να συγκεντρώσουν τα ονόματα των άλλων ενοριών αλλά δυστυχώς δεν εισακούσθηκα. Τώρα πιστεύω είναι αργά διότι οι περισσότεροι που έζησαν εκείνο το δράμα δεν υπάρχουν πλέον εις την ζωή…».
Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους εκατοντάδες Σανταίους που πέθαναν αργά και βασανιστικά μακριά από την αγαπημένη τους πατρίδα. Η Σάντα καταστράφηκε ολοσχερώς γιατί τόλμησε και αντιστάθηκε για την επιβίωση της απέναντι σε αυτούς που την φθονούσαν και την ζήλευαν και έπρεπε να την καταστρέψουν.
Ερζερούμ
1) Αμοιρίδου (Γαραγασίνα)
2) Σωφρονία Λαμπριανίδου (Καλόγρια)
3) Λεμονιά Γωνιάδου (αδερφή του γράφοντος, τριών ετών)
4) Εμορφίλη Χαριάδου
5) Πηνελόπη Χαριάδου με τα δυο μικρά παιδιά της
6) Ειρήνη Χαριάδου με το κοριτσάκι της Μαγδίτσα
7) Κυριακή Γραμματικοπούλου (ή Τέλη)
8) Παρθένα Λαμπριανίδου (Γραμματικοπούλου), τη σιόρας η Παρθένα
9) Αλέξανδρος Γραμματικόπουλος
10) Σουμέλα Σπυριδοπούλου (η Φουντουκίνα)
11) Γεώργιος Αδάκτυλος (ο Γαΐσον)
12) Παρέσα Λιανίδου
13) Χρυσάννα Λιανίδου
14) Ειρήνη Λιανίδου
15) Πινίκα Λιανίδου
16) Μαρία Λιανίδου
17) Ελένη Λιανίδου
18) Χριστόφορος Εφραιμίδης
19) Ειρήνη Εφραιμίδου
20) Χαράλαμπος Χαριάδης
21) Ελένη Σοφιανού (η Θωμάβα)
22) Ελένη Στυλίδου (η Κουνιαζίτσα)
23) Μαρία Στυλίδου με το αγοράκι της
24) Μαρία Ξανθοπούλου (η Σατηράβα)
25) Φρόσω Ξανθοπούλου με το κοριτσάκι της
26) Χρήστος Αμοιρίδης με τα δυο κοριτσάκια του Χρυσή και Αγάπη
27) Αλέξανδρος Αδάκτυλος με τα δυο παιδιά του
28) Ελένη Σωτηροπούλου (η Σισημανίνα)
29) Σουμέλα Σωτηροπούλου
30) Ελένη Λαμπριανίδου (Του αγρόποπα νύφη)
31) Κυριακή Αδάκτυλου
32) Παρθένα Μαντσιλέκ (;)
33) Τα δυο μικρά παιδιά του Κοσμά Γαρατσάλ’
Όλα αυτά τα άτομα πέθαναν εις το Ερζερούμ, άλλα εις τους θαλάμους και άλλα εις το νοσοκομείο της πόλης. Οι δυο οικογένειες Λιανίδη (Ανουσάντ) ξεκληρίστηκαν, μόνο η Χρίστη και ο μικρός Νεοκλής της Παρέσας επιβίωσαν.
Χουνούζ
1) Κυριακή Χιονίδου (η Σιονάρα)
2) Κυριακή Γωνιάδου
3) Ισαάκ Πελαγίδης (Νομικός)
4) Άγγελος Πελαγίδης
5) Ελένη Κουφατσή
6) Κοσμάς Λιανίδης
7) Ευθυμία Σπυριδοπούλου (η Σιαμάλα)
Στάσου διαβάτη σιωπηλός και ευλαβικά στοχάσου
το ολοκαύτωμα της ηρωικής Σάντας του Πόντου στα 1921…
Αιωνία τους η μνήμη – δεν θα τους ξεχάσουμε ποτέ.
- Πηγή: facebook / Χρήστος Αηδονίδης.
