«Είν’ οι προσπάθειές μας, των συφοριασμένων […] σαν των Τρώων. Κομμάτι κατορθώνουμε· […] κι αρχίζουμε νάχουμε θάρρος και καλές ελπίδες. Μα πάντα κάτι βγαίνει και μας σταματά. Ο Αχιλλεύς […] βγαίνει και με φωνές μεγάλες μας τρομάζει. […] κι ολόγυρα από τα τείχη τρέχουμε ζητώντας να γλιτώσουμε με την φυγή…» (από το ποίημα του Κ. Καβάφη «Οι Τρώες»).
Κανονικά οι αναγνώστες πρέπει να σταματήσουν εδώ και, αντί να συνεχίσουν με το άρθρο, να αναζητήσουν ολόκληρο το ποίημα.
Είναι πλήρης και πολύ καλύτερη ανάλυση της σχέσης μας με την Τουρκία, σημερινής και παλαιότερης, προβλέπει ρεαλιστικά την κατάληξη και έχει, επιπρόσθετα, ασύγκριτο αισθητικό πλεονέκτημα.
Κατά τα άλλα: Ο Ερντογάν έχει τσαλαπατήσει απροσχημάτιστα την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο, αλλά ο πολιτικός κόσμος, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, παριστάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν. Οι πολυπράγμονες της Αθήνας, πολιτικοί, δημοσιογράφοι και λοιποί «δημόσιοι παράγοντες» βυθίστηκαν, με αφορμή τη σημαία στη νησίδα Ανθρωποφάς, σε μια ακατάσχετη φλυαρία περί της τουρκικής επιθετικότητας, την έλλειψη σεβασμού στο Διεθνές Δίκαιο από τον σουλτάνο, για την καταδίκη του από την Ευρώπη – με κερασάκι τη δήθεν απειλή ότι έτσι δεν μπαίνει στην ΕΕ. Ενώ η Τουρκία είναι σαφές ότι δεν επιθυμεί, πλέον, την ένταξη, αλλά θέλει μόνο τα χρήματα που μπορεί, προθύμως, να του χορηγήσει η δημοκρατικότατη Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η εκάστοτε κυβερνώσα «ελίτ» στην Αθήνα έχει μοναδικό μέλημα το πώς θα αποκρύψει την απόλυτη αδυναμία της να αποκρούσει τις απειλές και τις λοιδορίες του σουλτάνου.
Όχι μόνο οι εκάστοτε κυβερνώντες αλλά το σύνολο της ελληνικής «ελίτ», από τους άφωνους ακαδημαϊκούς έως τους λαλίστατους δημοσιογράφους, σχολιαστές και δημοσιολογούντες, ούτε θέλει ούτε καν διανοείται να αντιπαρατεθεί στην Τουρκία, στους κεμαλιστές παλιότερα, στον Ερντογάν τώρα. Στόχος της «ελίτ» του πολιτικού κόσμου είναι ένας: να μην αντιληφθεί η κοινή γνώμη ότι η Ελλάδα είναι χώρα μειωμένης εθνικής κυριαρχίας. Αν το αντιληφθεί, να μην μπορεί να αντιδράσει. Και αν αντιδράσει (όπως έγινε π.χ. με τα συλλαλητήρια), να κατηγορηθεί ως αντιδραστική, φασιστική, κακοποιός κτλ.
Διαδόθηκε ότι οι αρχηγοί των Επιτελείων ζήτησαν και έλαβαν την άδεια από τον πρωθυπουργό να χειριστούν εκείνοι το πώς πρέπει να αντιδράσουμε στις προκλήσεις των Τούρκων. Και τι έγινε; Δόθηκε πράγματι για λίγο η αίσθηση ότι είμαστε αποφασισμένοι να απαντήσουμε έμπρακτα αν οι τουρκικές απειλές περνούσαν από τα λόγια στις πράξεις. Έως ότου η νησίδα Ανθρωποφάς έγινε απαγορευμένη περιοχή, αν και ανήκει στην ελληνική επικράτεια, και με τους Τούρκους να υποστηρίζουν ότι δικοί τους κομάντος αφαίρεσαν την αναρτημένη ελληνική σημαία από τη νησίδα.
Δηλαδή: όταν οι απέναντι έσφιξαν τα λουριά, η Αθήνα επανήλθε στη γνώριμη τακτική της «εξημέρωσης του θηρίου». Γλείφοντάς το.
Η Αθήνα είχε τη σκέψη ότι αν η Τουρκία απειλεί με θερμό επεισόδιο (αλά Ίμια) και εμείς απειλήσουμε με γενίκευση της σύγκρουσης, τότε ο Ερντογάν δεν θα το διακινδυνεύσει. Αυτό που δεν σκέφτηκε η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία είναι ότι ο αντίπαλος θα ήθελε να εξακριβώσει αν λέμε, ως συνήθως, λόγια του αέρα. Τώρα το ξέρει.
Ο Ερντογάν παίζει το κεφάλι του και την τύχη της χώρας του. Δεν μπορεί να αστειεύεται. Η ανάρτηση της σημαίας στη νησίδα ήταν ένα από αρκετά επεισόδια: Π.χ. ότι ο Π. Καμένος έριξε το στεφάνι «στην περιοχή των Ιμίων» και όχι στο έδαφος των (ελληνικών, υποτίθεται) Ιμίων. Η Τουρκία δεν επιτρέπει αποβίβαση Ελλήνων στα Ίμια. Το θέμα δεν είναι ο πατριωτισμός, αν κάποιος ενδιαφέρεται περί αυτού. Το θέμα είναι, είπαμε στην αρχή, να μην πάρει ο κόσμος μυρουδιά τι πραγματικά συμβαίνει. Ο κόσμος μπορεί να «βολευτεί» στη δήθεν άγνοια, ως άλλοθι. Το πρόβλημα είναι ότι οι κυβερνώντες μπορούν να κοροϊδεύουν εμάς αλλά όχι τους αντιπάλους. Οι Τούρκοι ξέρουν ποιος λέει ψέματα, ποιος παριστάνει το παλικάρι αλλά είναι τζάμπα μάγκας. Και από την πλευρά μας θυμόμαστε τι έγινε με τα Ίμια, τις σημαίες που μεταμορφώθηκαν σε παλιόπανα που τα πήρε ο αέρας κτλ. Ο αντίπαλος ξέρει, δηλαδή, ότι έχει απέναντι ηγεσίες ψευδόμενες, με τα χέρια ψηλά, του κλότσου και του μπάτσου. Και επομένως ξέρει ότι μπορεί να ποδοπατά ατιμώρητα τη σημαία. Άλλωστε οι κυβερνώσες ελίτ επιτρέπουν και συμβάλλουν να αναπτυχθεί κλίμα περιφρόνησης για τον πατριωτισμό και τις σημαίες μέσα στη χώρα, αφήνοντας ασύδοτους ή επιβραβεύοντας κάθε είδους εθνομηδενιστές.
Η πολιτική και η στρατιωτική ηγεσία αιφνιδιάστηκαν και με τους δυο όμηρους και με τη σημαία.
Όχι (μόνο) επειδή είναι ανίκανοι. Αλλά κυρίως επειδή έχει επικρατήσει επί χρόνια πνεύμα μοιρολατρίας, παράδοσης και εγκατάλειψης. Κανένας Φίλης και καμία Τασία δεν θα τολμούσαν να βγάλουν γλώσσα (όπως δεν το έκαναν τόσα χρόνια) αν οι ηγεσίες τιμούσαν στολή και αξιώματα. Αρκεί να διαβάσει κανείς (σε ιστολόγιο) πώς περιγράφει τη σύλληψή τους ο όμηρος ανθυπολοχαγός, πώς παρέδωσαν τον οπλισμό τους (με την προτροπή του διοικητή τους), για να καταλάβει πόσο έτοιμη είναι η ηγεσία να παραδοθεί άνευ όρων. Μακάρι ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση να είχαν την αποκλειστική ευθύνη. Θα διώχναμε αυτούς και θα φέρναμε τους καλούς. Ποιος όμως, ελάχιστα νουνεχής, περιμένει τη σωτηρία από τις ερχόμενες εκλογές;
Η Ελλάδα είναι χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά δικαιώματα τουλάχιστον από την εποχή Σημίτη, μια γεμάτη εικοσαετία. Όποιος δεν είναι τυφλωμένος από κομματικό πάθος ή από προσωπικό συμφέρον, βλέπει ότι όλο τα φάσμα των πολιτικών δυνάμεων στη Βουλή έχουν, διαχρονικά, ακριβώς την ίδια πολιτική απέναντι στην Τουρκία. Πνευματικοί, κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες συμπλέουν χωρίς καν να υποψιάζονται ότι πριονίζουν οι ίδιοι την καρέκλα τους.
Το τέλος του ποιήματος του Καβάφη είναι αποκαλυπτικό, όπως και η αρχή του – βρείτε το. Αν θέλουμε να το συνοψίσουμε σε πεζό λόγο, θα λέγαμε τη γνωστή παροιμία: όπως στρώσαμε έτσι θα κοιμηθούμε.
Απόστολος Αποστολόπουλος
