Η πλατεία Συντάγματος στο Ναύπλιο και η ιστορία της Ψωροκώσταινας

Στην Ελλάδα της κρίσης το όνομά της χρησιμοποιείται πολύ συχνά. Πόσοι όμως από μας γνωρίζουμε την πραγματική ιστορία της Ψωροκώσταινας και πώς προέκυψε ο χαρακτηρισμός καθώς και το παρατσούκλι της μεγαλόκαρδης Ελληνίδας, που σήμερα συνδέεται με την ένδεια της ελληνικής οικονομίας, και γενικότερα την κακομοιριά, την ανοργανωσιά και τη φτώχεια.

Στην καρδιά της παλαιάς πόλης του Ναυπλίου βρίσκεται η ιστορική πλατεία Συντάγματος, που θυμίζει ιταλική πιάτσα. Πολλές ήταν οι αλλαγές του ονόματος της πλατείας με το πέρασμα του χρόνου, γεγονός ενδεικτικό της σημασίας της για την πόλη.

Στο α’ μισό του 19ου αιώνα ήταν γνωστή ως πλατεία του Πλατάνου, λόγω του δέντρου που υπήρχε στο μέσον της. Το 1843 μετονομάστηκε αρχικά σε πλατεία Λουδοβίκου, προς τιμήν του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α’ (πατέρα του βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα Α’) και στη συνέχεια, μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, σε πλατεία Συντάγματος. Τέλος, στα κατοπινά χρόνια έφερε τις ονομασίες πλατεία Στρατώνος και πλατεία Βασιλέως Γεωργίου Β’.

Στην πλατεία Συντάγματος συνέβη το περιστατικό με τη γνωστή σε όλους μας Ψωροκώσταινα. Η Πανώρεια Χατζηκώστα, όπως ονομαζόταν στην πραγματικότητα η περίφημη Ψωροκώσταινα ή Ψαροκώσταινα, ήταν μια εύπορη αρχόντισσα από τις Κυδωνίες (Αϊβαλί) της Μικράς Ασίας, η οποία, διωγμένη από τον τόπο της και έχοντας δει τον άνδρα της και τα παιδιά της να θανατώνονται από τους Τούρκους, κατέληξε πάμφτωχη και άγνωστη μεταξύ αγνώστων στο Ναύπλιο, αφού προηγήθηκε ένα σύντομο πέρασμά της από τα Ψαρά (εξ ου Ψαροκώσταινα) και την Ύδρα.

Εκεί, παρά τα σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε, η χήρα Χατζηκώσταινα φρόντιζε όσο μπορούσε τα ορφανά παιδιά αγωνιστών και ήταν η πρώτη που έσπευσε να ανταποκριθεί στον έρανο που διοργανώθηκε το 1826 στην πλατεία Πλατάνου (Συντάγματος), προκειμένου να υποστηριχθούν οι μεσολογγίτες πρόσφυγες.

Ο οβολός που πρόσφερε, το ασημένιο δαχτυλίδι που φορούσε στο δάχτυλό της και το μοναδικό γρόσι που διέθετε, στάθηκε ικανός να παραδειγματίσει και να συνεγείρει το πλήθος, που μέχρι εκείνη τη στιγμή δίσταζε να καταθέσει στο τραπέζι του εράνου τη δική του οικονομική συνεισφορά προς τους Μεσολογγίτες εξαιτίας της τεράστιας οικονομικής στενότητας.

Όπως γίνεται αντιληπτό από τα προαναφερθέντα, η Πανώρεια Χατζηκώστα, παρά το γεγονός ότι  το παρωνύμιό της ταυτίστηκε στο διάβα του χρόνου με το στερούμενο των αναγκαίων πόρων ελληνικό κράτος, υπήρξε μια αξιομίμητη και αξιομνημόνευτη Ελληνίδα με απίστευτα αποθέματα δύναμης και ανθρωπιάς.

Μπορεί λοιπόν το όνομα «Ψωροκώσταινα» να το χρησιμοποιούμε σήμερα απαξιωτικά, όταν θέλουμε να περιγράψουμε την ανέχεια και τη φτώχεια, όμως, η Ψαροκώσταινα ή Ψωροκώσταινα ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο της νεοελληνικής ιστορίας και μάλιστα μια ηρωική και αξιέπαινη γυναίκα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 η οποία αφιέρωσε τη ζωή της στην υπηρεσία της πατρίδας.

• Πηγή: tovima.gr.