Στις 9 Φλεβάρη του 1857, πριν από 160 χρόνια, πέθανε στην Κέρκυρα ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός. Θα τον θυμηθεί άραγε το επίσημο κράτος για να τον τιμήσει; Άλλωστε και όταν έφυγε από τη ζωή, μία εβδομάδα μετά την αποχώρηση του γαλλικού στόλου και τον τερματισμό της τετραετούς γαλλικής κατοχής της Ελλάδος, άργησαν να μάθουν οι Έλληνες τον θάνατο του…
Από τις αθηναϊκές εφημερίδες της εποχής, τις οποίες έψαξα, ελάχιστες ανέφεραν την είδηση, με ένα μικρό, το ίδιο ακριβώς σε όλες, λακωνικό κείμενο, όπως και στην εφημερίδα της Σμύρνης Αμάλθεια. Το κοινό λακωνικό κείμενο με καυστικό σχόλιο ανέφερε: «Μετά πολλής θλίψεως ελάβομεν σήμερον την είδησιν του θανάτου του διασημοτάτου ποιητού κ. Σολωμού…».
Και πρόσθετε: «ευχόμεθα κι ελπίζουμε ο επί των Εξωτερικών υπουργός, όστις παρά πάντα άλλον των υπουργών, οφείλει να σέβηται την μνήμην του Σολομού, προτείνων εις τους συναδέλφους του να εκδώσουν και τυπώσουν δαπάνη του Ταμείου της Ελλάδος τα ανέκδοτα του, δείγμα εθνικού σεβασμού προς την μνήμην του ανδρός, δι’ όν έχει δίκαιον να καυχάται η ελληνική φυλή».
Ο επικήδειος του Μαρκορά στα ιταλικά
Η Βουλή της Κέρκυρας, μόλις έμαθε το θάνατό του, «διέκοψεν την συνεδρίασιν και σύσσωμος μετέβη όπως ασπασθή αυτόν εις την νεκρικήν κλίνην», Η εφημερίδα της Κέρκυρας Τα Καθημερινά ανέφερε μόνο ότι περιήλθε στα χέρια της ο επικήδειος που εκφώνησε στην Μητρόπολη Κερκύρας (στην ιταλική) ο Γεώργιος Μαρκοράς και θα το δημοσιεύσει στο επόμενο φύλλο.
Ο Σολωμός έζησε τα τελευταία τριάντα χρόνια της ζωής του στην Κέρκυρα, όπου εγκαταστάθηκε το 1827 όταν έφυγε από την Ζάκυνθο.
Γεννήθηκε το 1798 από πατέρα ηλικιωμένο αριστοκράτη και από νεαρή μανιάτισσα μητέρα, λαϊκής καταγωγής, την Αγγελική Νίκλη, την οποία νυμφεύθηκε ο πατέρας Σολωμός λίγο πριν πεθάνει. Κατά καιρούς, διάφοροι συγγραφείς παρουσιάζουν τη μητέρα του εθνικού μας ποιητή, ως δούλα ή ποπολάρα για να δείξουν την ταπεινή, από λαϊκή τάξη καταγωγή της, και τον ίδιο ως… «γιο μιας δούλας». Η Νίκλη ανήκε στη μεγάλη αρχοντική οικογένεια των Νίκληδων της δυτικής Μάνης που μετανάστευσε στη Ζάκυνθο τον 17ο αιώνα.
Στο ληξιαρχικό βιβλίο της Αγίας Παρασκευής της Ζακύνθου αναγράφονται τα εξής στοιχεία: «1798 Ιουνίου 8, εβαπτίσθη παιδίον αρσενικόν φυσικόν του ευγενούς κυρίου Κόντε Νικολάου Σολωμού και ονομάσθη παρά του αναδόχου αυτού εκλαμπροτάτου κυρίου Αντωνίου Καπνίση, Διονύσιος. ΄Ητο μηνών 2» Ο Διονύσιος Σολωμός γεννήθηκε στις 8 Απριλίου 1798.
Στα 9 του χρόνια, ο Διονύσιος εστάλη από τον πατέρα του Κόντε Νικόλαο στην Ιταλία για να σπουδάσει. Όμως ο Κόντε, μετά από δύο χρόνια πέθανε και η Αγγελική συνέχισε να στηρίζει τον σπουδάζοντα Διονύσιο στο Πανεπιστήμιο της Παβίας απ’ όπου έλαβε το πτυχίο της Νομικής. Στη διάρκεια των σπουδών του στην Ιταλία έλαβε φιλολογική μόρφωση από φωτισμένους λογίους όπως ο Ούγος Φώσκολος.
Ο Άγγλος αρμοστής Θωμάς Μάιτλανδ που χαρακτήρισε τον Σολωμό αντιδραστικό
Στα 20 του χρόνια γύρισε στη Ζάκυνθο, σε μια εποχή που στην Επτάνησο σκληραίνει τη στάση της η αγγλική κατοχή. Ο Σολωμός συναναστρέφεται με μέλη της Φιλικής Εταιρίας και μπαίνει στο στόχαστρο του Άγγλου αρμοστή Θωμά Μαϊτλανδ, που τον κατεδίωκε ως… αντιδραστικό!
Μέσα λοιπόν σ’ αυτό το σκηνικό, ένα γεγονός που ξεσήκωσε τον κόσμο και τον Σολωμό και βγήκαν στους δρόμους και πανηγύριζαν, ήταν μία ψεύτικη είδηση που μεταδόθηκε στο νησί! Στις 19-5-1821 έφθασε στη Ζάκυνθο ένα ελληνικό καράβι από την Κωνσταντινούπολη. Όταν αποβιβάστηκε ο πλοίαρχος του, κάποιος τον ρώτησε στην προκυμαία: «Τι κάνει η Κωνσταντινούπολη;» κι εκείνος αστειευόμενος του απάντησε με σοβαρότητα: «Δεν τα ξέρετε; Την πήραμε την Πόλη!».
Η ψευδής αυτή είδηση διαδόθηκε από στόμα σε στόμα σ’ όλο το νησί και αυθόρμητα συγκροτήθηκε μεγάλη διαδήλωση! Ο καθολικός επίσκοπος, από ενθουσιασμό, έτρεξε αμέσως, άνοιξε την Μητρόπολη, πλημμύρισε ο κόσμος και τέλεσε δοξολογία για το χαρμόσυνο γεγονός. Ο Σολωμός ηγείτο της διαδήλωσης, στην οποία δεν έλειψαν αντιαγγλικές εκδηλώσεις που έφεραν, όπως αναμενόταν, την άμεση αντίδραση της Αγγλικής Διοίκησης. Ο αρμοστής Μάϊτλανδ ζήτησε και απομακρύνθηκε αμέσως από το νησί ο φιλέλληνας ιερέας Λουδοβίκος Σκάνκοτς για να ηρεμήσουν τα πνεύματα.
Αποκαλυπτήρια προτομής του Διονύσιου Σολωμού στον Βασιλικό Κήπο με ομιλητή τον Κωστή Παλαμά
Αλλά για τον Σολωμό, θα επανέλθουμε σε δυο Κυριακές με πολύ ενδιαφέροντα, άγνωστα στοιχεία.
Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης
