Ξημερώνει Σάββατο 27 Αυγούστου 1922. Σε Χίο και Μυτιλήνη 50 εμπορικά πλοία είναι καθηλωμένα καθώς δεν τους επιτρέπεται να πάνε να βοηθήσουν τη Σμύρνη. Στις 10:30 τσέτες ιππείς μπαίνουν στην πόλη και αρχίζουν τις πρώτες σφαγές Ελλήνων και Αρμενίων. Τούρκοι πολίτες και στρατιώτες ξεκινούν τις λεηλασίες. Ο μητροπολίτης Χρυσόστομος, το μεσημέρι, διανέμει συσσίτιο σε όσους είχαν συγκεντρωθεί στην Αγία Φωτεινή…
Η Αγία Φωτεινή, ο μητροπολιτικός ναός της Σμύρνης, ήταν ο ωραιότερος και πιο εντυπωσιακός. Ξεχώριζε για το πανύψηλο καμπαναριό του και τον χρυσό σταυρό που έλαμπε στον ήλιο. «Ηλίου άτερ σιγώ» έγραφε η επιγραφή πάνω στο ρολόι του καμπαναριού. Εκεί λειτούργησε για τελευταία φορά ο Χρυσόστομος Σμύρνης πριν από το μαρτύριο του, εκεί εκκλησιάστηκαν για τελευταία φορά οι Σμυρναίοι πριν τους πετάξουν στη θάλασσα.
Η πυρκαγιά που ξέσπασε στις 13 Σεπτεμβρίου, και σήμανε την ολοκληρωτική καταστροφή της Σμύρνης, αφήνει πίσω της και στην Αγία Φωτεινή σε στάχτες και αποκαΐδια.
Για να αποτελειώσουν τη μνήμη, την πίστη και την ελληνικότητα, οι Τούρκοι βάζουν δυναμίτη και ανατινάζουν το ναό αλλά και το κωδωνοστάσιο.
Χρειάστηκαν δεκαετίες πριν οι ξεριζωμένοι Ίωνες βρουν μια κάποια παρηγοριά ενθυμούμενοι την πατρίδα, στην Αγία Φωτεινή της Νέας Σμύρνης…
Οι φωτογραφίες είναι από το προφίλ της Ορθόδοξης Κοινότητας Αγίας Φωτεινής Σμύρνης.
![Από την Έξοδο των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης, τον Οκτώβριο του 1922. Περίπου 160.000 πρόσφυγες διέσχισαν τον Έβρο μεταφέροντας μέρος της κινητής περιουσίας τους (πηγή: Χρήστος Χατζηιωσήφ [επιμ.], «Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα. Ο Μεσοπόλεμος 1922-1940»)](https://www.pontosnews.gr/wp-content/uploads/2025/09/ekkenosi-anatolikis-thrakis-360x180.jpg)
