Ο Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος υπήρξε από τις φωτεινές μορφές του Πόντου, με φιλοσοφική (πλατωνική) και θεολογική μόρφωση. Τον θαύμαζαν όλοι για τη σεμνότητά του, τη λιτή ζωή του, τις γνώσεις και την ευφράδειά του.
Γεννήθηκε το 1403 από φτωχούς γονείς και βαπτίστηκε Βασίλειος. Ευφυής και φιλομαθής, ακολούθησε τον μοναχικό βίο με την προτροπή του μητροπολίτη Τραπεζούντας Δοσίθεου του Δωριέα.
Πήγε στην Κωνσταντινούπολη και κατόπιν εστάλη στην Πελοπόννησο, όπου εθήτευσε στον Μυστρά δίπλα στον περίφημο δάσκαλο Γεώργιο Γεμιστό-Πλήθωνα. Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και χειροτονήθηκε μητροπολίτης Νικαίας και μετά έφυγε στη Ρώμη συνοδεύοντας τον Πατριάρχη Ματθαίο για να πάρουν μέρος στη Σύνοδο της Φεράρας-Φλωρεντίας για την Ένωση των Εκκλησιών. Βλέποντας την παρακμή του Βυζαντίου, ο Βησσαρίων μετέβη ξανά στη Ρώμη, όπου χειροτονήθηκε επίσκοπος Σαβίνης και Τουσκούλων από τον πάπα Νικόλαο Ε΄.
Το 1455, όταν πέθανε ο πάπας Νικόλαος, προτάθηκε ως υποψήφιος πάπας και θα εκλεγόταν αν δεν είχε εναντίον του την εχθρική στάση του καρδιναλίου Αλάνου που διεκήρυσσε ότι δεν μπορεί να εκλεγεί πάπας ο καρδινάλιος Βησσαρίων, ένας Έλληνας πρώην σχισματικός με τη γενειάδα και το μουστάκι… (Φυσικά εναντίον της εκλογής του στάθηκε και η ανάμνηση ενός άλλου Έλληνα πάπα, του Πέτρου Φιλάργη του Κρητός, που εξελέγη πάπας με το όνομα Αλέξανδρος Ε΄ το 1409 για ένα χρόνο, με την ελπίδα να υποταχθεί η Ανατολική στη Δυτική εκκλησία.)
Το 1471, όταν πέθανε ο πάπας Παύλος Β΄, ο Βησσαρίων προτάθηκε εκ νέου λόγω της μεγάλης του μορφώσεως και σοφίας. Τη φορά αυτή έχασε την εκλογή επειδή δεν έκανε ένα… ρουσφέτι σε έναν άλλο καρδινάλιο που θα τον ψήφιζε, αλλά και λόγω μιας πλαστογραφίας. Έτσι εξελέγη πάπας ο Φραγκίσκος, τον οποίο είχε χειροτονήσει επίσκοπο ο ίδιος ο Βησσαρίων.
Ο φιλόσοφος ιεράρχης πέθανε στη Ραβέννα στις 19 (κατ’ άλλους στις 18) Νοεμβρίου 1472. Ετάφη στο ναό των Αγίων Αποστόλων, και μάλιστα μέσα σε μνημείο που ο ίδιος είχε φτιάξει εν ζωή για τον εαυτό του με την επιγραφή «Τούτ’ έτι Βησσαρίων ζων ήνυσα σώματι σήμα, πνεύμα δε φευξείται προς Θεόν αθάνατον». Αλλά και πάνω στον τάφο του χαράχτηκε επιγραφή του: «Η Ελλάδα με γέννησε, η ακτή της Ιταλίας με περιέθαλψε, η Ρώμη με προστάτευσε, κατά τη ζωή μου είμαι Νουμάς, κατά την τέχνη Πλάτωνας».
Τάσος Α. Κοντογιαννίδης
