pontosnews.gr
Τετάρτη, 1/02/2023
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Η γυναίκα ως φορέας πολιτισμού στην Ποντιακή Μούσα

13/09/2013 - 10:46πμ
Η γυναίκα ως φορέας πολιτισμού στην Ποντιακή Μούσα
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Η γυναίκα ως φορέας πολιτισμού στην Ποντιακή Μούσα.

Γράφει η Παρθένα Τσοκτουρίδου

Στο παρακάτω παραδοσιακό ποίημα, με απόδοση στην Ποντιακή διάλεκτο και στη Νεοελληνική καθομιλουμένη γλώσσα, τα σαλπίσματα της Ποντιακής Μούσας στους εξουσιαστές των φθοροποιών συστημάτων, τους υπενθυμίζουν ότι πρέπει να αλλάξουν νοοτροπία. Το πνεύμα της αγέρωχης γυναίκας του μοναχογιού Γιάννη ανατρέπει το διεφθαρμένο καθεστώς (δράκο) των αρνητών της πολιτισμένης ζωής και αντανακλά φως και ανθρωπισμό.

Η γενναία γυναίκα του Μονόγιαννε γίνεται φορέας αλλαγής στο διάβα της ζωής προς τον πολιτισμό νικώντας το θεριό όταν εκείνο αντικρίζει τούτη τη γυναικεία μορφή, την τόσο ευγενική, ωραία, ηρωική. Σώζει τη ζωή του άντρα της αντιτασσόμενη στο κατεστημένο με τη λάμψη του πολιτιστικού της πνεύματος κατασυγκινώντας την ψυχή του άγριου και βάρβαρου παράγοντα με την αντίδραση της, η οποία προκαλεί αναστάτωση στο γεγονός ότι το θύμα, δηλ. ο άντρας της, υποτάσσεται στο πεπρωμένο.

Προκαλεί δέος και σεβασμό η γυναίκα του Μονόγιαννε, η οποία τιμωρεί τον αλαζονικό άνθρωπο της εξουσίας που την αγνοεί. Σε τούτο το ποίημα διαψεύδεται ο παλιός μύθος που υποβιβάζει τη γυναίκα στο ανίσχυρο φύλο, επειδή η γυναίκα με καταπληκτικές πράξεις και διεκδικώντας τα δικαιώματα της μπορεί να φωτίσει το νου των αρχόντων και των νομοθετών και να γίνει η γέφυρα απ’ όπου διαβαίνει η ζωή προς τον πολιτισμό κι όχι προς τον σκοταδισμό. Αυτή εξάλλου είναι και η πολιτιστική της αποστολή.

Στην ποντιακή διάλεκτο

Η γυναίκα του Μονόγιαννε

Διψούν τ’ ελάφια σα βουνά, τα ζαρκάδια σα όρη
Διψά κι η διπλοθάλαμος, διψά τη Γιάννε η κάλη.

-Ε…πεθερά, ε…πεθερά, χουλιάρ΄ νερόν, εκάγα!

-Την πεθερά σ’ μη λες ατο, πε ατο και τον Γιάννεν.

-Ε…Γιάννε μ’ και Μονόγιαννε μ’, χουλιάρ’ νερόν, εκάγα!

Κι ο Γιάννες, ο Μονόγιαννες, ο μαναχόν ο Γιάννες
Ο Γιάννες επεπίρνοξεν και σο πεγάδ’ επήεν
Γαργάριξεν η μαστραπά κι εγνέφιξεν ο δράκον
Κι έξέβεν δράκος άγγελος και θελ’ να τρώει τον Γιάννεν.

-Καλώς, καλώς το πρόγεμα μ’, καλώς το δειλινάρι μ’
Καλώς ντο τρώγω και δειπνώ και κοίμαι και κοιμούμαι.

-Παρακαλώ σε, δράκε μου, αφ’ σε με καν πέντε ημέρας
Πάω, ελέπω τον κύρη μου, έρχουμαι κι εσύ φα με.

-Αρ άμε, άμε, Γιάννε μου, άμε κι αγλήγορα έλα.

Πήγεν ο Γιάννες κι έργεψεν, ο δράκον εθερέθεν
Όντας τερεί το πέραν κιαν, ο Γιάννες κατηβαίνει.

-Καλώς, καλώς το πρόγεμα μ’, καλώς το δειλινάρι μ’
Καλώς ντο τρώγω και δειπνώ και κοίμαι και κοιμούμαι.

-Αφ’ σε με, δράκε, άφ’ σε με, άφ’ σε με, ναι θερίον
Πάω ελέπω τη μάνα μου, έρχουμαι κι εσύ φα με.

-Αρ άμε, άμε, Γιάννε μου, άμε κι αγλήγορα έλα.

Πήγεν ο Γιάννες κι έργεψεν, ο δράκον εθερέθεν
Όντας τερεί το πέραν κιαν, ο Γιάννες κατηβαίνει.

-Καλώς, καλώς το πρόγεμα μ’, καλώς το δειλινάρι μ’
Καλώς ντο τρώγω και δειπνώ και κοίμαι και κοιμούμαι.
Παρακαλώ σε, δράκε μου, Θεού παρακαλίας
Ας πάω ελέπω τ’ ορφανά, διατάχκουμαι την κάλη μ’.

-Αρ άμε, άμε, Γιάννε μου, άμε κι αγλήγορα έλα.

Ο Γιάννες μόνον έργεψεν, ο δράκον εθερέθεν
Όντας τερεί το πέραν κιαν, ο Γιάννες κατηβαίνει.
Είχεν τα χέρια τ’ ΄πίσταυρα, την γούλαν κρεμαμένον
Κι άλλ’ από πίσ’ ο κύρης ατ’, χτουπίζ’ τα γένια τ’ κι έρται
Κι άλλ’ από πίσ’ η μάνα του, φτουλίεται η μάρσα
Κι άλλ’ από πίσ’ τα ορφανά τα’, την γούλαν ζαρωμένον
Κι απ’ εμπρ’ πάει η κάλη ατ, χρυσοκαβαλαρέα
Κατακαρδών’ τον Γιάννεν ατ’ς και φοβερίζ’ τον δράκον.

-Καλώς, καλώς τον Γιάννε μου, το πρωινό το διάρι μ’.

-Καλώς, καλώς το δράκο μου, τ’ ολημερνόν το διάρι μ’.

-Καλώς, καλώς το πρόγεμα μ’, καλώς το δειλινάρι μ’
Καλώς ντο τρώγω και δειπνώ και κοίμαι και κοιμούμαι.

-Σπαθίν να εν’ το πρόγεμα σ’, κοντάρ’ το δειλινάρι σ’
Φαρμα΄κ’ να τρως και να δειπνάς και κείσαι και κοιμάσαι.

-Κόρ’ απ’ εμέν ‘κ’ εντρέπεσαι; Απ’ εμέν’κι φοάσαι;

-Απ’ εσέν ξάι’ κ’ εντρέπουμαι, απ’ εσέν’ ‘κι φοούμαι.

-Σον Θο σ’, σον Θο σ’, ναι κόρασον, τα γονικά σ’ απ’ όθεν!

-Ο κυρ μ’ απ’ τους ουρανούς, η μάνα μ’ απ’ τα νέφια
Τ’ αδέρφια μ’ στράφνε και βροντούν κι εγώ γριλεύω δράκους!
Στου πεθερού μου το τζακόν’ σεράντα δράκων δέρμαν
Όταν θα παίρω και τ’ εσόν, γίνταν σεράντα έναν.
Και ση μωρί μ’ και το κουνίν σεράντα δρακοδόντια
Κρούω και παίρω και τ’ εσόν, γίνταν σεράντα έναν!

-Καθώς και λες, ναι κόρασον, άμε κι απ’όθεν έρθες
Ας εν ο Γιάννες χάρισμα σ’, έπαρ’ τον κι άμε, δέβα.
Ας εν ο Γιάννες αδελφό μ’ κι η κάλη ατ η νύφε μ’
Του Γιάννε τα μικρότερα ας είν’ γυναικαδέλφια μ’.

Στη νεοελληνική καθομιλουμένη

Η γυναίκα του Γιάννη, του μοναχογιού

Διψούν τα ελάφια στα βουνά, στα όρη τα ζαρκάδια
Διψάει κι η ετοιμόγεννη, του Γιάννη η γυναίκα.

-Ε…πεθερά, λίγο νερό και φλέγεται η ψυχή μου!

-Στην πεθερά σου μη το λες, στο Γιάννη πες το νύφη.

-Αχ, Γιάννη μου, λίγο νερό και φλέγεται η ψυχή μου!

Κι ο Γιάννης, ο μοναχογιός, έρημος μεσ’ στη νύχτα
Φεύγει γοργά απ’ το σπίτι του και για νερό πηγαίνει
Και χτύπησε τον μαστραπά και ξύπνησε ο δράκος
Και βγαίνει δράκος άγγελος, να φάει τον Γιάννη, θέλει.

-Καλώς, καλώς το πρόγευμα, καλώς το δειλινό μου
Και τρώγω και καλοδειπνώ και πέφτω και κοιμάμαι.

-Άσε με, δράκε, άσε με, να ζήσω πέντε μέρες
Να πάω να δω τον κύρη μου κι ύστερα, δράκε, φα’ με.

-Άμε να πας και να τον δεις και μην αργήσεις Γιάννη.

Και πήγε ο Γιάννης κι άργησε και θύμωσε ο δράκος
Και σαν κοιτάζει πέρα-εκεί, ο Γιάννης κατεβαίνει.

-Καλώς, καλώς το πρόγευμα, καλώς το δειλινό μου
Και τρώγω και καλοδειπνώ και πέφτω και κοιμάμαι.

-Άσε με, δράκε, άσε με, λυπήσου με θηρίο
Να πάω να δω τη μάνα μου και πάλι είμαι δικός σου.

-Άμε να πας και να την δεις και μην αργήσεις Γιάννη.

Και πήγε ο Γιάννης κι άργησε και θέριεψε ο δράκος
Και σαν κοιτάζει πέρα-εκεί, ο Γιάννης κατεβαίνει.

-Καλώς, καλώς το πρόγευμα, καλώς το δειλινό μου
Και τρώγω και καλοδειπνώ και πέφτω και κοιμάμαι.

-Δράκε μου, σε παρακαλώ, λυπήσου με θηρίο
να πάω να δω τα ορφανά, την χήρα να ορμηνέψω.

-Άντε να πας να δεις κι αυτούς και γλήγορα να μου’ ρθεις.

Και πάλι ο Γιάννης άργησε και θύμωσε ο δράκος
Μα σαν κοιτάζει πέρ-εκεί, τον Γιάννη αντικρίζει.
Είχε τα χέρια σταυρωτά, γυρμένο το κεφάλι
Και πίσω ο πατέρας του τα γένια του μαδώντας
Πιο πίσω η μανούλα του, μαλλιοτραβιέται η δόλια
Και πίσω-πίσω τα ορφανά σαν φύλλα μαραμένα
Και πιο μπροστά η γυναίκα του, χρυσοκαβαλαρέα.
Τον δράκο τον φοβέριζε και ψύχωνε τον Γιάννη.

-Καλώς, καλώς τον Γιάννη μου, καλώς το πρωινό μου.

-Καλώς, καλώς το δράκο μου, το μεσημεριανό μου.

-Καλώς, καλώς το πρόγευμα, καλώς το δειλινό μου
Και τρώγω και καλοδειπνώ και πέφτω και κοιμάμαι.

-Σπαθί να ‘χεις για πρόγευμα, για δειλινό κοντάρι
Για δείπνο δηλητήριο και πέσε και κοιμήσου.

-Κόρη διόλου δεν ντρέπεσαι; Διόλου δεν με φοβάσαι;

-Καθόλου εγώ δεν νρέπουμαι, δεν σε φοβάμαι δράκε.

-Για τον Θεό σου κοπελιά, ποια ειν’ τα γονικά σου;

-Ο κύρης μου απ’ τους ουρανούς, η μάνα μου απ’ τα νέφη
Τ’ αδέρφια αστραπόβροντα κι εγώ σκοτώνω δράκους!
Στου πεθερού μου την αυλή σαράντα δράκων δέρμα
Και το δικό σου παίρνοντας, θα’ ναι σαράντα ένα.
Στην κούνια οπούν’ το βρέφος μου, σαράντα δρακοδόντια
Και το δικό σου παίρνοντας, θα’ ναι σαράντα ένα!

-Βρε κοπελιά, με τρόμαξες, για πάνε στο καλό σου
Κι ο αγαπημένος Γιάννης σου, ας είναι χάρισμά σου.
Και να’ σαι εσύ η νύφη μου κι ο Γιάννης αδελφός μου
Τα Γιάννη τα παιδόπουλα να τα’ χω κουνιαδάκια.

Τμήμα σύνταξης
Pontos-News.Gr

Διαβάστε ακόμα:

Οι 21 γέννες του Πόντου

Πώς ανατράπηκε το καθεστώς του «Μας» στην Ποντιακή παράδοση

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Κούντουρον, ο μήνας με την κομμένη ουρά - Cover Image
ΠΟΝΤΟΣ

Κούντουρον, ο μήνας με την κομμένη ουρά

1/02/2023 - 8:29πμ
Από αριστερά: ο πρόεδρος της Λέσχης Ποντίων Νομού Καβάλας Μιχάλης Τσουλφίδης, ο ομότιμος καθηγητής Κωνσταντίνος Φωτιάδης και η πρόεδρος του Ομίλου για τη Διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας Μελίνα Παπακωνσταντίνου (φωτ.: Facebook / Λέσχη Ποντίων Νομού Καβάλας)
ΠΟΝΤΟΣ

Καθηλωτικός ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης για τους κρυπτοχριστιανούς στον Πόντο

31/01/2023 - 1:40μμ
Αναμνηστική φωτογραφία με στελέχη του μικρασιατικού, αρμενικού, ασσυριακού, κωνσταντινουπολίτικου, κυπριακού και ποντιακού ελληνισμού μετά τη συνάντησή τους στο Πνευματικό Κέντρο Κωνσταντινουπολιτών στην Αθήνα (πηγή: facebook.com//stefanos.tanimanidis)
ΠΟΝΤΟΣ

Πρωτοβουλία για τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων της καθ’ ημάς Ανατολής – Τι επιδιώκει η κίνηση για την ανασυγκρότηση του ποντιακού χώρου

31/01/2023 - 11:18πμ
Στιγμιότυπο από την εκδήλωση (φωτ.: Ένωση Ποντίων Πιερίας)
ΠΟΝΤΟΣ

Η Ένωση Ποντίων Πιερίας έκοψε την πρωτοχρονιάτικη πίτα της

31/01/2023 - 9:43πμ
Φέτος η βασιλόπιτα στο Βάιμπλινγκεν είχε τρεις τυχερές (φωτ.: Facebook/ Argo WN)
ΠΟΝΤΟΣ

Διπλή γιορτή για τους «Αργοναύτες» του Βάιμπλινγκεν: Έκοψαν βασιλόπιτα και εξέλεξαν το νέο Διοικητικό Συμβούλιό τους

30/01/2023 - 6:26μμ
(Φωτ.: facebook / Ένωση Ποντίων Φθιώτιδος)
ΠΟΝΤΟΣ

Ένωση Ποντίων Φθιώτιδας: Με αγκαλιές και χαμόγελα έκοψε την πρωτοχρονιάτικη πίτα της

30/01/2023 - 1:30μμ
Εικόνισμα των Τριών Ιεραρχών στο Βυζαντινό Μουσείο της Θεσσαλονίκης (πηγή: commons.wikimedia.org)
ΠΟΝΤΟΣ

Ιστορίες από τον Πόντο: Η εορτή των Τριών Ιεραρχών στη Χάρσερα το 1908

30/01/2023 - 11:53πμ
Σκίτσο του Χρήστου Δημάρχου από το βιβλίο «Ελληνικός Πόντος: Μορφές και εικόνες ζωής», του Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί»
ΠΟΝΤΟΣ

«Μάνα, ’κί παίρω» ή «Εγώ παίρω λυριτσήν» – Ένα σατιρικό τραγούδι στην ποντιακή διάλεκτο

30/01/2023 - 10:27πμ
Στιγμιότυπο από την παρουσίαση του βιβλίου στη Βέροια (φωτ.: veroitis.gr)
ΠΟΝΤΟΣ

Βιβλίο για τον Πόντο: «Σκούπισε γιαγιά τα δάκρυά σου»

29/01/2023 - 6:58μμ
Ο Παύλος Θεοδωρίδης και ο Γενικός Γραμματέας Απόδημου Ελληνισμού του ΥΠΕΞ Δημήτριος Πλευράκης, το 2018, στο Αλμάτι (φωτ.: Αρχείο Παύλου Θεοδωρίδη)
ΠΟΝΤΟΣ

Παύλος Θεοδωρίδης: Από τον πρώτο ελληνικό σύλλογο στο Καζακστάν μέχρι τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος της Ελλάδας

29/01/2023 - 10:06πμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Φωτ. αρχείου: MotionTeam / Eurokinissi / Βασίλης Βερβερίδης)

Θεσσαλονίκη: Σεισμός 4,1 Ρίχτερ στον Θερμαϊκό κόλπο

17 λεπτά πριν
Φωτογραφία του Μάριου-Μιχαήλ Τουρούτσικα που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας (φωτ.: ΓΕΑ / EUROKINISSI)

Πτώση Phantom F-4: Αύριο κηδεύεται ο υποσμηναγός Μάριος-Μιχαήλ Τουρούτσικας

34 λεπτά πριν
Η Ασημίνα Αρβανιτάκη θεωρείται σήμερα ως μία από τις κορυφαίες επιστήμονες στον κλάδο της Θεωρητικής Φυσικής παγκοσμίως (φωτ. Perimenter Institute)

Ασημίνα Αρβανιτάκη: Από τη Μεσσηνία, στο μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο Θεωρητικής Φυσικής στον κόσμο

1 ώρα πριν
(Φωτ. αρχείου: EUROKINISSI / Τατιάνα Μπόλαρη)

Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη: Ο Τάκης Θεοδωρικάκος καταθέτει μήνυση κατά του απόστρατου αξιωματικού

2 ώρες πριν
(Φωτ.: gov.gr)

Από σήμερα λειτουργεί η πλατφόρμα στήριξης ευάλωτων δανειοληπτών – Τον Απρίλιο οι πρώτες πληρωμές

2 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Γιελάντα Ντελάι)

Μπάγερν, Μπαρτσελόνα και Παρί Σεν Ζερμέν σε εκτός έδρας αποστολές με τις καλύτερες αποδόσεις από το Πάμε Στοίχημα

3 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign