Την άγνωστη σε πολλούς ιστορία της κεραμικής βιοτεχνίας της φαληρικής Κιουτάχειας και των ανθρώπων της –των τεχνιτών, κυρίως προσφύγων–, που συνέχισαν την παράδοση της κεραμικής τέχνης της Ανατολής στην Ελλάδα λίγο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αναδεικνύει έκθεση που φιλοξενείται στον εκθεσιακό χώρο του Ελληνικού Κοινοβουλίου.
«…αγαπημένα έργα των χειρών τους. Κεραμικά των προσφύγων δημιουργών της Φαληρικής Κιουτάχειας» είναι ο τίτλος. Διοργανώνεται από το Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και θα διαρκέσει έως τις 31 Οκτωβρίου.
Μέσα από αυθεντικά έργα, αρχειακό υλικό και πιστά αντίγραφα των περίφημων εφυαλωμένων πλακιδίων που κοσμούν ακόμα και σήμερα το Μέγαρο της Βουλής, οι επισκέπτες της έκθεσης έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν ένα σημαντικό αλλά και συγκινητικό κεφάλαιο της νεότερης ελληνικής πολιτιστικής ιστορίας.
Μαζί με τη Νίκαια, την Πόλη και τα Δαρδανέλια, η Κιουτάχεια ήταν ένα από τα κυριότερα κέντρα της κεραμικής τέχνης. Λίγους μόλις μήνες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο Μηνάς Πεσματζόγλου από τη Σπάρτη της Πισιδίας αναζήτησε στις γειτονιές του Πειραιά και της Αθήνας τους Αρμένιους και Έλληνες Κιουταχιώτες τεχνίτες για να δώσουν ζωή στο εργαστήρι του.
Δέκα χρόνια αργότερα, το δημιούργημά του, η «Ανώνυμος Αγγειοπλαστική Εταιρεία Η Κιουτάχεια», στελεχωμένη μάλιστα ως επί το πλείστον με γυναίκες αγγειογράφους από τη Μικρά Ασία, μπορούσε πλέον να υπερηφανεύεται για διακρίσεις σε εγχώριες και διεθνείς εκθέσεις, για εξαγωγές προϊόντων πολυτελείας –αγγείων και πιάτων– στην Ευρώπη και την Αμερική, και βεβαίως για τα περίφημα εφυαλωμένα πλακίδια που κοσμούσαν τζάκια, αίθουσες και προσόψεις ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων.
Μεταξύ των τελευταίων, ξεχώριζαν τα επιβλητικά κτήρια της Εθνικής Τράπεζας στην Αθήνα και την επαρχία, επενδυμένα με τα πλακίδια της φαληρικής βιοτεχνίας. Ήταν ο καρπός της έμπνευσης ενός Καππαδόκη, του Νικόλαου Ζουμπουλίδη από τη Σινασό, επικεφαλής αρχιτέκτονα της Τράπεζας και ιδρυτικού στελέχους της «Κιουτάχειας».
Τα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν χθες από τον πρόεδρο της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ομιλίας του εστίασε στον ιστορικό αλλά και βαθύτατα συμβολικό χαρακτήρα της έκθεσης, η οποία τιμά τη συμβολή των Μικρασιατών προσφύγων στη διατήρηση και ανανέωση της λαϊκής κεραμικής τέχνης στην Ελλάδα.
«Αποδίδουμε την οφειλόμενη τιμή σε εκείνες τις περασμένες γενιές των δημιουργών που ήρθαν ξεριζωμένοι από τη Μικρά Ασία, στάθηκαν στα πόδια τους και δημιούργησαν εδώ, στη νέα πατρίδα. Μιλούμε για μια γέφυρα που ένωσε τη μακραίωνη παράδοση της κεραμικής τέχνης της Ανατολής, με τα “αγαπημένα έργα των χειρών” των προσφύγων του ’22» ανέφερε.
Είπε ακόμη ότι η έκθεση μέσα από πιστά αντίγραφα των πλακιδίων στη Βουλή και πλούσιο αρχειακό υλικό ουσιαστικά, «ξεκλειδώνει» για τους επισκέπτες την πύλη που οδηγεί στην ιστορία του εμβληματικού κτηρίου. «Εδώ αναδύονται οι μορφές του Ανδρέα Κριεζή, του αρχιτέκτονα που ανέλαβε τα σχέδια της μετατροπής των Παλαιών Ανακτόρων σε Μέγαρο της Βουλής και του ίδιου του Ελευθερίου Βενιζέλου που συντόνιζε αυτό το τολμηρό πρόγραμμα για να αποκτήσει η χώρα ένα σύγχρονο Κοινοβούλιο» είπε χαρακτηριστικά.
