Ένα εντυπωσιακό τουριστικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα που καλύπτει γεωγραφικά 12 πόλεις του λεγόμενου «Ρωσικού Νότου» είναι ο «Χρυσός Δακτύλιος του Βασιλείου του Βοσπόρου». Σε αυτό το ταξίδι στα ίχνη των αρχαίων πολιτισμών του Εύξεινου Πόντου, υπάρχουν 35 σημεία ενδιαφέροντος
Το έργο, που περιλαμβάνει τουριστικές επισκέψεις, συνέδρια, εκθέσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις, υλοποιείται με τη συνεργασία:
• του υπουργείου Θερέτρων Τουρισμού και Ολυμπιακής Κληρονομιάς της Περιοχής Κρασνοντάρ,
• του υπουργείου Θερέτρων και Τουρισμού της Δημοκρατίας της Κριμαίας,
• του υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης της Περιοχής Ροστόβ,
• της Κεντρικής Διοίκησης Πολιτισμού Σεβαστούπολης.
Την αιγίδα έχει το Ομοσπονδιακό Πρακτορείο Τουρισμού της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Οι 12 πόλεις και οικισμοί που περιλαμβάνει η περιήγηση είναι οι εξής (στις παρενθέσεις οι αρχαίες ονομασίες):
º Αζόφ (Τάναϊς),
º Ανάπα (Γοργιππία),
º Γκελεντζίκ (Τορικός),
º Κερκινίτις (Ευπατορία),
º Κερτς (Παντικάπαιον),
º Νοβοροσίσκ (Μπάτα),
º Σεβαστούπολη (Χερσόνησος Ταυρική),
º Συμφερούπολη (Νεάπολις Σκυθική),
º Σότσι (Αμψαλίδα),
º Ταμάν (Ερμώνασσα),
º Φαναγορία,
º Θεοδοσία.
Τρισδιάστατη αναπαράσταση της αρχαϊκής Γοργιππίας
Το έργο υλοποιείται από το 2018, πρωτοβουλία του προέδρου του περιφερειακού παραρτήματος της Ρωσικής Γεωγραφικής Εταιρείας του Κρασνοντάρ Ιβάν Τσάικα, και του υπουργού Θερέτρων, Τουρισμού και Ολυμπιακής Κληρονομιάς της Περιοχής Κρασνοντάρ Χριστόφορου Κωνσταντινίδη.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν στη συνεδρίαση της Ρωσικής Γεωγραφικής Εταιρείας τον Απρίλιο του 2019 χαρακτήρισε το έργο ως ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά προγράμματα, ικανά να αναδείξουν παγκοσμίως τη Ρωσία και τον πολιτισμικό της πλούτο.
Το 2021 είχε κηρυχθεί Έτος Ιστορίας Ελλάδας-Ρωσίας και πραγματοποιήθηκε επίσημη επίσκεψη του τότε Έλληνα υπουργού Τουρισμού Χάρη Θεοχάρη στη Μόσχα, όπου συμφωνήθηκε η τουριστική συνεργασία «Ρωσία-Ελλάδα: Παγκόσμια αρχαία κληρονομιά».
Στο πλαίσιο αυτό «Ο Χρυσός Δακτύλιος του Βασιλείου του Βοσπόρου» οργάνωσε σειρά εκδηλώσεων, παραστάσεων αρχαίου θεάτρου, εγκαίνια πρωτότυπου εκπαιδευτικού αρχαιολογικού εργαστηρίου για παιδιά, σειρά νέων θεματικών εκθέσεων με επίκεντρο τον ελληνισμό, κ.ά.
Το έργο ενώνει τις περιοχές των Κρασνοντάρ, Κριμαίας, Σεβαστούπολης και Ροστόβ, προωθώντας την ανάπτυξη του τουρισμού, καθώς είναι στην πρώτη δεκάδα των κορυφαίων προορισμών της Ρωσίας.
Πρεσβευτές του είναι διασημότητες της Ρωσίας αλλά και ξένες, όπως ο ηθοποιός Στίβεν Σιγκάλ. Μεταξύ αυτών και οι ελληνικής καταγωγής: Όλγα Κοβιτίδη (βουλευτής της Ρωσίας), Ευκλείδης Κιουρτζίδης (ηθοποιός), Γιάννης Πολίτωφ (ηθοποιός και δημιουργός του ρωσικού κοινωνικού δικτύου Ελλήνων και φιλελλήνων Yagrek.com), και Θανάσης Αυγερινός (δημοσιογράφος).
Οι Αμαζόνες του Βασιλείου του Βοσπόρου
Η Ιστορία και τα αξιοθέατα
Το «Βασίλειο του Βοσπόρου» –ή αλλιώς Βασίλειο του Κιμμέριου Βοσπόρου– ήταν ένα ελληνοσκυθικό κράτος, το οποίο κάλυπτε γεωγραφικά τις χερσονήσους της Ταυρικής (Κριμαίας) και του Ταμάν στα στενά του Κερτς. Χρονολογείται περίπου μεταξύ 5ου αιώνα π.Χ. και 6ου αιώνα μ.Χ.
Ο πληθυσμός του ήταν κυρίως Έλληνες άποικοι και ντόπιες φυλές, με την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό να κυριαρχούν.
«Ο Χρυσός Δακτύλιος του Βασιλείου του Βοσπόρου» είναι ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο. Ο επισκέπτης ανακαλύπτει την μοναδικότητα της αρχαίας κληρονομιάς της περιοχής, γνωρίζοντας σημαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις, και θαυμάζοντας μια πληθώρα από σπάνια και πολύτιμα ευρήματα.
Εκτός από τα αρχαία μνημεία, στα αξιοθέατα περιλαμβάνονται εμπορικές εγκαταστάσεις, εστιατόρια και καφετέριες με ιστορικές θεματικές. Τα προγράμματα επισκέψεων διαρκούν από 3 ως 14 μέρες. Καθένας και καθεμία μπορεί να επιλέξει τους τρόπους μετακίνησης, η οποία μπορεί να πραγματοποιείται με λεωφορεία, ΙΧ, τρένο και κρουαζιερόπλοιο.
Το πρόγραμμα περιήγησης «Ο Χρυσός Δακτύλιος του Βασιλείου του Βοσπόρου» αποτελείται από τρία κύρια υποπρογράμματα με τις ονομασίες: «Τα Ιστία του Βοσπόρου», «Οι Δρόμοι του Οίνου του Βασιλείου του Βοσπόρου» και «Από τον Βόσπορο στο Βυζάντιο».
«Τα Ιστία του Βοσπόρου»
Πρόκειται για περίπλου σε πάλαι ποτέ πόλεις της κλασικής αρχαιότητας και νυν παραθεριστικά κέντρα: Γκελεντζίκ (Τορικός), Ανάπα (Γοργιππία), Κερτς (Παντικάπαιον, πρωτεύουσα του Βασιλείου του Βοσπόρου), Γιάλτα, Μπαλακλάβα, Σεβαστούπολη (Χερσόνησος Ταυρική).
Ο περίπλους διαρκεί από 5 ως 8 ημέρες με το ακτοπλοϊκό «Πρίγκιψ Βλαδίμηρος» και καλύπτει 200 ναυτικά μίλια (360 χλμ περίπου). Σε κάθε στάση ο επισκέπτης γνωρίζει μοναδικά υπαίθρια μνημεία της κλασικής αρχαιότητας και μουσεία.
«Οι Δρόμοι του Οίνου του Βασιλείου του Βοσπόρου»
Το έργο αυτό χαίρει ιδιαίτερης προτίμησης τόσο μεταξύ των Ρώσων επισκεπτών, όσο και μεταξύ των Αυστριακών, των Ιαπώνων κ.ά.
Η διαδρομή είναι χερσαία και περνά από την Σεβαστούπολη μέσω της Κριμαίας στις εκβολές του Ντον.
Εκτίθενται πίθοι, αμφορείς και άλλα ευρήματα σχετικά με την αρχαία ελληνική οινοποιία, τα οποία μαρτυρούν το ιδιαίτερα υψηλό επίπεδό της. Εδώ η γνωριμία με την Αρχαιότητα συνδυάζεται με την εμπειρία της οινογευσίας, καθώς στην υλοποίηση του προγράμματος συμμετέχουν 17 τοπικοί οίκοι παραγωγής κρασιού.
«Από τον Βόσπορο στο Βυζάντιο»
Με επίκεντρο το Ακρωτήρι Παναγία στην Χερσόνησο του Ταμάν –το αρχαιότερο χριστιανικό λατρευτικό μέρος της Ρωσίας–, ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με τα κατάλοιπα του πρώιμου χριστιανισμού, ο οποίος άρχισε να διαδίδεται στο Βασίλειο του Βοσπόρου από τον 1ο αιώνα.
Εδώ είναι που εντοπίζονται πρωτοχριστιανικά σύμβολα όπως ο Ιχθύς και ο Αμνός, ενώ από τον 5ο ως τον 6ο αιώνα εντοπίζονται χριστιανικοί ναοί στον τύπο της βασιλικής. Ο εκχριστιανισμός της περιοχής ολοκληρώθηκε με την ένταξή της στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Η διαδρομή «Από τον Βόσπορο στο Βυζάντιο» διδάσκει την ιστορία της διάδοσης του χριστιανισμού στη Ρωσία και περιλαμβάνει επισκέψεις σε μοναδικά στο είδος τους κατάλοιπα αρχαίων ναών και βωμών.
Ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του προγράμματος το έχει καταστήσει πόλο έλξης για εκδρομές σχολείων και πανεπιστημίων της Ρωσίας και του εξωτερικού, καθώς πραγματοποιούνται ποικίλες διαλέξεις, εκθέσεις, προβολές ταινιών, θεατρικές παραστάσεις, ενδυματολογικές αναβιώσεις, κ.ά. Φέτος (Ιανουάριος 2025) το επισκέφτηκαν ήδη τρία σχολεία.
Ο αρχαίος πολιτισμός του Ευξείνου Πόντου συνεχίζει να φωτίζει και να διδάσκει την οικουμένη.
Σπάρτακος Τανασίδης
