Ο Κοταλάκ’ και η χαλαρδία στην Κρώμνη

Αντιμέτωποι με ακραία καιρικά φαινόμενα βρίσκονταν συχνά πυκνά οι άνθρωποι στον Πόντο. Η συγγραφική πένα έχει διασώσει πληροφορίες για χιονοστιβάδες από τις Ποντικές Άλπεις και πλημμύρες σε εύφορες κοιλάδες όπως αυτή της Κρώμνης.

Ο Γ. Αηδονίδης έγραψε δύο άρθρα για χαλαρδίες που άφησαν πίσω τους καταστροφές ή και θύματα στην Ποντιακή Εστία.

Το ένα από αυτά με τίτλο «Η χαλαρδία Β’» φιλοξενήθηκε στο τεύχος 83-84, το 1956.

≈

Η χαλαρδία
Β’

Όταν εκάθουμ κι έγραφα αούτα τα σειράδες έρθαν ‘ς’ οσπίτ’ τ’ εμέτερον δυ Μοχωρέτ ποπάδες. Ασού έφαγαν κι έπανε εθέλεσαν να ‘πάγνε κ’ εγώ πολλά εποίκατσεν ατό να μη εφτάγνε. Ατοίν εμέναν ‘κ έξανε κ’ εξέβαν με ποράντας, ‘ση Πατσουβάντων ‘κ έφτασαν έφαγαν τα βρεχάντας. Ο εις εγέντονε λουλούτς, άλλος χόνια νερόνιν, ους να είδαν τον Θόδωρον τη Γερμανού τον υιόνιν…

Η χαλαρδία έρχουτον κ’ είπα: θα παίρ’ το ‘σπήτιν κ’ εσέβαμ’ όσοι έμεστιν ‘ς ση Κοταλάκ το μύτην* επαίρεν και εξέγκε μας απάν ‘ς ση Αβελάντων κ’ επεκεκά ετέρναμε τ’ αστόσ τη Σαμανάντων.

Είπε μας «ντο θα διτέ με κιαν ‘κ’ έν, εγώ ‘κί θέλω να έχω σας ‘ς ‘ο μυτή μ’ κιαν τηδέν χωρίς να παίρω.

»Δόστ’ εμε ουλ’ εσούν καπνόν, τρανά τσιγαροχάρτια, αμόν τ’ εδούνεν με καιρόν ο Παπάς ‘σχωροχάρτια.

»Δόστε μ’ έναν χαλκόν φαγήν, χουλιάρ τρανόν, ‘ς σο μίαν να παίρ’ οκάν. Λίγον ρακίν και έντεκα ψωμία.

»Μώσαν να λέγω εύρ’ ατο, κ’ ας εν’ χαλάλ’ κι ο κόπος, και το μυτί μ’ ντ’ εγέντονε γλυτομωνής ο τόπος.

»Κιαν ‘κ εν σύρω κα’ το μυτή μ’ και ρούζω σας, τ’ ορθόνιν σκοτώνω τάλ ‘τ‘ς και θέκω κα’, και τάλ ‘τ‘ς εφτάγω αφιόνιν».

Έχτσαμε την καρδίαν ατ’, κ’ εθέκαμε τα σκάλας κ’ είνας-είνας, κατέβαμε μ’ ανοιχτά τ’ αμασχάλας.

Γ. Αηδονίδης

______
* Ο Κοταλάκ’ς ήταν τύπος της Κρώμνης, γνωστός για την τεραστία μύτη και τη λαιμαργία του.

•Πηγή: Ποντιακή Εστία 7, 1956, τευχ. 83-84.
•Σημ.: Έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του πρωτότυπου.