Σούρμενα Αττικής: Με το ταφικό έθιμο συνεχίζονται οι εκδηλώσεις «Παμποντιακόν Πανοΰρ 2025»

Όταν οι πρώτοι πρόσφυγες από τα Σούρμενα του Πόντου έφτασαν κυνηγημένοι και άρχισαν να εγκαθίστανται στην περιοχή του σημερινού δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης, στα Νέα Σούρμενα, οι έγνοιες τους ήταν πολλές και φάνταζαν ανυπέρβλητες. Η πιο σημαντική, βέβαια, ήταν η αγωνία της επιβίωσης.

Αναγκάστηκαν διά της βίας να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές εστίες κουβαλώντας λιγοστά υπάρχοντα – αλλά και μια ανεκτίμητη κληρονομιά: την παράδοση.

Αυτής της παράδοσης αδιάσπαστο κομμάτι αποτελεί και το ταφικό έθιμο που αναβιώνει κάθε χρόνο η Ένωση Ποντίων Σουρμένων, το οποίο πλέον βρίσκεται ενταγμένο στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και στοχεύει να ενταχθεί και στον κατάλογο της UNESCO.

Όπως είπε στο pontosnews.gr ο πρόεδρος της Ένωσης Γιώργος Σαραφίδης, από το 1923, από τότε που οι πρόσφυγες έφτασαν στην Ελλάδα και ακόμα ζούσαν σε αντίσκηνα, οι Πόντιοι των Σουρμένων συγκεντρώνονταν στο νεκροταφείο της περιοχής και μνημόνευαν τους νεκρούς τους, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν ακόμα θαμμένοι εκεί δικοί τους άνθρωποι. Τσούγκριζαν αυγά, και όσες οικογένειες είχαν τη δυνατότητα πήγαιναν και τσουρέκια.

«Από πολύ παλιά ακόμα, από το Σάββατο ξενυχτούσαν με τις κεμεντζέδες», λέει ο Γιώργος Σαραφίδης.

Αυτά τα 102 χρόνια η τήρηση του εθίμου διακόπηκε μόνο δύο φορές. Η πρώτη ήταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου· τότε οι κάτοικοι της περιοχής είχαν μεταφερθεί σε σπίτια συγγενών γιατί λόγω του αεροδρομίου, τα Σούρμενα είχαν ισοπεδωθεί από τους βομβαρδισμούς. Η δεύτερη φορά ήταν τα τρία χρόνια του κορονοϊού, λόγω των υγειονομικών πρωτοκόλλων.

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, Κυριακή του Θωμά, πλήθος Ποντίων θα βρεθεί «’ς σα ταφία» για να βιώσει από κοντά αυτό το συγκλονιστικό ποντιακό έθιμο. Αφού παρακολουθήσουν τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, ιερείς και ποίμνιο θα κατευθυνθούν στο Κοιμητήριο. Εκεί, πάνω στους τάφους θα στρωθούν τραπεζομάντιλα για να απλωθούν τα τσουρέκια, τα κόκκινα αυγά, οι μεζέδες και το τσίπουρο.

Αρχικά οι ιερείς τελούν τρισάγιο στην εκκλησία του Κοιμητηρίου των Σουρμένων υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των απανταχού κεκοιμημένων Ποντίων.

Στη συνέχεια τελείται τρισάγιο σε κάθε τάφο. Οι συγγενείς συζητούν για τα αγαπημένα πρόσωπα που έχουν φύγει από τη ζωή, θυμούνται τις καλοσύνες τους και ό,τι προκαλεί την αίσθηση της ζωντανής παρουσίας των νεκρών ανάμεσά τους.

Γιατί η μέρα αυτή αφιερώνεται στην Ανάσταση των νεκρών – είναι μέρα χαράς.