Λίλα Κέντροβα: Η «Μαντάμ Ορτάνς» του Ζορμπά και του Κακογιάννη έζησε μια κοσμοπολίτικη ζωή

Γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας στις 9 Οκτωβρίου του 1918. Το πραγματικό της όνομα ήταν Yelizaveta Nikolayevna Kedrova, όμως πέρασε στην ιστορία ως Λίλα Κέντροβα (ή Κεντρόβα, όπως την έλεγαν οι Αμερικανοί).

Μητέρα της ήταν η Sofia Gladkaya, λυρική τραγουδίστρια στο Θέατρο Mariinsky. Πατέρας της ήταν ο Nikolai Kedrov, επίσης λυρικός τραγουδιστής αλλά και συνθέτης.

Κάτι που σημαίνει ότι η τέχνη την είχε περικυκλώσει από την ώρα που γεννήθηκε. Οπότε η ενασχόληση με αυτήν ήταν μονόδρομος.

Γυρίζοντας τον κόσμο

Σε ηλικία 4 χρόνων, το 1922, η Λίλα με τους γονείς της και τον μεγαλύτερο αδελφό της Nikolai μετανάστευσαν στη Γερμανία. Εκεί έμειναν μέχρι το 1928 και τότε μετακινήθηκαν και εγκαταστάθηκαν οριστικά στη Γαλλία. Εκεί η μητέρα της δίδαξε στο Conservatoire de Paris και ο πατέρας της δημιούργησε το μουσικό σχήμα Quatuor Kedroff.

Το 1930, όταν ήταν 12 ετών, η Λίλα κατάλαβε ότι το θέατρο είναι αυτό που την ενδιαφέρει. Όταν ήταν 14 ετών εντάχθηκε στο Moscow Art Theatre touring και άρχισε να συμμετέχει σε περιοδείες. Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Pierre Valde, ήταν ο μέντοράς της. Όταν ολοκλήρωσε η Λίλα τις εγκύκλιες σπουδές της, παντρεύτηκαν.

Στα 20 χρόνια της χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το όνομα Λίλα Κέντροβα και πήρε μέρος στο στρατιωτικό δράμα Ultimatum. Πέρασαν 15 χρόνια για να πάρει μέρος στη δεύτερη ταινία της με τον τίτλο Limitation of Liability, σε σενάριο του Robert Hossein. Τότε ήταν ήδη φημισμένη ως θεατρική ηθοποιός με κορυφαία την εμφάνισή της το 1945 στο έργο του Ντοστογιέφσκι Αδελφοί Καραμαζόφ. Έπαιξε σε αρκετές ταινίες. Ρωσικές, ιταλικές, αλλά κυρίως γαλλικές.

Ένας ρόλος που τον ήθελαν και άλλες

1964, και η χώρα μας είναι στο επίκεντρο του κινηματογραφικού ενδιαφέροντος. Φυσικά εξαιτίας του Ποτέ την Κυριακή και της σαρωτικής, παγκόσμιας επιτυχίας του. Όταν ο Κακογιάννης σε συνεργασία με την 20th Century Fox αποφασίζει να μεταφέρει στο σινεμά τον Αλέξη Ζορμπά του Νίκου Καζαντζάκη, γίνεται χαμός.

Στο εξωτερικό βέβαια, γιατί εδώ λόγω Καζαντζάκη, δεν πολυχάρηκαν. Το ότι τα γυρίσματα θα γίνονταν στην χώρα μας, και δη στην Κρήτη, άρα δωρεάν διαφήμιση στο εξωτερικό, λίγο μετρίασε την γκρίνια αλλά…

Ανάμεσα σε αυτές που ήθελαν το ρόλο ήταν η Δέσπω Διαμαντίδου, που τότε και εκείνη βρισκόταν σε διεθνή τροχιά καριέρας. Όμως ο Κακογιάννης ούτε που μπορούσε να σκεφτεί τη δυναμική Ελληνίδα σε ρόλο ξεπεσμένης πόρνης.

Η αρχική επιλογή ήταν η Σιμόν Σινιορέ. Όμως όταν άρχισαν τα δοκιμαστικά, ο Κακογιάννης είχε ήδη μετανιώσει: «δεν τα έβγαζε πέρα. Καμία σχέση με το ρόλο. Λάθος διανομή. Ούτε να χορέψει ήξερε, ούτε να σηκώσει το πόδι της, ούτε να κάνει τη βεντέτα την ξεπεσμένη. Χωρίσαμε, αλλά είχαμε μείνει φίλοι, είχε έρθει και στην πρεμιέρα του Ζορμπά στο Παρίσι», είχε δηλώσει πολλά χρόνια αργότερα ο σκηνοθέτης.

Κάποια στιγμή ακούστηκε και το όνομα της Άννας Μανιάνι, αν και πολλοί κάνανε λόγο για διαφημιστικό κόλπο. Τελικά ο σκηνοθέτης «επένδυσε» στο θέατρο και διάλεξε τη Λίλα Κέντροβα.

Επιλογή που όχι απλώς τον δικαίωσε, αλλά κέρδισε και Όσκαρ β’ γυναικείου ρόλου.

Φανταστείτε όμως: Μια Ρωσίδα στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου να κερδίζει Όσκαρ!

«Μαντάμ Ορτάνς» Νο2

Ο Ζορμπάς γίνεται τεράστια επιτυχία, αλλά στη χώρα μας υπάρχει γκρίνια. Ειδικά για τη σκηνή που όταν πεθαίνει η Ορτάνς, κάνουν πλιάτσικο στο σπίτι της. Πολλοί μίλησαν –και κυρίως έγραψαν– ότι το σκηνικό ρεζιλεύει τη χώρα και την Κρήτη.

Όπως και να ‘ναι, η Κέντροβα εκτοξεύεται και φτάνει να παίξει μέχρι και σε ταινία του Χίτσκοκ (Το σκισμένο παραπέτασμα).

Δεκαετία 1980. Στο Μπρόντγουεϊ έχουν αρχίσει τις διασκευές παλαιότερων έργων. Αποφασίζουν να ανεβάσουν τον Ζορμπά, αλλά θέλουν μια φρέσκια ματιά.

Η αρχική επιλογή για το ρόλο της μαντάμ Ορτάνς ήταν η Όλγα Καρλάτου.

Όμως οι επαγγελματικές υποχρεώσεις του Άντονι Κουίν (γιατί Ζορμπάς χωρίς Κουίν δεν γίνεται) τα διέλυσαν όλα, και η Καρλάτου αποχώρησε. Και φυσικἀ η ιστορία επαναλαμβάνεται και η Κέντροβα ξαναγίνεται Μαντάμ Ορτάνς στα 60+ και κερδίζει βραβείο Τόνι για την ερμηνεία της, σε μια παράσταση για την οποία οι κριτικοί δεν έγραψαν τα καλύτερα.

Ήρεμη ζωή

Στις 31 Δεκεμβρίου του 1968, σε ηλικία 50 ετών, παντρεύτηκε τον Καναδό Richard Howard, ο οποίος ήταν επιχειρηματίας, ιδιοκτήτης θιάσου όπερας. Έζησαν στο Τορόντο και στο Παρίσι για 32 χρόνια. Το 1989 υποδύθηκε τη Μαντάμ Άρμφελντ στο μιούζικαλ των Γουίλερ και Σόντχαϊμ A Little Night Music, στη θεατρική σκηνή του Λονδίνου.

Η τελευταία της θεατρική εμφάνιση ήταν το 1991, σε ηλικία 73 ετών, και τελευταία της ταινία το 1993. Συνολικά έπαιξε σε 60 ταινίες.

Η Λίλα Κέντροβα πέθανε σε ηλικία 82 ετών στις 16 Φεβρουαρίου του 2000, στη θερινή της κατοικία στο Οντάριο του Καναδά, από πνευμονία που προκλήθηκε έπειτα από μάχη πολλών ετών με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Και φυσικά κυρίαρχη μνήμη για το όνομα της ήταν η Μαντάμ Ορτάνς – κάτι που δεν την ενοχλούσε καθόλου.

Σπύρος Δευτεραίος