Πόλυ Πάνου: Αρχόντισσα και ντόμπρα, κυρία και επαναστάτρια

Σίγουρα έχετε ακούσει ή έχετε πει την ατάκα «Ο κόσμος παλιά ήταν καλύτερος». Όλα είναι σχετικά, καθώς όπου υπάρχουν οι παράγοντες χρήμα και κέρδος, δεν υπάρχουν αλλαγές στο τότε και στο τώρα.

Η Πόλυ Πάνου είναι μια σπουδαία τραγουδίστρια στο πάνθεον των λαϊκών ερμηνευτριών. Και φυσικά διαχρονική. Όμως όταν αποφάσισε να κάνει τη δική της δισκογραφική, γνώρισε την άλλη όψη.

Ακόμα και όταν η εταιρεία έκλεισε, υπήρξαν περίοδοι που της σαμποτάριζαν τις δουλειές – ακόμα και οι εταιρείες στις οποίες ηχογραφούσε. Φυσικά ούτε το έργο της ούτε η ιστορία της έπαθαν τίποτα. Απλώς θα μπορούσε τα πράγματα να ήταν καλύτερα. Πόσο καλύτερα; Ίσως και κάποια τραγούδια της που «χάθηκαν» να είχαν γίνει γνωστά. Ούτως ή άλλως όμως, ήταν η Πόλυ Πάνου. Η «αρχόντισσα του λαϊκού τραγουδιού» όπως την αποκαλούσαν αλλά και μάγκας στη ζωή της, που πάλεψε και δεν κάθισε ποτέ στις δάφνες της. Και ήταν πολλές αυτές οι δάφνες.

Τα Ψηλαλώνια, η οικογένεια και ο Μπιθικώτσης

Γεννήθηκε σημαδιακή μέρα, 28η Οκτωβρίου 1940. Παιδί της Κατοχής, όπου όμως μέσα στην ανεμελιά των παιδικών χρόνων, προέκυψε η έμφυτη αγάπη της για το τραγούδι. Γέννημα-θρέμμα Πατρινιά, όπως έχει πει η ίδια από 10 χρόνων έκανε σκασιαρχείο και πήγαινε στα Ψηλαλώνια, άκουγε τα καινούργια τραγούδια που έβγαιναν, τα αποστήθιζε αμέσως και πήγαινε στο σπίτι και τα τραγουδούσε. Σε αυτή την ηλικία είχαν πάει οικογενειακώς σε ένα μαγαζί όπου εμφανιζόταν ο Σταύρος Τζουανάκος.

Η μικρή Πόλυ –εκ του Πολυτίμη– χόρευε και τραγουδούσε, σε σημείο που την ανέβασαν στο πάλκο.

Παιδικές χαριτωμενιές μεν, αλλά ο αυστηρός πατέρας δεν πολυχάρηκε με όλο αυτό. Δύο χρόνια αργότερα η Πόλυ κερδίζει σε έναν διαγωνισμό ανάμεσα σε 260 παιδάκια. Έγραψαν τότε οι εφημερίδες για τη «μικρή Πατρινοπούλα, το παιδί-θαύμα που πήρε το πρώτο βραβείο».

Εκείνη την περίοδο βρισκόταν στην Πάτρα ο νεαρός Γρηγόρης Μπιθικώτσης που ακόμα δεν είχε βγάλει δίσκο. Όμως τσακώθηκε με την τραγουδίστρια με την οποία εμφανιζόταν, και έψαχνε να βρει αντικαταστάτρια. Όταν πήγε σε ένα κουρείο της πόλης, ο κουρέας του είπε για την 12χρονη με την ωραία φωνή και ο τραγουδιστής πήγε στο σπίτι της. «Όταν ήρθε ο Γρηγόρης στο σπίτι, ήμουν στο σχολείο. Μίλησε με τη μάνα μου, της ζήτησε να με ακούσει, και κάθισε περιμένοντας να γυρίσω. Όταν με είδε, μάλλον απογοητεύτηκε λόγω της εμφάνισής μου. Μικρό παιδί εγώ, ψηλό, αδύνατο, καχεκτικό, με σοσόνι, με τη σχολική τσάντα», είχε πει η τραγουδίστρια σε συνέντευξή της.

Ο Μπιθικώτσης ζήτησε να την ακούσει. Εκείνη είπε κάποια λαϊκά της εποχής, εκείνος «Πηγαίνει μετά στη μητέρα μου και της λέει “Έχεις ένα παιδί που θα σώσει την οικογένειά σου, έχει χρυσό λαρύγγι και θα γίνει γρήγορα φίρμα. Αλλά θα μ’ ακούσεις… Θα μου την δώσεις να την πάρω στο κέντρο που τραγουδάω;”. Η μητέρα μου αρχικά ήταν αρνητική γιατί φοβόταν την αντίδραση του πατέρα μου, αλλά κατάφερα να την πείσω. Είχα και μια ξαδέρφη, που είχε ένα ατελιέ, ήταν πολύ καλή μοδίστρα, μου έραψε δύο φορέματα και την επόμενη μέρα έπιασα δουλειά. Επί 20 μέρες το μαγαζί ήταν ασφυκτικά γεμάτο. Χαμός έγινε… Είχαν ακούσει για το “παιδί θαύμα”» είχε εξομολογηθεί η Πόλυ Πάνου, τονίζοντας ότι ο Μπιθικώτσης ήταν που την βάφτισε Πόλυ Πάνου, εκ του Πολυτίμη Κολιοπάνου, που ήταν το πραγματικό της όνομα.

Μετά την Πάτρα ξεκινάνε περιοδεία στο Αγρίνιο. Και εκεί θρίαμβος. Τότε ο Μπιθικώτσης της προτείνει να την πάρει μαζί του στην Αθήνα για να περάσει ακρόαση από την Κολούμπια. Μητέρα και κόρη πηγαίνουν στην Αθήνα. Υπεύθυνος για την ακρόαση ήταν ο Μηλιόπουλος που στο παρελθόν είχε απορρίψει έως και τον Καζαντζίδη!

«Ο Μηλιόπουλος ενθουσιάστηκε και είπε στον Γρηγόρη “Πού την βρήκες αυτήν τη φωνή; Είναι η Βέμπο του λαϊκού τραγουδιού!”. Ρώτησε ποιος είναι ο κηδεμόνας μου και την επόμενη μέρα πήγα με τη μητέρα μου στη Λυκούργου και υπέγραψα με την Κολούμπια πενταετές συμβόλαιο, 300 δρχ. η πρώτη φωνή και 150 η δεύτερη. Εφάπαξ… Μετά από χρόνια κάναμε δικαστήριο εγώ κι ο Καζαντζίδης για να πάρουμε κάποιο ποσοστό μικρό. Σκέψου πως απ’ όλα αυτά που πουλάνε σήμερα στα περίπτερα εμείς δεν παίρνουμε ποσοστά» είχε πει η Πόλυ Πάνου.

Οι μεγάλες συνεργασίες

Αν και η πρώτη της ηχογράφηση ήταν το «Πήρα τη στράτα την κακιά», δεν προωθήθηκε στην εποχή του. Άλλα οι επιτυχίες δεν άργησαν να έρθουν.

Όσον αφορά το πάλκο, αρχίζουν οι μεγάλες συνεργασίες. Από Τσιτσάνη και Παπαϊωάννου, μέχρι Καζαντζίδη και Μαρινέλλα. Με τους τελευταίους έχει να θυμηθεί και μια χαριτωμένη ιστορία.

«Δουλεύαμε στου Κουλουριώτη, στο Φαληρικό, το 1963. Η Μαρινέλλα ακόμα έκανε σεγόντα στον Καζαντζίδη, ο οποίος όμως το “κρέμασε” το μαγαζί. Πήγαινε στο Σουσάκι και ψάρευε, και είχε να πατήσει στο μαγαζί τέσσερις μέρες. Έβγαλα εγώ το φίδι απ’ την τρύπα και έδινα και στη Μαρινέλλα να λέει κανένα τραγούδι για να με ξεκουράζει. Έπαιρνε τηλέφωνο κι έλεγε “Ξεχάστηκα, θα’ ρθω αύριο”. Ούτε την επόμενη ερχότανε… Μεγάλη φωνή ο Καζαντζίδης, αλλά κυκλοθυμικός χαρακτήρας».

Μάλιστα οι σχέσεις τους δεν τελείωσαν στη συνεργασία τους. Με τον Καζαντζίδη ήταν και κουμπάροι, τον είχε παντρέψει με τη Μαρινέλλα ο Στέλιος Πελαγίδης, ο πρώην σύζυγός της.

Περιπέτειες για μια «Βεντέτα»

Η «Βεντέτα» έγινε το 1966. Ήταν η δισκογραφική εταιρεία που ίδρυσαν η Πόλυ Πάνου με τον Πάνο Γαβαλά. Αρχικά ήταν να είναι συνέταιρος και ο Στέλιος Καζαντζίδης. Μάλιστα, σύμφωνα με την τραγουδίστρια είχε πει: «Σκεφτήκαμε να κάνουμε μια δικιά μας εταιρεία εγώ, εσύ κι ο Γαβαλάς, και να φάμε αυτά τα “λυκοτόμαρα” (έτσι τους έλεγε) που μας εκμεταλλεύονται». Όμως τελικά δεν συμμετείχε. Η εταιρεία έβγαλε πολύ μεγάλες επιτυχίες και άλλων καλλιτεχνών, αλλά και των δύο συνέταιρων. Και όπως είχε πει η Πάνου, «Παρόλο που δεν ξέραμε καλά τη δουλειά και μας κλέβανε, πήγε πάρα πολύ καλά». Μάλιστα εκεί ηχογράφησε η Πάνου την διαχρονική επιτυχία «Τι σου ‘κανα και πίνεις».

Οι δύο πλευρές κάποια στιγμή τα …έσπασαν, και αιτία ήταν ο Χρηστάκης. Όπως διηγείται η Πόλυ Πάνου: «Τελικά ηχογραφεί ο Χρηστάκης τα “Έδιωξα κι εγώ μια γάτα”, “Έμαθα πως είσαι μάγκας” και άλλα, και γίνονται μεγάλα σουξέ! Ο Γαβαλάς, ο οποίος ήταν πάρα πολύ καλός τραγουδιστής, αλλά ήταν ζηλόφθονος, μόλις είδε ότι τα τραγούδια του Χρηστάκη έκαναν τέτοια επιτυχία, τρελάθηκε, αποχώρησε από τη “Βεντέτα” κι έκανε δικιά του εταιρεία». Για την ιστορία, όταν διαλύθηκε η «Βεντέτα», ο Γαβαλάς ίδρυσε τη «Σονόρα».

Τέτοιες φωνές δεν χάνονται

Μετά το κλείσιμο της «Βεντέτας» η Πάνου ξαναγύρισε στις άλλες εταιρείες, από τις οποίες –σύμφωνα με την τελευταία συνέντευξή της που δημοσίευσε το ogdoo.gr– δεν ήταν λίγα τα παράπονα που είχε σχετικά με την προώθηση των δίσκων της. Και αν από τις δισκογραφικές είχε παράπονα, δεν ίσχυε το ίδιο ούτε για το χώρο ούτε για την αγάπη του κόσμου.

Ανάμεσα στα έργα που έκανε και ήταν πολύ περήφανη, ήταν η παράσταση του Σταύρου Ξαρχάκου Αμάν αμήν.

Όσον αφορά την προσωπική της ζωή, είχε έναν γιο, τον Βαγγέλη. Ήταν ο γιος της ανιψιάς της και τον υιοθέτησε όταν ήταν ενός έτους. Όπως είχε δηλώσει ο Βαγγέλης, «Τριάντα χρόνια που την έζησα, δυο πράγματα κοιτούσε: Τη δουλειά της κι εμένα. Ένας από τους λόγους που έφυγε από το τραγούδι, ήμουν κι εγώ πιστεύω. Με είχε έγνοια. Η Πόλυ Πάνου στερήθηκε πολλά πράγματα από τον εαυτό της για να δώσει σε μένα. Ποτέ δεν μου έλεγε όχι!».

Η μεγάλη τραγουδίστρια έφυγε από τη ζωή στις 27 Σεπτεμβρίου 2013.

Σπύρος Δευτεραίος