Ανδρέας Φιλιππίδης: Ο κύριος του ελληνικού θεάτρου και οι κινήσεις του στη σκακιέρα της ζωής

Γεννήθηκε 6 Ιανουαρίου 1919 και άφησε την τελευταία του πνοή στις 8 Ιανουαρίου 1989. Ήταν 70 χρονών και δύο ημερών. Είναι αυτές οι συμπτώσεις –έστω και με 48ωρη απόκλιση– που… ζωγραφίζουν τη ζωή ενός ανθρώπου. Και στην περίπτωση του Ανδρέα Φιλιππίδη, ισχύει το «ζωγραφίζουν» και όχι το «χαρακτηρίζουν» γιατί υπήρξε πρωτίστως ένας άνθρωπος που πάλεψε και έκανε αυτό που επιθυμούσε, στην καριέρα του. Σαν ένας σωστός και μελετημένος παίκτης σκακιού, που ήταν το αγαπημένο του άθλημα και που σημαδιακά έκλεισε έναν κύκλο καριέρας, όπως θα δούμε παρακάτω. Αλλά και που όταν προέκυψαν θέματα στην προσωπική του ζωή, δεν δίστασε να ακολουθήσει την καρδιά και τα θέλω του.

Αντίο Νομική

Ο Φιλιππίδης μεγάλωσε κυριολεκτικά μέσα στο θέατρο, αφού ήταν εγγονός του ηθοποιού Ανδρέα Φιλιππίδη και γιος του Μάνου Φιλιππίδη και της Χρυσούλα Πατεράκη. Παρόλα αυτά από την οικογένειά του υπήρχε προσανατολισμός να σταματήσει εκεί η παράδοση. Έτσι ο νεαρός Ανδρέας περνάει στη Νομική Σχολή. Όταν όμως στις φλέβες σου κυλάει, ο Σέξπιρ τι να σου πει το Αστικό και Ποινικό Δίκαιο; Έτσι παράλληλα –ᾱρχικά με τη Νομική–, είναι και στη δραματική σχολή του Εθνικού θεάτρου. Μαντέψτε ποια κέρδισε.

Το ντεμπούτο του στη σκηνή γίνεται μέσα στην Κατοχή και συγκεκριμένα το 1943, στο θίασο της Κυρίας Κατερίνας και στο Παράξενο Ιντερμέτζο του Ευγένιου Ο’ Νιλ. Το κοινό και ο χώρος ανακαλύπτουν έναν ηθοποιό, με ταλέντο αλλά και παράστημα. Στην πορεία της θεατρικής του καριέρας φαίνεται και η ευρύτητα του ταλέντου του, που του επέτρεψε να δοκιμάσει πολλά διαφορετικά πράγματα και να διακριθεί. Έπαιξε πολλούς από τους λεγόμενους «μεγάλους» ρόλους στο θέατρο, συνεργάστηκε με «ιερά τέρατα» όπως ο Χορν, η Αρώνη, ο Παππάς και η Μανωλίδου, διετέλεσε και ο ίδιος θιασάρχης, ενώ έβαλε την υπογραφή του σε πολλές παραστάσεις και ως σκηνοθέτης.

Και στην ταραγμένη δεκαετία του ’40 προκύπτει ένας έρωτας που εξελίχτηκε σε γάμο. Μιλάμε φυσικά για τη Δέσπω Διαμαντίδου που απέκτησαν και ένα γιο τον Μάριο.

Το δεύτερο στεφάνι

Εκτός από όνομα σεβαστό στο χώρο, ο Φιλιππίδης αναδεικνύεται και σε πολύ καλό δάσκαλο υποκριτικής. Και σε μια από τις σχολές που διδάσκει και συγκεκριμένα στου Θεάτρου Τέχνης, όπου προέκυψε έρωτας κεραυνοβόλος. Όταν γνωρίστηκαν, η Λίλλη Παπαγιάννη, γιατί περί αυτής πρόκειται, ήταν 22 ετών και σπουδάστρια στο Θέατρο Τέχνης και εκείνος 36 και δίδασκε στην ίδια σχολή. Αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο για κανέναν από τους δυο τους και ακολούθησε ο γάμος τους και μια σχέση ζωής που έφτασε ως το τέλος εκείνου.

Και μπορεί μεν να χώρισε με τη Διαμαντίδου, όμως οι σχέσεις τους παρέμειναν άψογες. Και των τριών. Μάλιστα μετά το θάνατό του, οι δυο γυναίκες μαζευόντουσαν κυρίως τα Σάββατα στο ισόγειο της Διαμαντίδου, όπου μαζί με μια τρίτη φίλη τους, που και αυτή μας άφησε πρόσφατα, την Ντίνα Κώνστα, μιλάγανε, θυμόντουσαν και ότι άλλο μπορούν να κάνουν τρεις φίλες –και συνάδελφοι.

Μαθήματα ήθους

Έπαιξε σε πάνω από 40 ταινίες, ενώ είχε και πολλές τηλεοπτικές επιτυχίες. Αν και ηθοποιός του θεάτρου, δεν σνόμπαρε ποτέ τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Στις περισσότερες ταινίες ήταν ο διακριτικός δευτεραγωνιστής που με την παρουσία και την ερμηνεία του, έδινε άλλη υπόσταση στους ρόλους. Εξού και η νεώτερη γενιά σκηνοθετών τον εμπιστεύτηκε και σε ρόλους φαινομενικά ξένους προς την περσόνα του. Όπως για παράδειγμα ο «στρατηγός Κατσάμπελας» στη Λούφα και παραλλαγή του Νίκου Περάκη, όπου «κέντησε» και πέρασε στην κινηματογραφική αιωνιότητα.

Αλλά και στην τηλεόραση έκανε προσωπικές επιτυχίες με κορυφαία ίσως τον ρόλο του «άρχοντα Πατριαρχέα» στο Ο Χριστός ξανασταυρώνεται του Βασίλη Γεωργιάδη. Μάλιστα δεν θα διστάσει να παρουσιάσει και τηλεπαιχνίδι. Μια από τις τελευταίες του δουλειές ήταν το πρωτότυπο, σκακιστικό παιχνίδι Τυχερή σκακιέρα που προβλήθηκε από τη δημόσια τηλεόραση το 1987, με συμπαρουσιάστρια του την Τζένη Δάνια. 

Σε μια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις του, το 1980, αποδεικνύεται και λίαν προφητικός για το τηλεοπτικό μέλλον: «Πιστεύω στα ιδιωτικά κανάλια. Ο ελεύθερος ανταγωνισμός είναι η καλύτερη πλευρά και ενοχλεί όταν δεν υπάρχει. Θα έπρεπε παράλληλα με τα δύο κανάλια, να υπάρχουν και δύο ιδιωτικά και όχι όλα καθοδηγούμενα από το κράτος. Το κράτος υπάρχει στις δημοκρατίες για να δίνει τις δυνατότητες στην ατομική πρωτοβουλία», είχε δηλώσει. Δυστυχώς δεν έζησε να το δει.

Σπύρος Δευτεραίος