pontosnews.gr
Τετάρτη, 15/10/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

«Ο καλοκαίρ’τς»: Ένα ποντιακό τραγούδι από την ανθολογία του Στάθη Ευσταθιάδη

Ο μεγάλος Πόντιος λαογράφος παρέδωσε την ποντιακή μούσα στις επόμενες γενιές

8/07/2023 - 9:54μμ
(Φωτ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)

(Φωτ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Ιδιαίτερη ενότητα στην ανθολογία του Στάθη Ευσταθιάδη Τα τραγούδια του ποντιακού λαού αποτελούν «Οι εποχές του έτους». Στην εισαγωγή του ο μεγάλος λαογράφος σημειώνει:

«Είναι επιβλητική η φύση του Πόντου και υποβλητική η ομορφιά της. Η ποντιακή ψυχή πορεύεται θριαμβευτικά μέσα στο περιβάλλον της. Την αγαπά απέραντα, όμως στέκει και με δέος απέναντι στα φαινόμενά της.

» Η ποντιακή μούσα δίνει ανάγλυφη την εικόνα των εποχών του έτους και του μόχτου των ανθρώπων. Εκφράζει ταυτόχρονα τις ψυχικές εξάρσεις του ποντιακού λαού και τα βαθιά συναισθήματά του για το θαυμαστό έργο του Δημιουργού».

Ακολουθεί το ποίημα όπως το διέσωσε ο Στ. Ευσταθιάδης, με γλωσσάρι και απόδοση στη νεοελληνική.

Ο καλοκαίρ’τς

Άρ έρθεν και ν’ ο καλοκαίρ’τς, τα ζεστά τα ημέρας,
ο ουρανόν εν κατενός, λίβια πουθέν ’κί φαίνταν,
ο ήλεν πάει μεσουρανού και κατακαίει τον κόσμον. 

Κερασινού, αργά-γοργά εβγαίνε τα κεράσια.
Ρομάνες παρχαρεύκουνταν ψηλά ’ς σα ραχιομύτια
και πριν να ξημερών’ αυγή, πριν παίρ’ καλά ο ήλεν,
σύναυγα πάγνε ’ς σο πριζ’νάρ’, σύναυγα ’ς σο βοσκίον,
ν’ ευρίκνε ανοιτζόφυλλον και κιμιγιάς χορτάρι,
ν’ εφτάν’ τη τζάμιας το βοτάν’ και να κολλίζν’ το γάλαν.

Έπάτεσεν ο Χορτοθέρ’τς, τα ιπωρ’κά εβγαίνε,
γαρτύνε τα χορταρικά, τα στάχια κιφαλώνε,
μικροί, τρανοί, κουνόπαιδα, ξύουνταν ’ς σα δουλείας,
σκοινία ετοιμάουνταν, καγάνια ακονίουν,
δρεπάνια τσελικούντανε, κερεντία ισάουν,
δεμάτια ξύουν ’ς σο χωράφ’, ταράκια ’ς σα παράκρια,
σελέκια κουβαλίουνταν, ’ς σα δώματα στοιβάουν,
προτού έρται τ’ Αε-Σερή, τ’ αποθέρια κρεμάουν,
τα θεμώνια ανοίγουνταν, τα στάχια αλωνίουν,
γομούτ’ αχύρια τ’ αχερών’, τ’ αμπαρομμάτ’ κοκκία.

Τ’ Αυγούστ’ η έμπα καλοκαίρ’τς, η έβγα τ’ χιονί άκραν!

[κατενός = κατακάθαρος Ι λίβια = σύννεφα Ι Κερασινού = τον Ιούνιο Ι παρχαρεύκουνταν = βγαίνουν στην εξοχή Ι ραχιομύτια = βουνοκορφές Ι σύναυγα = με την αυγή Ι πριζ’νάρ’ = πρωινό άρμεγμα αιγοπροβάτων Ι ανοιτζόφυλλον= ανοιξιάτικο φύλλο Ι κιμιγιάς = του ευωδιαστού φυτού με τον αρωματικό καρπό Ι τζάμιας = ειδικού τυριού (μεταφ.) Ι κολλίζν’ = πήζουν Ι Χορτοθέρ’τς = Ιούλιος Ι ιπωρ’κά = οπωρικά Ι γαρτύνε = σκληραίνουν Ι κιφαλώνε = φέρνουν κεφάλια, καρπίζουν Ι ξύουνταν = ξεχύνονται Ι καγάνια = δρεπάνια Ι τσελικούντανε = στομώνονται με ατσάλι Ι κερεντία = κόσες Ι ισάουν = σιάζονται, τακτοποιούνται Ι ταράκια = αγκαλιές θεριζομένων χόρτων Ι παράκρια = άκρες, παραδίπλα Ι σελέκια = φορτίο χόρτων ή ξύλων, φερόμενο στην πλάτη Ι Αε-Σερή = γιορτή Αγίου Σωρού (μαζί με τη γιορτή της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο) Ι αποθέρια = σταυροειδές χειροτέχνημα σταχιών, φτιαγμένο με τη λήξη του θέρους (έθιμο) Ι αμπαρομμάτ’ = το στόμιο του αμπαριού]

Το καλοκαίρι

Το καλοκαίρι έφτασε με τους ζεστούς τους μήνες, 
ολόλαμπρος ο ουρανός, τα σύννεφα χάθηκαν, 
ο ήλιος πάει μεσούρανα, τον κόσμο κατακαίει.

Μέσ’ στον Ιούνη αργά-γοργά θα βγούνε τα κεράσια.
Ρομάνες βγαίνουν στα ψηλά και στις ψηλές ραχούλες,
και πριν ο ήλιος καλοβγεί, προτού να ξημερώσει, 
με την αυγή τ’ αρμέγουνε, με την αυγή τα βόσκουν, 
και βρίσκουνε δροσόφυλλα, φυτά ευωδιασμένα 
και κάνουν χορτοβότανα, να πήξουνε το γάλα.

Έρχεται κι ο Ιούλιος, έρχονται και τα φρούτα, 
σκληρό το χόρτο γίνεται, γέρνει ο καρπός στα στάχυα,
μικροί, μεγάλοι και μωρά, ξεχύνονται στο μόχτο,
σχοινιά καλοετοιμάζονται, τροχίζονται δρεπάνια,
στομώνονται σιδερικά και σιάζονται οι κόσες,
χόρτα στις άκρες ρίχνουνε, στη μέση ρίχνουν στάχυα, 
στην πλάτη τα φορτώνονται, στις στέγες τα στοιβάζουν
πριν το Δεκαπενταύγουστο ο θερισμός τελειώνει,
τις θημωνιές ανοίγουνε, τα στάχυα τ’ αλωνίζουν,
στην αχυρώνα τ’ άχυρα, στ’ αμπάρι το σιτάρι.

Η αρχή τ’ Αύγουστου είν’ ζεστή, το τέλος του με χιόνια.

• Στάθη Ι. Ευσταθιάδη, Τα τραγούδια του ποντιακού λαού, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1992.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

(Φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

ΕΠΜ: Η αρχιτεκτονική κληρονομιά του Πόντου γεφύρωσε παρελθόν και μέλλον

15/10/2025 - 5:32μμ
Το εξώφυλλο του λευκώματος και δείγμα των περιεχομένων του (εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΟΝΤΟΣ

Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα: Τα κειμήλια και η ιστορία της θρυλικής μονής του Πόντου, σε ένα καλαίσθητο λεύκωμα

15/10/2025 - 3:56μμ
Πρόσφατα ο εκλιπών είχε συμμετάσχει στις εκδηλώσεις του «1ου Μαραθώνιου Ποντιακού Στίχου», στο Πρωτοχώρι (φωτ.: facebook / Κώστας Τσανακτσίδης)
ΠΟΝΤΟΣ

Ακρινή Κοζάνης: Έφυγε από τη ζωή ο καθηγητής Κώστας Τσανακτσίδης – Συγκλονισμένος ο ποντιακός κόσμος από τον αιφνίδιο θάνατό του

15/10/2025 - 2:23μμ
Άποψη του χωριού Ελεβή (σήμερα Görele) (πηγή: ozhanozturk.com)
ΠΟΝΤΟΣ

Ελεβή: Εκατοντάδες Έλληνες κάτοικοί της εκτοπίστηκαν, το 1916, με το πρόσχημα της ρωσικής προέλασης – Όσοι γλίτωσαν ήρθαν στην Ελλάδα ή πήγαν στη Ρωσία

15/10/2025 - 10:20πμ
(Φωτ. αρχείου: EUROKINISSI/Στέλιος Στεφάνου)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Εθελοντική αιμοδοσία και ακύρωση εκδήλωσης από τους «Ακρίτες του Πόντου» Σταυρούπολης

14/10/2025 - 9:44μμ
Στιγμιότυπο από τη
συναυλία με τίτλο «Στα βήματα των ηρώων: Από την Τραπεζούντα στην Πάφο, Νίκος Καπετανίδης – Ευαγόρας Παλληκαρίδης», που συνδιοργανώθηκε από το υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου και το Σωματείο Δράσης «Νίκος Καπετανίδης». Το Σωματείο Ελλήνων Ποντίων Πάφου στήριξε το πολιτιστικό γεγονός 
(φωτ.: facebook.com/profile.php?id/ Σωματείο Ελλήνων Ποντίων Πάφου)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Σωματείο Ελλήνων Ποντίων Πάφου: Νέος πολιτιστικός φορέας με αξιώσεις στην Κύπρο

14/10/2025 - 5:48μμ
(Πηγή: facebook.com/EnosiPontionPeiraios)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Μαθήματα πολιτισμού από την Ένωση Ποντίων Πειραιώς-Κερατσινίου-Δραπετσώνας

14/10/2025 - 4:21μμ
Από την καρτ ποστάλ που έστειλε ο Γεώργιος Κυριακίδης το 1913 (πηγή: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)
ΠΟΝΤΟΣ

Ένα ντοκουμέντο μάς πάει στον «Πόντο» Μερζιφούντας – Για τη γαλανόλευκη φανέλα απαγχονίστηκαν μέλη του

14/10/2025 - 10:47πμ
(Φωτ.: facebook/Εύξεινος Λέσχη Περιστάσεως)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Αγιασμός για μια χρονιά γεμάτη Πόντο από την Εύξεινο Λέσχη Περιστάσεως

13/10/2025 - 11:00μμ
Η συγγραφέας με μια ανθοδέσμη από τα μέλη της Ένωσης (φωτ.: Ένωση Ποντίων Κιλκίς «Οι Αργοναύτες»)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Την ιστορία και τις αναμνήσεις του Διπόταμου ζωντάνεψαν οι «Αργοναύτες» του Κιλκίς

13/10/2025 - 10:25μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Φωτ.: EUROKINISSI)

Τέμπη: Αναβλήθηκε για τις 30 Οκτωβρίου η δίκη για τα βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας

5 λεπτά πριν
(Φωτ.: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)

ΕΠΜ: Η αρχιτεκτονική κληρονομιά του Πόντου γεφύρωσε παρελθόν και μέλλον

39 λεπτά πριν
(Εικ.: naftikachronika.gr)

Η Ένωση Σμυρναίων Νικαίας και Πειραιώς τιμά την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου

1 ώρα πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI)

ΟΠΕΚΕΠΕ: Άρχισαν οι πληρωμές στους αγρότες – Αναλυτικό πλάνο ανά κατηγορία ενίσχυσης

2 ώρες πριν
Το εξώφυλλο του λευκώματος και δείγμα των περιεχομένων του (εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)

Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα: Τα κειμήλια και η ιστορία της θρυλικής μονής του Πόντου, σε ένα καλαίσθητο λεύκωμα

2 ώρες πριν
(Φωτ.: commons.wikimedia.org)

Μάτα Χάρι: Η γυναίκα που χόρεψε μέχρι το εκτελεστικό απόσπασμα – Κατάσκοπος ή εξιλαστήριο θύμα;

3 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign