pontosnews.gr
Τρίτη, 3/10/2023
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Στα Κοτύωρα του Πόντου η Ανάσταση ήταν… εκρηκτική και επεισοδιακή!

Η καταγραφή του Ξενοφώντα Άκογλου στο έργο «Από τη ζωή του Πόντου – Λαογραφικά Κοτυώρων» που κυκλοφόρησε το 1939

15/04/2023 - 9:21μμ
«Ομάδα από Κοτυωρίτες σ’ ένα εξοχικό τοπίο κατά το Κετσή-κιοϊ» γράφει η λεζάντα στο βιβλίο του Ξενοφώνα Άκογλου (πηγή: «Από τη ζωή του Πόντου – Λαογραφικά Κοτυώρων», σ. 287)

«Ομάδα από Κοτυωρίτες σ’ ένα εξοχικό τοπίο κατά το Κετσή-κιοϊ» γράφει η λεζάντα στο βιβλίο του Ξενοφώνα Άκογλου (πηγή: «Από τη ζωή του Πόντου – Λαογραφικά Κοτυώρων», σ. 287)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Για το πόσο… εκρηκτική και επεισοδιακή ήταν η Ανάσταση στα Κοτύωρα, την πατρίδα της μητέρας του στην οποία και ο ίδιος πέρασε τα παιδικά του χρόνια, έχει γράψει ο Ξενοφών Άκογλου, ο λογοτέχνης, λαογράφος και στρατιωτικός που είναι γνωστός και με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ξένος Ξενίτας.

Το έργο του Από τη ζωή του Πόντου – Λαογραφικά Κοτυώρων κυκλοφόρησε το 1939 στην Αθήνα. Ακόμα και σήμερα θεωρείται πολύτιμο λαογραφικό ντοκουμέντο, διότι αποτυπώνει την καθημερινότητα των Ελλήνων στα Κοτύωρα του Πόντου.

≈ ≈

Οι καμπάνες για την Ανάσταση χτυπούσαν 1-2 ώρες μετά τα μεσάνυχτα. Μερικοί ξαγρυπνούσαν. Ξεχνιόντανε με την καλή συντροφιά και τη συζήτηση, περιμένοντας τον μαθητή του ράφτη ή του τσαγκάρη (τσιράχ’) να φέρει τα ρούχα ή τα παπούτσια τους, και γενικά με τις ετοιμασίες για την Ανάσταση. Ο πολύς κόσμος, όπως και κάθε βράδυ, κοιμόταν από νωρίς.

Λίγο πριν χτυπήσουν οι καμπάνες για την εκκλησία, ο νυχτοφύλακας (πασβανόν) περιερχόταν σε όλα τα σπίτια και τους ξυπνούσε. Όπου δεν έβλεπε φως και υπέθετε πως κοιμούνται ακόμα, βροντούσε δυνατά την πόρτα και φώναζε στερεότυπα: «Ορίιιιιιιστε σήν εγκλεσίαν!». Η φωνή του και τα χτυπήματά του αντηχούσαν βαριά στην ήρεμη ησυχία της νύχτας. Σε λίγο ξυπνούσαν, άναβαν τα φώτα σ’ όλα τα σπίτια και δεν αργούσαν να ξεχυθούν οι ομάδες στους δρόμους, προχωρώντας βιαστικά και με λαχτάρα στην εκκλησία. Ο νυχτοφύλακας στην ειδική αυτή περίπτωση ονομαζόταν τζαγκόης. Συνήθως διόριζε κι άλλον βοηθό του, επειδή δεν τα κατάφερνε μόνος να προλάβει σ’ όλα τα σπίτια της δικαιοδοσίας του.

Η ακολουθία για την Ανάσταση ψελνότανε έξω στο ύπαιθρο, στον περίβολο της εκκλησίας, όπου στηνόταν μια πρόχειρη εξέδρα, κατάλληλα στολισμένη, κυρίως με δάφνες.

Στις πιο χαλεπές και δύσκολες περιστάσεις, που ήταν συνέπειες της κάθε φορά ανώμαλης εσωτερικής και εξωτερικής κατάστασης της Τουρκίας, ήταν απαραίτητο να σμίξει η μοσκοβολητάδα της σμύρνας και του λιβανιού με τη μυρωδιά της μπαρούτης, μόλις ο παπάς θα πρωτοεκφωνούσε το «Χριστός Ανέστη». Εκτός από τις άφθονες ρουκέτες, τα φυσέκια, που ρίχναν αλλεπάλληλα και πυκνότατα χωρίς καμίαν απαγόρευση, και οι νέοι, οπλισμένοι με πιστόλια γινότανε παρέες-παρέες, πιάνανε διάφορα πόστα κατάλληλα και άρχιζαν τους πυροβολισμούς  – τα ταπατζέας ή τα πιστοφέας.

Τ’ αστυνομικά όργανα, που παρακολουθούσαν την τελετή κ’ είχαν το νου τους στην εκτέλεση της απαγορευτικής διάταξης για τους πυροβολισμούς, τα ’χαναν. Ομοβροντίες από παντού· κρότοι ξεκουφαντικοί· πανδαιμόνιο.

Οι μεγαλύτεροι ανάμεσα στις παρέες των νέων που πυροβολούσαν, έτσι για να είναι εντάξει απέναντι στα αστυνομικά όργανα, φώναζαν φαινομενικά: «Άτμαϊν!» (μην ρίχνετε). Μα συμπλήρωναν αμέσως, χωρίς καμιά διακοπή: «Συρέστε!» (ρίξτε). Έτσι προέκυψε το άτμαϊν-συρέστε που χρησιμοποιούνταν συμβολικά και ειρωνικά για κείνους που έλεγαν άλλ’ αντ’ άλλων.

Ωστόσο οι αστυνομικοί μετά την πρώτη αιφνιδιαστική εντύπωση χυμούσαν σε μια κατεύθυνση από την οποία είχαν ακουστεί πυροβολισμοί. Αμέσως πυροβολούσε με ομοβροντίες άλλη παρέα από την αντίθετη κατεύθυνση, για αντιπερισπασμό. Είν’ αλήθεια ότι καμιά φορά έκαναν και τα στραβά μάτια οι αστυνομικοί. Μα τύχαινε κάποτε, είτε την ίδια νύχτα, είτε και στο τριήμερο διάστημα του Πάσχα, που συνεχίζονταν αραιά και πού οι πυροβολισμοί, να πιάσουν κανένα.

Στις περιπτώσεις αυτές η μόνη αποτελεσματική επέμβαση ήταν των γυναικών, όσες φορές η δωροδοκία δεν έπιανε τόπο. Ορμούσαν αγριεμένες, με φωνές και με λύσσα, αλλά και με κλάματα κάποτε, κι απελευθέρωναν τους παραβάτες. Ο ιπποτισμός των αστυνομικών οργάνων και των Τούρκων γενικώς ήταν υποδειγματικός. Ποτέ άνδρας δεν άπλωνε το χέρι σε γυναίκα για να την κακοποιήσει, ακόμα κι όταν βρισκόταν σε θέση αμυνόμενου και τις έτρωγε. Εκτός αυτού, παρόμοιες ενέργειες, όχι και τόσο σπάνιες, δεν έχει συμβεί να έχουν και ποινικές-δικαστικές συνέπειες.

Κοντά στους πυροβολισμούς κι όλοι σχεδόν που παρακολουθούσαν την τελετή, μικροί και μεγάλοι, άναβαν διάφορα βεγγαλικά φώτα (μαϊτάπα), ή χρησιμοποιούσαν –τα μικρά παιδιά– πιστολάκια με χάρτινα καψίλια.

(Πηγή: «Από τη ζωή του Πόντου – Λαογραφικά Κοτυώρων», σ. 282)

Τα κάπως μεγάλα παιδιά και οι έφηβοι πυροβολούσαν με τ’ ανοιγάρα: Κλειδιά σε διάφορα μεγέθη με κοίλο το στέλεχος· παραγεμιζότανε με κεφαλάκια από σπίρτα ή και με μπαρούτι και στουπωνότανε με χαρτί ή κουρέλια (σκοκούμα), ως τα μισά σχεδόν της κοιλότητας. Το κεφάλι του καρφιού και του κλειδιού δενότανε με σπάγκο γερό, 1 μέτρο περίπου, το καθένα σε κάθε άκρη. Μετά τη γέμιση, έβαζαν το καρφί από τη μύτη στην κοιλότητα του κλειδιού.

Κρατούσαν από τη μέση του σκοινιού και το χτυπούσαν με δύναμη σε κανέναν πέτρινο τοίχο, από το κεφάλι του καρφιού. Αν όχι με την πρώτη, τουλάχιστον όμως με τη δεύτερη, ή το πολύ με την τρίτη, κρούση το σύστημα εκπυρσοκροτούσε. Ανάλογα με το μέγεθος του κλειδιού και τη γόμωση, προκαλούνταν και ο σχετικός κρότος. Τα μεγάλα κλειδιά έκαναν δαιμονισμένο κρότο, σχεδόν σαν χειροβομβίδα.

Οι πυροβολισμοί με τ’ ανοίγαρα δεν απαγορεύονταν κ’ ήταν ένας τρόπος για παραπλάνηση των αστυνομικών. Ωστόσο, καμιά φορά είχαν και τα δυστυχήματά τους, από διάρρηξη του κλειδιού κλπ.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

(Φωτ.: pixabay.com/Macyvi)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Τρυγομηνάς χιονίζ’ και κρύον νερόν ποτίζ’ – Ο Οκτώβριος στην ποντιακή λαογραφία

1/10/2023 - 8:35πμ
Νερό, παντού νερό. Όλα τα έχει καλύψει το νερό... (φωτ.: Αντώνης Νικολόπουλος / EUROKINISSI)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Στουν έρμου κι στουν άλιμου κι στουν ξάλιμου τουν τόπου

23/09/2023 - 4:00μμ
(Φωτ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού και τα ποντιακά έθιμα της ημέρας

14/09/2023 - 2:01μμ
Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού

1/09/2023 - 9:06πμ
(Φωτ.: Αλεξία Ιωαννίδου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Τα Χάλκινα της Γουμένισσας ξεσήκωσαν το Κιλκίς

20/08/2023 - 11:18πμ
Οργανοπαίκτες των Κοτυώρων με παραθεριστές στο Τσάμπασι, τον Ιούλιο του 1906 (πηγή: «Από τη ζωή του Πόντου: Λαογραφικά Κοτυώρων», του Ξενοφώντα Άκογλου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το (τραγουδισμένο) Τσάμπασι, ένα καλοκαιρινό θέρετρο για τους αστούς των Κοτυώρων, μια μοναδική περίπτωση

18/08/2023 - 8:26μμ
Η εικόνα της Παναγίας Σουμελά, ο σταυρός του Μανουήλ Κομνηνού και το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του οσίου Χριστοφόρου (φωτ.: Φίλιππος Φασούλας)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Φίλωνα Κτενίδη, «Η πρόσφυξ Παναγία»

15/08/2023 - 8:27πμ
Σκίτσο του Χρ. Γ. Δημάρχου από την έκδοση «Ο ελληνικός Πόντος – Μορφές και εικόνες ζωής», Αθήνα 1947
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Αλωνάρτ’ς, ο μήνας του αλωνίσματος στον Πόντο

1/08/2023 - 8:09πμ
Η Θεοδούλα Φωτιάδου (φωτ.:  istorima.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η νύφε κρατεί μάχ’ – Το ποντιακό έθιμο της σιωπής όπως το αφηγήθηκε η Θεοδούλα Φωτιάδου

31/07/2023 - 10:37πμ
Μεταλλουργοί της Χαλδίας
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Προφήτης Ηλίας ήταν ο προστάτης της συντεχνίας των ματεντζήδων, των Πόντιων μεταλλωρύχων

20/07/2023 - 7:50μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

O Λευτέρης Χαψιάδης (πηγή: Facebook)

Τελευταίο αντίο σήμερα στον Λευτέρη Χαψιάδη που μας χάρισε το «Μία είναι η ουσία»

7 λεπτά πριν
Οι μικροί ενορίτες παρακολούθησαν το εργαστήριο με μεγάλο ενδιαφέρον (φωτ.: facebook/Greek Orthodox Parish and Community of Kogarah)

Παιδικό εργαστήρι για… κόλλυβα στο Σίνδεϊ – Μια πρωτότυπη δράση στην Αυστραλία

31 λεπτά πριν
(Φωτ.: pixabay.com/users/niekverlaan)

Τούρκος ιστορικός ζητά να κλείσει η Αγια-Σοφιά: Εάν είναι έξυπνοι θα την κλείσουν… αλλιώς θα καταρρεύσει

1 ώρα πριν
Χαρακτικό με απεικόνιση του κατακλυσμού του Νώε, 1550-1551, Μελχιώρ Λορκ (πηγή: el.wikipedia.org)

Στον Νώε (Μέρος Α’)

2 ώρες πριν
Mάχη με το νερό και τη λάσπη. Εικόνα από τη Φαρκαδόνα Τρικάλων, το Σεπτέμβριο (φωτ.: Γιώργος Κονταρίνης/ EUROKINISSI)

Τρίκαλα: Πού θα στεγαστούν οι πλημμυροπαθείς; Αναζητούνται μόνιμες λύσεις

2 ώρες πριν
O Ρόμπερτ Μενέντεζ στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, το 2022 (φωτ.: EPA/Gian Ehrenzeller)

ΗΠΑ: Για τις 6 Μαΐου ορίστηκε η ποινική δίκη του Ρόμπερτ Μενέντεζ

2 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign