Ο Τέλης (Αριστοτέλης) Σαβάλας γεννήθηκε σαν χτες το 1922 στη Νέα Υόρκη, και έφυγε σαν σήμερα στην Καλιφόρνια, το 1994. Παιχνίδι της τύχης; Σύμπτωση; Σίγουρα. Ο ίδιος όμως ήταν ένας άνθρωπος που γνώρισε την ζωή από τα 8 του χρόνια, δούλεψε σκληρά, έζησε μυθιστορηματικά και δεν άφησε τίποτα στην τύχη του.
Και βέβαια δεν ξέχασε ποτέ την καταγωγή του.
«Έλληνας σε ξένη χώρα»
Δεύτερη γενιά μεταναστών από τη Λακωνία, ο μικρός Τέλης μεγάλωσε σε ένα σπίτι που οι γονείς δεν μιλούσαν ποτέ αγγλικά «για να μη χαθεί η γλώσσα και η θρησκεία».«O πατέρας μας μας μεγάλωσε με μεγάλη υπερηφάνεια που ήμασταν Έλληνες. Άλλο που ήμαστε σε ξένη χώρα, στην Αμερική που μεγάλωσα. Τη γλώσσα μας, τα ελληνικά, να μην την χάσουμε γιατί αν συμβεί αυτό είμαστε χαμένοι», είχε πει σε συνέντευξή του ο Αμερικανός ηθοποιός.
Και δεν έμεινε μόνο στα λόγια. Μεταξύ άλλων συνέβαλε στην ανέγερση της Αγίας Σοφίας στο Λος Άντζελες και υποστήριζε σθεναρά πολλές πρωτοβουλίες της ομογένειας, καθώς αισθανόταν Έλληνας μέχρι το κόκαλο.
«Μεγάλωσα σε μια σκληρή γειτονιά» είχε πει στο περιοδικό People το 1981. «Συνήθιζαν να με αποκαλούν “βρoμοέλληνα”. Κάποτε με έπιασε ο πατέρας μου και μου είπε: “Όταν μεγαλώσεις και καταλάβεις πόσο σημαντική είναι η κληρονομιά, τότε θα χρειάζονται την άδειά σου για να σου απευθύνουν το λόγο”. Είχε απόλυτο δίκιο. Είμαι υπερήφανος Έλληνας. Κουβαλάω τον ελληνισμό μου σαν γαλόνι. Είμαι Έλληνας σε ξένη χώρα».
Από μικρός στα βάσανα
Ο πατέρας του διατηρούσε εστιατόριο στη Νέα Υόρκη. Ο Τέλης –το δεύτερο παιδί της Χριστίνας και του Νίκου Τσαβαλά– άρχισε να εργάζεται ως εφημεριδοπώλης και λούστρος, από την ηλικία των 8 ετών. Μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο, εργάστηκε ως ναυαγοσώστης. Δυστυχώς, όμως, δεν μπόρεσε να σώσει έναν άντρα από πνιγμό, και αυτή η ατυχία τον στοίχειωσε για το υπόλοιπο της ζωής του.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε να εργάζεται για το υπουργείο Εξωτερικών μεταδίδοντας τη σειρά «Your Voice of America», και μετά για το τηλεοπτικό κανάλι ABC News.
Αυτό ήταν και το ξεκίνημά του στο χώρο της ψυχαγωγίας, ενώ η καριέρα του ως ηθοποιού ξεκίνησε στα 37 του, στην τηλεόραση.
Το 1963 κέρδισε υποψηφιότητα για Όσκαρ β΄ αντρικού ρόλου για τον Βαρυποινίτη του Αλκατράζ, το πήρε όμως ο Εντ Μπέγκλεϊ για το Γλυκό πουλί της νιότης.
Στην ουσία του δόθηκε το πράσινο φως για να προχωρήσει και στον κινηματογράφο. Το αθλητικό και ρωμαλέο παράστημά του, του έφερε ρόλους κυρίως σε ταινίες δράσης. Από την άλλη, λόγω του γυμνού κρανίου, πολλοί τον θεωρούσαν αντίπαλο του Γιουλ Μπρίνερ. «Είμαι πολύ πιο ψηλός, 25 χρόνια νεότερος και πιο όμορφος από αυτόν», απαντούσε ο Σαβάλας για αυτήν τη σύγκριση.
Ο Κότζακ και το γλειφιτζούρι
Ο ρόλος που τον έκανε πρώτο όνομα ήταν του αστυνομικού Θίο Κότζακ. Στα αρχικά επεισόδια της σειράς κάπνιζε πολύ. Μετά όμως, για να συμβαδίζει η σειρά με την αντικαπνιστική εκστρατεία που κέρδιζε έδαφος στις ΗΠΑ, ο Κότζακ αποφάσισε να κόψει το τσιγάρο κι έτσι άρχισε να χρησιμοποιεί τα γλειφιτζούρια σαν υποκατάστατο. Η σειρά κράτησε από το 1973 ως το 1978, εκτόξευσε τον Σαβάλα στην κορυφή, ενώ τον ίδιο ρόλο ερμήνευσε αργότερα σαν γκεστ σε ταινίες και σειρές.
Στο αρχικό σενάριο ο Κότζακ δεν είχε ελληνική καταγωγή, αλλά πολωνική. Ωστόσο ο Τέλης Σαβάλας απαίτησε και κέρδισε την αλλαγή στο επώνυμο από Κοτζάκεβιτς σε Κοζακόπουλος, και τον ανέδειξε σε επιτυχημένο τηλεοπτικό ίνδαλμα που κέρδιζε 200.000 δολάρια το επεισόδιο – και όχι μόνο, αφού στην πορεία, και λόγω της επιτυχίας της σειράς, έκανε πολλές και ακριβοπληρωμένες διαφημίσεις.
Και μια και βρισκόμαστε στη δεκαετία του 1970, στις αρχές της ο Σαβάλας έγινε νονός. Βάφτισε την Τζένιφερ Άνιστον. Σύμφωνα με τον αστικό μύθο, η Γενοβέφα Ιωάννα Αναστασάκη έκανε εμετό στο πίσω κάθισμα της Rolls Royce του πνευματικού της πατέρα – κατά λάθος, εννοείται.
Το σκηνικό με τον Παττακό
Χούντα. Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης του στην Ελλάδα, ο Τέλης Σαβάλας δέχθηκε πρόσκληση από τον συνταγματάρχη Ιωάννη Λαδά, να συναντηθούν στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης.
Εκεί βρισκόταν και ο δικτάτορας Στυλιανός Παττακός, ο οποίος επιθυμούσε διακαώς να φωτογραφηθεί μαζί του. Ο Παττακός στήθηκε μπροστά σε έναν χάρτη, και δείχνοντας πάνω σε αυτόν, άρχισε να λέει στον διάσημο σταρ τα «κατορθώματα» του καθεστώτος, με πληθώρα λεπτομερειών για τις πτήσεις που πραγματοποιούσαν οι συνταγματάρχες καθημερινά.
Ο Σαβάλας δεν είχε λόγο να φοβηθεί –ως σταρ και πολίτης των ΗΠΑ– και διέκοψε τον Παττακό με τη θρυλική χλευαστική φράση: «Πατριώτη, με τόσες πτήσεις ζαλίστηκα. Έχεις κανένα χάπι για τη ναυτία;».
Οι γάμοι και τα παιδιά
Ο Σαβάλας παντρεύτηκε τρεις φορές. Το 1948, μετά το θάνατο του πατέρα του, παντρεύτηκε τη συμμαθήτριά του στο κολέγιο Κάθριν Νικολαΐδη, και απέκτησε την πρώτη του κόρη, την Κριστίνα, το 1950. Το 1957 η Κάθριν υπέβαλε αίτηση διαζυγίου. Μετά το χωρισμό του και την επιστροφή στο σπίτι της μητέρας του, ο Σαβάλας γνώρισε τη Μέριλι Γκαρντέρ, δασκάλα στο Κέντρο Θεάτρου του Γκάρντεν Σίτι. Ανέβηκαν τα σκαλιά της εκκλησίας το 1960 και απέκτησαν δύο κόρες: την Πηνελόπη το 1961 και την Κάντας το 1963. Χώρισαν το 1974.
Τον Ιανουάριο του 1969, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Majesty’s Secret Service, ο Σαβάλας γνώρισε την ηθοποιό Σάλι Σέρινταν, με την οποία απέκτησε τον γιο του, Νίκολας, το 1973.
Το ζευγάρι δεν παντρεύτηκε αλλά έμεινε μαζί μέχρι τον Δεκέμβριο του 1978. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας σεζόν του Κότζακ, ο Σαβάλας γνώρισε την Τζούλι Χόβλαντ, μια ταξιδιωτική πράκτορα από τη Μινεσότα. Παντρεύτηκαν το 1984, έκαναν δύο παιδιά, τον Κρίστιαν και την Αριάνα, και έμειναν μαζί μέχρι το θάνατό του, το 1994.
Σπύρος Δευτεραίος
