pontosnews.gr
Παρασκευή, 11/07/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Πρώτη μέρα του χειμώνα με «Γλυκές οικογενειακές αναμνήσεις» από τον Στάθη Ευσταθιάδη

«Φαμέλια» τιτλοφορείται το ποίημα του μεγάλου Πόντιου λαογράφου

20/12/2022 - 10:46μμ
Εικονογράφηση για το ποίημα στο βιβλίο του Στάθη Ευσταθιάδη «Τα τραγούδια του ποντιακού λαού»

Εικονογράφηση για το ποίημα στο βιβλίο του Στάθη Ευσταθιάδη «Τα τραγούδια του ποντιακού λαού»

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Ο Πόντιος λαογράφος Στάθης Ευσταθιάδης έχει χαρακτηριστεί από πολλούς «φάρος της ποντιακής λαογραφίας». Η αγάπη του για καθετί ποντιακό φάνηκε από πολύ μικρή ηλικία, όταν άρχισε να συλλέγει πληροφορίες για τον αγαπημένο του τόπο. Οι αφηγήσεις των γονιών του για τον ξεριζωμό του 1922, για τη ζωή γενικά των αλησμόνητων πατρίδων, τον ώθησαν στη μελέτη της ιστορίας και της λαογραφίας του ποντιακού ελληνισμού.

Με πολλά άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, αλλά και με διαλέξεις, παρουσίαζε ποικίλες πτυχές από τη ζωή του ποντιακού ελληνισμού.

Το 1969 ίδρυσε το σωματείο «Φάρος Ποντίων», ενώ παράλληλα επιμελούνταν και παρουσίαζε στο ραδιόφωνο την εβδομαδιαία ποντιακή λαογραφική εκπομπή «Ποντιακοί αντίλαλοι», την οποία πολλοί ανακαλούν στη μνήμη τους με συγκίνηση, ακόμα και σήμερα. Στο πλάι του, τόσο στις εκπομπές όσο και στην έρευνα που διεξήγε για χρόνια, είχε πάντα την αδελφή του, Μαρία.

Το 1981 εξέδωσε τη μελέτη Τα τραγούδια του ποντιακού λαού – Πολύτιμο κεφάλαιο της λαογραφίας μας. Ο σπουδαίος Πόντιος εκδότης Τάσος Κυριακίδης έγραφε στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης, μεταξύ άλλων: «Σαν εκδότης και ιδίως σαν άνθρωπος δοκιμάζω μια φοβερή ψυχική δόνηση με τούτη τη μελέτη. Ένας υπέροχος αγωνιστής του πνεύματος και της ζωής [σ.σ.: ο Στάθης Ευσταθιάδης] αποκαλύπτει το μεγαλείο της ποντιακής ψυχής –εκείνο που κρύβεται κάτω από τις νότες της μούσας της–, με τρόπο συγκλονιστικό. Είναι έρευνα επιστημονική, ιστορική, λαογραφική, ακόμη και ψυχολογική. Το λογοτεχνικό στοιχείο διαφαίνεται καθαρά στα κείμενα, κι ας μην επιδιώκεται τούτο από τον συγγραφέα».

Ως επίλογο στον τόμο αυτόν, τον γεμάτο παράδοση, ο Ευσταθιάδης επέλεξε να δημοσιεύσει τρία δικά του ποιήματα. Υπό τον γενικό τίτλο «Προσωπικές συγκινήσεις» ενέταξε τα ποιήματα «Κοσμοφωτοδότες (Θαυμασμός προς τον Ακρίτα)», «Φαμέλια (Γλυκιές οικογενειακές αναμνήσεις)» και «Ήλε μ’ (Ύμνος στη μάνα)».

Σαν ζεστό τρατάρισμα για την πρώτη μέρα του χειμώνα, επιλέξαμε τις γλυκιές οικογενειακές αναμνήσεις:

ΦΑΜΕΛΙΑ
Ο Χειμωγκόν εμέσαξεν χιονοκαπατεμένος,

ραχιά και ραχιοκέφαλα και τα παρχαρομύτια,
ασπροκουκουλοσκέπαγα και μαυροκαρδισμένα,
χωρίς τσοπάν’τς και πρόγατα και κωδωνί’ λαλίας,
χωρίς πουλί κελάηδεμαν και γαβαλί λαλίαν.
Τ’ αγιαζοφύσεμαν ξερόν, σωστόν ανασμοκόφτες,
κι ο ήλεν πυκναράευτος, ’ς σα λίβια τυλιμένος.
Η πλάσ’ στέκει ν’ αγέλαστος ’ς ση βαρυχειμωνίαν
κι απέσ’ ’ς σ’ οσπίτ’ τ’ εμέτερον, ανοιξεζνόν ημέρα!

Καντηλογλυκοφώτιστα θωρέας χαρεμένα
δεξιά-ζεβριά τ’ αδέλφια μου, φαμέλιας κλαδία.
Και ’ς σο παρακαμίν’ σουμά στρογγυλοκαθισμέντσα
η μάνα μ’ γερανόφορος και κατασωρεμέντσα,
αγνιάρ’ φαΐν εμάερεψεν, υλιστοτανωμένον,
το τανωμένον τη σιρβάν, κριθαροκορκοτένεν
με το βουτουροχάρατσον και τα σκουντουλοδέσμια.

Για το φαΐν το βραδιζνόν εσώστεψεν η ώρα
κι ο κύρη μ’ ο καλόκαρδον, ’ς σην ώραν ατ’ εκλώστεν.
Και ’ς σο τραπέζ’ ολόερα, ’ς σα χαμελοσκαμνόπα
εκάτσαμε να τρώγωμε φαΐν ευλογημένον.

Ας φοβερίζ’ ο χειμωγκόν κι ας κρύφκεται ν’ ο ήλεν,
ασή κυρού μ’ τ’ οσπίτ’ μακρά τα παγωσίας στέκνε.
Θεού χαρά ’ς σ’ εμέτερα με την εγάπ’ ’ς σα κάρδιας
και κατενόν ο νους εμουν, καμίαν ’κί κομπών’ μας.

Χειμωγκόν = χειμώνας l εμέσαξεν = βρίσκεται στη μέση l χιονοκαπατεμένος= σκεπασμένος με χιόνια l ραχιοκέφαλα = κορυφές βουνών l παρχαρομύτια = κορυφές παρχαριών l ασπροκουκουλοσκέπαγα = με άσπρες κουκούλες στο κεφάλι l γαβαλί’ = φλογέρας l ανασμοκόφτες = αυτό που κόβει την ανάσα l πυκναράευτος = ο συχνά αναζητούμενος, ποθητός l λίβια = σύννεφα l παρακαμίν’ = τζάκι l γερανοφόρος = στα σκούρα ντυμένη l κατασωρεμέντσα = όμορφα ντυμένη l αγνιάρ’ = εκλεκτό, σπάνιο l υλιστοτανωμένον = φτιαγμένο με μυτζήθρα l τανωμένον σορβάν = η ονομασία σούπας από σιτάρι ή κριθάρι και μυτζήθρα l κριθαροκορκοτένεν = ξεφλουδισμένο κριθάρι l βουτουροχάρατσον = βουτυροκαρύκευμα l  σκουντουλοδέσμια = αρωματικοί δυόσμοι l  κατενόν = κατακάθαρος, χωρίς κανένα δόλο l κομπών’ = ξεγελά, παρασύρει (συνήθως σε κακό).
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Ποντιακό τραπέζι έστρωσε η «Παναγία Σουμελά» Κατερίνης στο 5ο Φεστιβάλ Γευσιγνωσίας και Πολιτισμού Ελλάδας και Κύπρου (φωτ.: Facebook / Παναγία Σουμελά Κατερίνης - Ποντιακός Σύλλογος)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Φεστιβάλ γευσιγνωσίας στο Δίον με 15 ποντιακές συνταγές από την «Παναγία Σουμελά» Κατερίνης

10/07/2025 - 11:49μμ
Η Αγία Μαρίνα στο Θρυλόριο (φωτ.: Facebook /  Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς»)
ΠΟΝΤΟΣ

«Παρακάθ’ κι αροθυμίας» στο Θρυλόριο: Μέχρι και της Αγίας Μαρίνας ο ποντιακός πολιτισμός στα καλύτερά του

10/07/2025 - 10:41μμ
(Πηγή: facebook.com/ POLITISTIKOS SILLOGOS AVGHS_Πολιτιστικός Σύλλογος Αυγής/ Katerina Bili)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Δυνατά και ποντιακά ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αυγής Λαγκαδά στο 10ο Διεθνές Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών Αιδηψού 2025

10/07/2025 - 3:08μμ
Γλέντι στην Κοινώνεσσα Σουρμένων για τον εορτασμό του τουρκικού Συντάγματος. 10 Ιουλίου 1908 (πηγή: Συλλογή Άννας Θεοφυλάκτου / Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς)
ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ

Όταν οι Έλληνες γιόρταζαν για τους Νεότουρκους, τους μετέπειτα σφαγείς τους

10/07/2025 - 10:28πμ
Μαθήτριες σε ελληνικό σχολείο της Φάτσας (φωτ.: «Η Έξοδος», τόμ. ΙΑ')
ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ

Μαρτυρία Ευστράτιου και Μελέτιου Σιδηρόπουλου: Το σύνταγμα ήταν το δηλητήριο που μας κρυφοπότισαν οι Τούρκοι

9/07/2025 - 9:42μμ
ΠΟΝΤΟΣ

8ο Έτος Ποντιακής Γαστρονομίας: Νέα επεισόδια από το σπίτι του Big Πάσα – Ποια είναι «άμον θεά Αφροντάιτι»;

9/07/2025 - 7:48μμ
(Φωτ. αρχείου: facebook / dzigeridis)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Νέο Διοικητικό Συμβούλιο στην Ποντιακή Εστία Νεάπολης

9/07/2025 - 6:24μμ
Το χορευτικό των «Ακριτών του Ιονίου» (φωτ.: Facebook / Σύλλογος Ποντίων Ζακύνθου «Ακρίτες του Ιονίου»)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Και εγένετο Σύλλογος Ποντίων Ζακύνθου «Ακρίτες του Ιονίου»

9/07/2025 - 1:53μμ
Μερικά από τα 972 πρωτότυπα βιβλία και χειρόγραφα που μεταφέρθηκαν από την Αργυρούπολη του Πόντου στη Νάουσα. Σήμερα φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη της Ευξείνου Λέσχης Ποντίων Νάουσας (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Νάουσα: Το όνειρο για το Μουσείο της Αργυρούπολης αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα

9/07/2025 - 12:14μμ
(Εικ.: ΧΚ)
ΠΟΝΤΟΣ

Μαθαίνω ποντιακά: Γνωρίζετε τι είναι η κείρεπη;

9/07/2025 - 10:17πμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ποντιακό τραπέζι έστρωσε η «Παναγία Σουμελά» Κατερίνης στο 5ο Φεστιβάλ Γευσιγνωσίας και Πολιτισμού Ελλάδας και Κύπρου (φωτ.: Facebook / Παναγία Σουμελά Κατερίνης - Ποντιακός Σύλλογος)

Φεστιβάλ γευσιγνωσίας στο Δίον με 15 ποντιακές συνταγές από την «Παναγία Σουμελά» Κατερίνης

15 λεπτά πριν
Η Ειρήνη Μουρτζούκου έξω από τη ΓΑΔΑ, μετά τη σύλληψή της (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Ορέστης Παναγιώτου)

Ειρήνη Μουρτζούκου: Ομολόγησε τις δολοφονίες, χτίζει «άλλοθι» – «Αναζητούσα την αγάπη της μάνας»

46 λεπτά πριν
(Φωτ. αρχείου: EUROKINISSI / Γιάννης Παναγόπουλος)

Φωτιά στη Φυλή, σε ξερά χόρτα και απορρίμματα

1 ώρα πριν
Η Αγία Μαρίνα στο Θρυλόριο (φωτ.: Facebook /  Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς»)

«Παρακάθ’ κι αροθυμίας» στο Θρυλόριο: Μέχρι και της Αγίας Μαρίνας ο ποντιακός πολιτισμός στα καλύτερά του

1 ώρα πριν
Στο βάθος διακρίνεται το κτήριο του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ (φωτ.: EPA / Shawn Thew)

ΗΠΑ: Νέο δικαστικό μπλόκο στο διάταγμα του Τραμπ για την ιθαγένεια

2 ώρες πριν
O Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγια-Σοφιά λίγο προτού μετατραπεί σε τζαμί (φωτ.: Γραφείο Τύπου της Προεδρίας της Τουρκίας)

Πανηγυρισμοί Ερντογάν για τα 5 χρόνια της Αγια-Σοφιάς ως τζαμί

2 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign